Windows'u belirli bir süredir kullanıyorsanız, kayıt defteri (registry), .dll dosyaları, UAC (Kullanıcı Hesabı Denetimi) ve benzer gizemli şeylerin isimlerini mutlaka duymuşsunuzdur, ancak ne işe yaradıklarını bilmiyor olabilirsiniz. Bu makalemizde, bilmeyenlere karanlık ve gizemli görünen bu Windows özelliklerinin ne işe yaradığını ve onları nasıl kullanabileceğinizi sizlere anlatacağız.
Konularımız arasında .dll dosyaları, Kullanıcı Hesabı Denetimi, sürücüler bulunuyor. Makalemizde açıklayacağımız bazı bilgileri önceden biliyor olabilirsiniz, ancak bazılarını en meraklılarımız bile duymamış olabilir.
Kayıt defteri
Kayıt defteri
Kayıt defteri (orijinal adıyla Regisrty), Windows'un en kafa karıştıran araçlarından bir tanesi. Ancak onu doğru bir biçimde kullandığınızda oldukça faydalı olabilir.
Kayıt defteri, sisteminizdeki sürücüler ve hizmetlerden uygulamalara ayarları saklayan hiyerarşik bir veritabanıdır. Programlar, bir zamanlar ayarlarını .ini dosyalarında saklamaktaydı. Bazıları hala bu yöntemi kullansalar da çoğu daha hızlı olan kayıt defterini kullanıyor.
Kayıt defterini kendiniz düzenlemeniz mümkündür. Ancak genellikle hangi kayıt defteri anahtarını düzenlemeniz gerektiğini bilmeniz gerekecektir. Başlat menüsünü açın ve arama kutusuna regedit yazın.
Kayıt düzenleyici açıldığında, sol taraftaki bölme yoluyla istediğiniz anahtara çift tıklayabilir ve onu düzenleyebilirsiniz.
Kayıt defterinde meydana gelebilecek sorunlar
Kayıt defterinde meydana gelebilecek sorunlar
Kayıt defterinin INI dosyalarına göre bazı avantajları olsa da, bazı sorunları da vardır. Kayıt defterine herhangi bir hasar geldiğinde tüm Windows'unuzda sorunlar baş gösterebilir. Bu durumda kayıt defterini onarmanız veya Windows'u baştan yüklemeniz gerekebilir.
Bu nedenle kayıt defterinde yapacağınız değişikliklerden önce her zaman onu yedeklemeniz önerilir.
Kayıt defteri, zaman içerisinde kendini düzgün kaldırmayan programlar nedeniyle çok sayıda işe yaramaz bilgiliyi içerisinde biriktirebilmektedir. Bu sorunu çözebilmek için yapabileceğiniz çok şey yoktur ve kayıt defteri temizleyici yazılımları, temizlemekten çok sisteminizde sorun çıkarabilirler.
Kayıt defterinizi yedeklemek için bir sistem geri yükleme noktası oluşturmanız yeterlidir. Kayıt defteriyle ihtiyacınız dışında oynamamanızı tavsiye ediyoruz.
Dinamik bağlantı kitaplıkları (DLL dosyaları)
Dinamik bağlantı kitaplıkları (DLL dosyaları)
Dinamik bağlantı kitaplıkları, sisteminizde genellikle .dll dosyaları olarak bulunurlar ve programlar tarafından iki amaç için kullanılırlar:
1. .dll dosyaları birkaç program tarafından kullanılabildiğinden, RAM'inize daha az veri yüklenir ve bilgisayarınız biraz daha hızlı çalışır. Örneğin iletişim kutuları, comdlg32.dll yoluyla herhangi bir program tarafından oluşturulabilir.
2. .dll'ler programların modüler olmasına izin verir. Bu sayede programlar her şeyi bir kerede yüklemek yerine kodun belirli kısımlarını çalıştırabilir. Örneğin Rainmeter ve foobar2000, sadece kullandığınız işlevleri .dll'ler yoluyla yüklerler.
.DLL dosyalarına ilişkin sorunlar
.dll'lerde en sık rastlanan sorun, onların bulunamamasıdır. Eskiden olduğu kadar sık yaşanmasa da, karşılaştığınızda ne yapacağınızı bilmeniz faydalı olabilir.
Bir program "....dll" dosyası bulunamıyor gibi bir hata verdiğinde, bu dosyayı internetten bulmak isteyebilirsiniz. Ancak bu, çok iyi bir fikir olmayabilir. Bunun yerine dll-files.com gibi bir siteye başvurabilir veya programı baştan yükleyebilirsiniz (veya programın kurulumundaki Onar seçeneğini kullanabililrsiniz).
.dll hatalarına sıkça rastlıyorsanız, başka bir sorun yaşıyor olabilirsiniz. Bir antivirüs yazılımıyla sisteminizi tarayın ve arka planda çalıştığından da emin olun.
Kullanıcı Hesabı Denetimi (UAC)
Kullanıcı Hesabı Denetimi (UAC)
Windows Vista'da çok can sıkan ama Windows 7 ile birlikte sessiz sedasız çalışmaya başlayan bir güvenlik özelliği olan UAC, programların sistem seviyesinde değişiklikler yapmadan önce sizden izin almasını sağlar. Yeni bir program yüklemek, sistem ayarlarını değiştirmek gibi. Bu sayede zararlı programların sizin haberiniz olmadan çalışmaması hedeflenmiştir.
UAC varsayılan olarak programların yaptığı her değişiklik için sizi uyarır. Ancak Windows ayarlarını değiştirdiğinizde uyarılmazsınız. Kullanıcı Hesabı Denetimi ayarlarından UAC'yi daha katı veya gevşek bir hale getirebilirsiniz. Eğer UAC'nin sık sık ekrana gelmesi sizi rahatsız ediyorsa, UAC seviyesini bir seviye aşağı indirmek isteyebilirsiniz.
UAC'yi tamamen kapatmanız, ne yaptığınızdan emin olmanız dışında, önerilmez.
UAC'nin meydana getirebileceği sorunlar
UAC seviyesini değiştirmek, kayıt defterinin bozulmasında olduğu gibi bir zarar vermez. Ancak güvenmediğiniz bir program, herhangi bir sorgu olmadan sisteminize erişebildiği için zarar verebilir. Yine de UAC'nin sunduğu güvenliğin yeterli olmayacağını söylemeliyiz. İyi bir güvenlik için, bir antivirüs yazılımı yüklemelisiniz. UAC, en katı ayarında dahi bir virüsü normal bir programdan ayıramayacak ve size sadece onu çalıştırmak isteyip istemediğinizi soracaktır.
Sürücüler
Sürücüler (drivers)
Sürücülerin ne olduklarını çoğumuz biliyoruz, ancak yine de çoğumuz onları bilgisayarların karanlık köşelerinden biri olarak adlandırıyor. Sürücülerin ne olduklarını bilmek kadar, onları nasıl yöneteceğimizi bilmek de önemlidir.
Sürücüler, donanımınızın Windows ile iletişim kurmasını sağlayan bir yazılımdır. Örneğin Windows, intenete bağlanmak için ağ kartınızla iletişim kurar ve bunun için bir sürücüye ihtiyaç duyar. Windows, birçok sürücüyü kendi içerisinde barındırmaktadır, ancak sürücüleri bazen üreticinin sayfasından kendiniz indirmeniz de gerekebilir.
Bazen Windows'un sahip olduğu sürücü, donanımınız için sadece temel özelliklere sahiptir ve resmi sürücüyü indirmek, size daha çok özellik sunacaktır.
Sürücüleri nasıl yönetebilirsiniz?
Yeni bir donanım yüklediğinizde, üreticinin web sayfasına gidin ve destek sayfalarından en son sürücüleri indirin. Eğer internet bağlantınız varsa, CD ile gelen sürücüyü yüklemeyin. Bu sayede en son sürücüleri yüklemeyi amaçlıyoruz.
Sürücüleri güncelleme işini ise sıkça tekrarlamanıza gerek yok. Sürücünüz düzgün bir biçimde çalışıyorsa, yeni sürücü bir hız artışı veya yeni bir işlev sunmadıkça onu güncellemeye gerek olmayabilir. Ancak ekran kartı sürücüleri, bu kuralın dışında tutulabilir - zira ekran kartı sürücüleri genellikle hız geliştirmeleri ve yeni oyun profilleriyle gelmektedir. Yeni bir sürücü sorun çıkarırsa, eski sürücüyü her zaman tekrar yükleyebilirsiniz. Dolayısıyla sürücünüzü güncellemeden önce mevcut sürücünüzün sürümünü bir yere not etmek, iyi bir fikir olabilir.
Herhangi bir sürücünün sürümünü kontrol etmek için, Aygıt Yöneticisi'ni açın (Başlat menüsünü açın ve Aygıt Yöneticisi'ni arayın). İlgili donanımı bulun ve sağ tıklayın, Özellikler'i seçin. Açılan pencerede Sürücü sekmesine gidin. Burada sürücünüzün sürümünü görebilir ve üreticinizin web sitesindeki sürümle karşılaştırabilirsiniz.
Grup İlkesi Düzenleyici
Grup İlkesi Düzenleyici
Windows'un az duyulan araçlarından bir tanesi de Grup İlkesi Düzenleyici. Sadece Windows Professional ve üzeri sürümlerde bulunan araç, birtakım önemli işlevleri yerine getirebiliyor.
Grup İlkesi Düzenleyici'nin amacı, sistemdeki kullanıcıların ne yapabileceğini ve ne yapamayacağını ayarlamak. Dolayısıyla genellikle kurumsal alanda kullanılıyor. Kullanıcıların kayıt defterini değiştirmesini, güvenlik ayarlarını değiştirmesini engellemek, yazılım yüklenmesine engel olmak istiyorsanız, Grup İlkesi Düzenleyici ile bunu rahatlıkla yapabilirsiniz.
Grup İlkesi Düzenleyici'ni çalıştırmak için Başlat menüsüne Grup İlkesi yazarak ilgili sonuca tıklamanız yeterlidir. Sol tarafta, Kayıt Defteri'nde olduğu gibi hiyerarşik bir liste bulacaksınız. Burada bilgisayara ilişkin ve kullanıcıya ilişkin klasörleri genişletebilir ve ilgili ayarlara ulaşabilirsiniz. Grup İlkesi Düzenleyici'nde değişiklik yaparken değiştirdiğiniz ayarın ne işe yaradığından emin olmanızı tavsiye ediyoruz.