Microsoft, Windows 8'i o kadar hızlı açılan bir işletim sistemi haline getirdi ki, başlangıçta F8'e basarak gelişmiş ayarları çağırma işlevini de kaldırmayı uygun gördü (bu seçenekler, ciddi bir hata oluştuğunda kendiliğinden ekrana geliyor veya UEFI firmware yoluyla açılabiliyor). Peki ya açılması için en bir dakika beklediğimiz Windows 7 için yapılabilecek bir şey yok mu? Yaptığımız ince ayarlarla, çeşitli yazılım ve donanım takviyeleriyle Windows 7'nin çok daha hızlı açılabileceğini gördük.
Öncelikle Windows 7'nizin ne kadar sürede açıldığını ölçün
Windows 7'nizin yüklenmeesi çok uzun sürüyorsa, önce onun ne kadar sürede açıldığını ölçmenizi tavsiye ediyoruz. Çünkü Windows açılışında tasarruf edeceğiniz 30 saniye bile oldukça değerli.
Windows Olay Görüntüleyicisi içinde açılış süresini ölçmenizi sağlayacak özel bir araç bulunuyor. Windows+R tuşlarına basın, eventvwr yazın ve Enter'a basın. Uygulama ve Hizmet günlükleri > Microsoft > Windows > Tanı-Performans > Şu an yolunu izlyin. Sağ taraftan Geçerli günlüğü filtrele'ye tıklayın ve Olay kaynağı alanı için Tanı-Performans'ı seçin. Olay Kimliği için 100 yazın ve Tamam'a tıklayın. Artık Windows'un ne kadar sürede başladığını milisaniye olarak görebilirsiniz.
Uygulamaların geç yüklenmesi, kronometre
Yaşanan gecikmeler
Olay Görüntüleyicisi'nin sunduğu rapor içinde rastlayacağınız birkaç hata kodundan bahsedelim. Burada 101 numaralı kod, bir programın başlamasının fazlasıyla geciktiğini gösteriyor. 102, bir sürücünün yüklenmesinin geciktiğini ve 103 ise bir hizmetin gecikme yaşadığını gösteriyor. 106 numaralı koda rastlarsanız, bu Windows'unuzun arkaplandaki bir işlem nedeniyle yavaşladığı anlamına geliyor.
Kronometre ile ölçün
Açılış süresini bir hız testinin yanısıra, bir kronometre kullanarak da kolaylıkla ölçebilirsiniz. Testi birkaç kez tekrarlayın, çünkü Windows açılışı optimize etmek için çalıştığından açılış süreleri farklı olabilir.
Sonraki sayfalarımızda donanımlarda yapacağınız akıllıca seçimlerle ve bazı yazılım ipuçlarıyla Windows 7'nizin nasıl daha hızlı açılmasını sağlayabileceğinizi sizlere göstereceğiz.
Donanım ve Windows'u yükleme, UEFI, BIOS...
Donanım ve yükleme
Windows'un başlangıç süresini etkileyen iki önemli bileşen var: BIOS ve sabit diskiniz. UEFI ve SSD'ye sahip sistemler, çok daha hızlı açılabiliyor. SSD ve normal bir sabit disk satın almak arasında kararsızsanız, SSD'nin sisteminizin açılışını önemli ölçüde hızlandıracağını bilmelisiniz. İyi bir SSD ile Windows'unuzun açılış süresi yarıya inebilir.
UEFI BIOS'un avantajları
Bir bilgisayar satın alırken mümkünse UEFI'ye sahip bir laptop veya masaüstü tercih edin. Çünkü bu bilgisayarlar, geleneksel BIOS'a sahip PC'lerden çok daha hızlı açılabiliyorlar.
BIOS'unuzu optimize edin
Testlerimizde yanlış BIOS ayarlarının sisteminizin açılışını 10 saniyeye kadar geciktirebileceğini gördük. BIOS'unuzun mevcut en son sürümünü kullanmanız da performansınızı etkileyebilir.
BIOS ile ilgili temel kural, şudur: "BIOS ne kadar az cihaz başlatırsa, sistem o kadar hızlı açılır." Dahili ağ arayüzlerini ve RAID denetimini kullanmıyorsanız bu aygıtları devre dışı bırakabilirsiniz. Aynısı USB cihazlarını ve DVD sürücüleri için de geçerlidir. Bazı BIOS'larda bulunan "Fast boot" seçeneğini de etkinleştirmeyi deneyebilirsiniz.
Windows'u düzgün bir biçimde yükleyin
BIOS'lu bir sistemden UEFI destekli bir sisteme geçiş yaptıysanız, Windows'u baştan yüklemeniz doğru olacaktır. Böylelikle sadece gerekli olan aygıt sürücüleri yüklenecektir. UEFI'yi sadece Windows 7'nin 64-bit sürümünün desteklediğini aklınızda bulundurun.
PC'nizi kapatmanız şart değil
PC'nizi kapatmanız şart değil
PC'nizi tamamen kapatmak zorunda değilsiniz. PC'nizin düğmesini bastığınız anda kullanmak istiyorsanız, Windows'un uyku modunu kullanabilirsiniz. Windows 7'de hızlı açılışa izin veren iki farklı mod bulunuyor.
Windows 7'deki uyku modu, monitörünüzü kapatarak, sistem durumunu RAM'e yazarak onun güç tasarruf moduna geçmesini sağlar. Bu durumda PC'nizin ışığı yanmaya (veya yanıp sönmeye) devam edecektir, zira PC'niz RAM'e enerji sağlamaya devam etmektedir. PC'nizin uyku modundan uyanması, genellikle 1-3 saniyede gerçekleşecektir.
Diğer kapatma seçeneği olan "Hazırda beklet" ise RAM'inizde bulunan bilgileri sabit diske yazarak PC'nizi gerçek anlamda kapatır. Ancak Windows'un bu moddan tekrar yüklenmesi, uyku moduna göre çok daha uzun sürecektir.
Yeni PC'lerde genellikle her iki seçeneği de kullanabilirsiniz. Ancak eski PC'lerde iki seçenekten birini veya her ikisini kullanmanıza izin verilmeyebilir.
Program seçimi ve otomatik başlangıç
Program seçimi ve otomatik başlangıç
Otomatik olarak başlayan uygulamaları düzenlemek, Windows'un daha hızlı başlamasını sağlamak için yapabileceğiniz en iyi şeylerden diğer bir tanesi. İdeal olarak kullanmadığız uygulamaları PC'nizden kaldırmanız iyi bir fikirdir. Sadece bellek tüketimi açısından değil, güvenlik riski açısından da gereksiz programları kaldırmanız gerekmektedir. Belirli zamanlarda Denetim Masası'ndaki Program Kaldır işlevini ziyaret ederek kullanmadığınız programları sisteminizden kaldırmanızı öneriyoruz.
Autoruns aracı
Bilgisayarınızın açılması ile beraber açılan programlar, arka planda çalışmaya ihtiyaç duyarlar. Veya ona ihtiyacınız olduğu anda hemen açılabilmesi için kendilerini önceden yüklerler. Ancak bu, sisteminizin başlangıçta daha çok çalışması gerektiği anlamına geliyor. Sisteminizin başlangıcında hangi programların ve hizmetlerin yüklendiğini Windows'un msconfig aracı ile inceleyebilir, düzenleyebilirsiniz. Başlangıç öğelerini daha detaylı olarak görmek için Autoruns aracını kullanmanızı öneriyoruz.
Windows'a ince ayar, hizmetler, 3. parti araçlar
Windows'a ince ayar yapın
Windows'a yönelik ipuçları çok popülr olsalar da, her ince ayar size performans olarak geri dönmeyebilir. Bunun için iyi bir örnek de sabit diskinizdeki dosyaların konumudur. Windows, dosyaların konumlarını otomatik olarak optimize ettiği için genellikle elle müdahaleye ihtiyaç duymaz. Ancak Windows, her şeyi bir anda optimize etmez ve bu işi arka planda zaman içinde yapar.
Bu optimizasyonu beklememek ve hemen şimdi gerçekleştirmek için, aşağıdaki komutu çalıştırabilirsiniz:
start / wait Rundll32exe advapi32.dll ProcessIdleTasks
Hangi hizmetlerin açılacağını seçin
Windows hizmetleri arasında da çok gereksiz öğeler olabiliyor. Biz, bu hizmetleri kapatmanın başlangıcı hızlandırdığına şahit olmadık ama yine de hizmetlere bir göz gezdirmenizin zararı yok. msconfig aracını çalıştırın (Win+R > msconfig yazın) ve Hizmetler sekmesine tıklayın. Burada bazı hizmetleri kapatmanızın Windows'un işleyişini etkileyebileceğinizi unutmayın. Dolayısıyla ilk önlem olarak "Tüm Microsoft Hizmetlerini Gizle" seçeneğini tıklamanızda fayda var. Böylece sistem hizmetlerini gizleyerek onları yanlışlıkla kapatmanız mümkün olmayacak.
Peki ya optimizasyon araçları?
Optimizasyon araçlarından çok fazla şey beklemeyin. Windows, kendi içerisinde yeteri kadar optimizasyona sahip olduğundan üçüncü parti araçlara genellikle ihtiyacınız yok. Yine de CCleaner gibi araçların tamamen işe yaramaz olduğunu söylemiyoruz. Windows'un temizlemeyi ihmal ettiği yerleri CCleaner ile temizlemeniz mümkün.
Profesyonel ipucu: detaylarıyla önyükleme işlemler
Profesyonel ipucu: detaylarıyla önyükleme işlemleri
Sistem açılışınızın yeteri kadar hızlandığını düşünüyorsanız bu ipucuna ihtiyacınız yok. Ancak açılış süreniz hala sizi tatmin temiyorsa, önyüklemenizi mercek altına yatırmak, onu çok daha yakından incelemek isitiyorsanız, bunu Windows Performance Toolkit ile yapabilirsiniz.
Microsoft, sistem açılışınızı izlemeniz için çok faydalı araçlar sunuyor. Bu araçlardan Windows Performance Toolkit'i Windows 7 SDK içerisinden yükleyebilirsiniz. SDK'yı yükleyin ve yönetici izinlerine sahip bir komut satırı çalıştırın.
Windows başlangıcı mercek altında
Windows başlangıcının her adımını kaydetmek için xbootmgr komutuna ihtiyacınız var.
xbootmgr-trace boot-resultPath C:\test
komutunu çalıştırdığınzda bilgisayarınız otomatik olarak baştan başlatılacak. Bilgisayarınız tekrar başladığında kaydedilen sonuçları görebilmek için Performance Analyzer aracına ihtiyacınız var. Bu aracı çalıştırdıktan sonra File > Open yolunu izleyin ve az önce kaydettiğiniz dosyayı C:\Test konumundan açın.
CPU, disk ve işlemler grafiklerini inceleyin. İlk olarak CPU kullanımının doruğa ulaştığı yerlere odaklanın. Bu alanları farenizle işaretleyin ve "Summary Table"ı seçin. Şimdi, seçimi yaptığınız zaman aralığında hang işlemlerin etkin olduğunu göreceksiniz.
Sonuçları incelerken Windows'un uygulamaları aynı anda başlattığını gördük. Dolayısıyla başlanıç öğelerini ayarlamak için çok fazla zaman kaybetmenizi tavsiye etmiyoruz.