Meksika'nın güneyindeki ikonik Chichén Itzá bölgesinde eski bir Maya top oyununu betimleyen taş bir disk gün ışığına çıkarıldı. Basitçe “pelota” (“top”) olarak bilinen sporun Maya İmparatorluğu'nun sosyal ve politik yaşamında önemli bir rol oynadığına inanılıyor ve arkeologlar, bu eserin 1.100 yıldan daha uzun süre önce oynanan bir maçın anısına yapılmış olabileceğini düşünüyor.
Üzerine geleneksel pelota takımı giyen iki figürün resmi bulunan, etrafı glifli bir metin şeridi ile oyulmuş olan esere Pelota Oyuncularının Diski adı verildi. Araştırmacılar, yazıtın içinde Maya takviminde MS 894 yılına denk gelen bir tarihe referans buldular.
Çapı 32,5 santimetre ve ağırlığı 40 kilogram olan eser, Casa Colorada (Renkli Ev) adı verilen bir yapının içinde bulundu. Adını kırmızıya boyanmış iç mekanlarından alan ve Chichanchob olarak da bilinen kompleksin kendi pelota kortu bulunuyordu.
Arkeolog Francisco Pérez Ruiz, Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü (INAH) tarafından yayınlanan bir bildiride “Bu alanda hiyeroglif yazı bulmak nadirdir ve hatta tam bir metin bulmak daha da nadirdir. En son bulunan bir örneğin üzerinden 11 yıl geçti” diyor.
Yazıtta belirtilen tarihe göre, disk muhtemelen Klasik veya Erken Post-klasik Maya dönemine kadar uzanıyor. Pérez Ruiz'in söylediğine göre, eser muhtemelen o sırada Casa Colorada'da gerçekleşen bir pelota maçıyla ilgili önemli bir olayı işaret ediyordu.
Kazınmış görüntüyü tarif eden arkeolog Santiago Alberto Sobrino Fernández, “soldaki karakter tüylü bir başlık ve muhtemelen bir nilüfer gibi çiçek şeklinde bir unsurun bulunduğu bir kuşak takıyor. Yüzle aynı hizada, nefes veya ses olarak yorumlanabilecek bir kaydırma bulunuyor. Rakip oyuncu, Chichén Itzá'da birçok kez temsil edildiği görülen, 'yılan sarığı' olarak bilinen bir başlık takıyor. Birey pelota oynamak için koruyucu kıyafet giyiyor.”
Geleneksel Maya kıyafetleri giyen küçük canlılar: Alux'lar gerçek olabilir mi?HaberlerMaçın sonucu gibi diskte anılan oyuncuların kimliği de bilinmiyor, ancak yazının daha fazla yorumlanması hem maçın doğasını hem de son skoru ortaya çıkarabilir.
Pelota nedir?
Pelota tipik olarak oyuncuların kalça, dirsek veya dizlerini kullanarak ittiği lastik bir topla oynanırdı. Araştırmacılar, oyunun sembolik bir anlam taşıdığına inanıyor ve önceki araştırmalar, bazı pelota toplarının ölü Maya hükümdarlarının küllerini bile içerdiğini gösteriyor.