Kripto paralar ve dijital ödeme sistemlerinin iyice hayatımıza girmesi ile birlikte, ülkeler de kendi dijital ödeme sistemlerini ve kripto paralarını piyasaya sürmek için adımlar atıyor. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın da, bir süredir bu konuda bazı çalışmalar yaptığı biliniyordu. Ve şimdi, 2022 yılı Cumhurbaşkanlığı yıllık programında, bu konuda yapılan çalışmalar hakkında bilgi verildi ve merkez bankası dijital para birimi (CBDC) hedefi hakkında detaylar paylaşıldı.
Merkez bankası dijital para birimi (CBDC) teriminin ne olduğunu bilmeyenler için kısaca açıklayalım. Ülkelerin merkez bankaları tarafından oluşturulan ve o ülkenin gerçek para biriminin dijital temsili olan CBDC, Bitcoin gibi kripto para birimleri gibi blok zincir altyapısını kullanıyor. Ama kripto paralar ile CBDC arasında bazı farklar de var. Kripto paralar hiçbir şekilde merkezi değil ve hiçbir kurum ya da kişi tarafından kontrol edilmiyor. CBDC'ler ise, yine blok zincir teknolojisine dayansa da, bu kez blok zincirlerine ancak belirli kişiler ve kurumların erişebiliyor.
Kripto paralar ve CBDC'ler arasındaki bir diğer fark ise karşılık konusunda ortaya çıkıyor. Kripto paraların herhangi bir parasal karşılığı yokken, CDBC'lerin varlık karşılıklarının bulunması söz konusu.
Resmi Gazete'de de yayınlanan 2022 yılı Cumhurbaşkanlığı yıllık programında, Türkiye Merkez Bankası CBDC'si hakkında önemli hedeflerden bahsediliyor. Öncelikle ilk aşama testlerinin tamamlanmasının hemen ardından, daha geniş kapsamlı,, ileri aşama testlere başlanması hedefleniyor. İlk faz testlerin 2022 yılı içerisinde tamamlanması bekleniyor.
Yerli CBDC için görev, Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile TÜBİTAK'a verilmiş durumda. Buna ek olarak, hedefler hakkında şu cümleler dikkat çekiyor:
- Programlanabilir para ve çevrim dışı ödemeler katman servislerine yönelik teknolojik altyapı oluşturularak araştırma, geliştirme ve test çalışmaları yapılacaktır.
- Dijital Türk Lirası sisteminin ilgili diğer sistemlerle entegrasyon çalışmalarına başlanacaktır.