Ocak ayında Pasifik ada ülkesi Tonga'yı sarsan volkanik patlama o kadar güçlüydü ki, Dünya atmosferinin üçüncü ve en soğuk tabakası olan mezosfere kadar kül püskürttü. NASA'nın söylediğine göre, Dünya'nın 58 kilometre üzerine yükselen volkanik duman, muhtemelen uydular tarafından şimdiye kadar atmosferde ölçülen en yüksek şeydi.
İki hava durumu uydusunun doğru zamanda doğru yerde olması sayesinde NASA, bulutun boyutunu ölçebildi.
Incredible new analysis: parallax observations by GOES & Himawari show that the Hunga Tonga eruption sent its plume of ash and gas to the mesosphere.
This is likely a new record in the satellite era.https://t.co/wvqfYIHfIS #remotesensing #earthobservation #scicomm #gis #maps pic.twitter.com/cgD58EUvvx
— Joshua Stevens (@jscarto) February 16, 2022
Patlamanın ardından sadece 30 dakika içinde, su altı yanardağından kül, buhar ve gaz okyanusun yüzeyinden mezosfere kadar yükseldi. İkinci bir patlama neredeyse aynı yüksekliğe yükseldi ve 50 kilometreye ulaşarak bir sonraki katman olan mezosfer ve stratosfer arasındaki sınırın civarına ulaştı.
Volkandan gelen aşırı ısı ve okyanustan gelen nemin patlayıcı bir kombinasyonu, volkanik bulutun böyle şaşırtıcı bir yüksekliğe çıkmasına yardımcı oldu.
NASA atmosfer bilimcisi Kristopher Bedka yaptığı açıklamada, "Bir mega gök gürültülü fırtına için hiper yakıt gibiydi" dedi ve devam etti: "Şimdiye kadar gözlemlediğimiz herhangi bir fırtınadan 2,5 kat daha yükseğe çıktı ve patlama inanılmaz miktarda şimşek üretti."
Volkanlar atmosfere emisyon saldığında, hem yerel hem de küresel olarak geçici bir soğumaya sebep olabilir. Bunun nedeni büyük ölçüde volkanik külde bulunan güneş ışığını yansıtan kükürt dioksit parçacıklarıdır. Ancak bu bulutta çok fazla su buharı olduğu ve çok fazla kükürt dioksit olmadığı için, NASA'ya göre muhtemelen bu etkiye sahip olmayacak.
Bu tarihi patlamanın dumanı 15 Ocak tarihinde 13 saatten uzun bir süre boyunca yükseldi ve yayıldı. Ancak arta kalan aerosollerinin bir kısmı kalıcı olacak ve stratosferde (mezosferin hemen altında) bir yıl boyunca durabilir.
Ayrıca bu patlama, Tonga'yı vuran yıkıcı bir tsunamiyi de tetikledi. Takımadalar, felaketin kendisini internete bağlayan tek denizaltı kablosunu koparmasından sonra günlerce dünyanın çoğu kısmından kopuk kaldı. Bundan kısa bir süre sonra, kurtarma çabaları ülkeye COVID-19 vakalarını getirdi ve ilk enfeksiyonunu yalnızca Ekim 2021'de kaydeden ada ülkesinde bir salgını tetiklendi.
Şimdi, Dünya Bankası tahminine göre, Tonga'da yanardağ ve tsunaminin neden olduğu tüm hasarı telafi etmek 90 milyon dolara mal olacak ve bu da ülkenin GSYİH'sının yüzde 18'inden fazlasına denk geliyor...