On yıl kadar önce, Valve software yalnızca Half-Life serisinin yapımcısı olarak biliniyordu. O zamanlar Half Life 2'yi sabırsızlıkla bekliyorduk. Ama biz farkında olmadan, Valve'in yan bir projesi git gide büyüyordu. Oyun dağıtım platformu Steam, internet hızlarının ve sabit disk kapasitelerinin artmasıyla yaygınlaştı ve oyunları satın almak için CD-DVD benzeri fiziksel bir nesneye sahip olma zorunluluğu ortadan kalkmaya başladı.
Steam Machine
Bugün de on yıl öncesine benzer bir durumdayız. Oyunlarla uzaktan yakından alakası olan herkes, Half-Life 3'ün duyurulmasını bekliyor. Valve bu seferki atılımını ise kendi oyun konsolu Steam Machine ve kendi işletim sistemi SteamOS ile yapıyor. Linux tabanlı SteamOS, firmanın oyun piyasasını ele geçirmedeki planının önemli bir parçası. Bilindiği gibi Steam Machine donanım olarak bir bilgisayardan farksız, oyun odaklı bir cihaz.. Belli hazır modelleri olsa da, tıpkı bir PC gibi modifiye edilebiliyor.
Geçen hafta 300 şanslı Amerikalı kullanıcı, SteamOS çalıştıran Steam Machine prototiplerine sahip oldu. Bununla eş zamanlı olarak firma, işletim sisteminin bir beta sürümünü de yayınladı. Yani kendi Steam Machine'ini yapmak isteyen herkes indirip deneyebilir. Yalnız Valve 2014'ten önce çok tecrübeli Linux programcıları dışında kimseye bunu tavsiye etmiyor.
Oyunların geleceği
SteamOS her şeyi değiştirebilir. PC oyunlarındaki Windows tekelini kırmakla kalmayıp, Microsoft Xbox ve Sony Playstation'a da ciddi bir rakip olabilir. Televizyonunuzun arkasına koyabileceğiniz küçük çoklu ortam PC'lerinin piyasası büyüse de, onlar gelişmiş bir işletim sisteminden yoksunlar.
SteamOS, bunların hepsini hesaba katarak geliştirilmiş; amacıysa Windows oyunculuğuyla konsol kullanışlılığını bir araya getirebilmek. Steam'ın büyük ekranlar için kumanda destekli Big Picture modunun üzerine tasarlanmış. İşletim sisteminin temelinde bir Debian Linux bulunması, internette gezinmenin ve program çalıştırmanın da mümkün olabileceği anlamına geliyor. Linux'a dayalı bir işletim sisteminden bekleneceği gibi, tamamen ücretsiz ve açık kaynak kodlu.
Valve
SteamOS beklenen başarıyı elde edecek mi bilmiyoruz, ama Valve bu alandaki bir başarısızlıktan çok etkilenmeyecektir. Çünkü sadece Steam platformundan yeterince zengin olmuş durumda.
Valve'in planları başarıya ulaştığı takdirde oyunların geleceği oldukça farklı bir yönde ilerleyebilir. Bu yüzden biz de böylesine bir potansiyele sahip bir cihazın işletim sistemini kendimiz test edip bir görelim dedik.
Yükleme ve sistem gereksinimleri
Valve, SteamOS'in sistem gereksinimleri konusunda oldukça katı görünüyor. En az 4GB belleğe sahip, 64-bit Intel veya AMD işlemci kullanan bir PC'ye ihtiyacınız olacak. Bunun yanında en az 500GB sabit disk, UEFI-destekli bir anakart ve bir Nvidia GPU da gerekli. Kurulum için de en az 4GB'lık bir USB sürücüye ihtiyacınız var.
Bizim test PC'mizin sistemi şöyleydi: Asus Rampage IV Extreme anakart, Core i7 işlemci, 32GB bellek, 2TB sabit disk ve bir Nvidia GeForce Titan ekran kartı. Tahmin edeceğiniz gibi bu sistem SteamOS için fazlasıyla yeterli. Sizin ekran kartınız AMD veya Intel ise, Valve bunları da "yakında" destekleyeceğini söyledi, ama Valve'in bu tabiri çok uzak bir zamanı kastediyor olabilir.
Windows'u USB'den yükleme tecrübesi olanlar için SteamOS'i yükleme süreci tanıdık gelecektir. Yapmanız gerekenler basitçe, gerekli dosyaları kopyalamak, bilgisayarı yeniden başlatmak, ve BIOS'a girip bilgisayarı USB'den açılacak şekilde ayarlamak. Yalnız biz böyle yapmayı denediğimizde nedense hiçbir şey olmadı.
Çalışmıyor!
Bulabildiğmiz tüm USB yuvalarını, farklı yükleme yöntemlerini denememize rağmen, her defasında bizi BIOS'a geri attı. Anlaşılan Valve bu betayı yalnızca tecrübeli Linux programcılarına önermekte haklı.
Sonunda bir de sanal bir işletim sisteminde deneyelim dedik, ve Oracle'in VirtualBox programıyla çalıştırmayı başardık. Bir Linux giriş ekranı gördüğümüze hiç bu kadar sevinmemiştik.
Neye benziyor?
Tabii bir hafta sonra bunların hepsi değişebilir. Steam hayranları arasında Valve'ın yükleyicisini kurcalayarak düzeltmeye hevesli programcılar bile var. Mesela çıkışından sadece birkaç saat sonra UEFI olmayan bilgisayarlarda çalıştırmanın bir yolu bulunmuştu bile.
SteamOS'in performansını testlerle ölçüp Windows'la karşılaştırmak istemiştik, ama sanal bir ortamda çalıştırabildiğimiz için zaten zar zor çalışan işletim sisteminde test yapmak mantıklı değildi. Yine de Valve'in bu yeni işletim sistemini yeterince inceleyecek fırsatı bulduk.
Steam'ın Big Picture modunu kullananlar SteamOS'in görünüşünü tanıdık bulacaklar. Menüdeki arka plan müziği hiç rahatsız etmiyor, masaüstü resmi olarak birkaç tane oyun havada uçuyorlar. Kullanılması kolay, özellile bir Xbox oyun koluyla. Diğer konsolların arayüzüyle eşit derecede kullanışlı diyebiliriz.
Oyunları çalıştırmak ve satın almak Steam'ın en güçlü yönü. Bunlarla ilgili bölümler kitaplık ve mağaza. Oyun başlıkları yana doğru sıralanıyor, böylece yeni bir Minecraft klonunu hemen görüyorsunuz. Hesabınıza giriş yaptığınızda ise PC'de Steam store'dan yaptığınız gibi oyunları satın alabiliyorsunuz.
Valve'in kendi internet tarayıcısı var. YouTube ve Google gibi popüler siteleri yer imlerinde hemen gördük. Sayfalar arasında hızlı geçiş yapabilmek için çoklu sekme desteği, oyun koluyla yazı yazmak için de thumbstick ve tuşları kullanarak harfleri seçtiğiniz kullanışlı bir sistemi var.
Oyunlar
Linux masaüstüne gelmek direkt olarak kullanabildiğiniz bir seçenek değil, ama ayarlardaki "interface" seçeneğinden bu ayarlanabiliyor. Buraya geldiğinizde kullanabildiğiniz işlevler son derece sınırlı: bir hesap makinesi, resim görüntüleyici, disk yazıcı ve internet tarayıcıdan ibaret. İyi olan ise Debian'ın standart bir sürümünü kullandığı için paket yöneticisi ile Linux programları yüklenebilmesi.
Görünüşe bakılırsa şimdilik SteamOS sadece oyunlar ve internetle ilgileniyor. Ama Valve'in planları elbette bunlarla sınırlı değil. Hulu, Netfix ve Spotify gibi çoklu ortam içerikleri SteamOS'in Big Picture modunda hazırlar. Yani Steam Machine'i yalnızca oyundan daha fazlası için kullanmak isteyenler, yani neredeyse herkes, SteamOS'i çok kullanışlı bulacak.
Oyun arşivi
Oyunlara gelince, Steam oyun arşivinin yaklaşık üçte birinin Linux için hazır olduğunu söyleyebiliriz. Valve kendi oyun motoru olan Source'u bu işletim sistemine port ettiği için Half-Life 2, Team Fortress 2 ve Portal gibi oyunların hepsi çalışıyor. Linux'a port etmesi nispeten kolay olan bağımsız oyunlar da indirilmek için hazır. Bunların arasında Rust, Super Meat Boy ve Bastion da var.
Tabii Valve bunların yanında diğer büyük firmaları da sistemine oyun çıkarmaları için teşvik ediyor. Şu anda bile Metro: Last Night ve Football Manager 2014 markette bulunuyorlar. Gerçek zamanlı strateji oyunu Total War: Rome II de port edilme aşamasında. Akla gelen en büyük sorulardan biri ise kaç tane firmanın PC ve konsollara ek olarak SteamOS'e de oyun çıkaracağı. Linux sonuçta tamamen farklı bir işletim sistemi.
Sonuç
Xbox One ve Playstation 4'ün klasik oyun konsollarını devam ettirdiği düşünülünce, Valve'ın SteamOS'i onlara kıyasla oyun endüstrisine çok daha devrimsel bir giriş. Halen geliştirme aşamasında, ve betasını kullanmak oldukça zor da olsa, ne kadar potansiyele sahip olduğuna bizzat şahit olduk.
SteamOS'in basit arayüzünün arkasında elbette oldukça karmaşık bir programlama var, ve Valve'in oyunlar için özelleştirilmiş bir işletim sistemi yapmakta oldukça iyi bir iş çıkardığını düşünüyoruz. Açık kaynak kodlu bir işletim sistemi olduğu için, Android'de olduğu gibi hayranları tarafından da geliştirilecek olması önemli bir artı.
Bunların yanında şu an için bilgisayarınıza kurup kullanmak için hiç uygun bir halde değil ve geliştirilmesi bir derece daha tamamlanmadan ancak meraklılarının kullanması tavsiye edilebilir. Linux tabanlı bir işletim sistemi istiyorsanız şu anda Ubuntu yüklemek, çok daha iyi bir seçim olacaktır.