TEST: Video ve ses dönüştürücüleri

DVD çalardan iPhone'a kadar: Birçok cihaz film ve müzik oynatabiliyor ama sadece doğru formatta hazırlandıysa... Bu sebeple multimedya dosyalarını uygun şekilde dönüştüren araçların olması çok iyi. CHIP Online hepsi-bir-arada dönüştürücü yazılımların işlerini ne kadar iyi yaptığını test ediyor.

Önceden çok kolaydı. O zamanlar oturma odasında sadece DVD çalar vardı ve çıkış formatı da belliydi: MPEG. Bugün DVD çalarlar AVI filmlerinin hanında MP3 ses dosyalarını da oynatıyor. Blu-ray'i olmayıp yine de HD video seyretmek isteyenler içinse Matroska (MKV) formatını destekleyen oynatıcılar var.

Buna ek olarak iPhone veya PlayStation Portable (PSP) gibi video oynatabilen taşınabilir cihazlar da var. Elbette yeni nesil oyun konsolu PlayStation 3'ü de unutmamak lazım. Bu oynatıcıların hepsi, içinde çözünürlüğün, kare ve veri akış oranının belirlendiği bir profile sahip MP4 dosyalarına ihtiyaç duyuyor.

Sadece uzmanlar bu format karmaşasında doğru olanı bulabiliyor. Bir filmi veya şarkıyı dönüştürmek isteyenler ön görülmüş format ve profili uygulamak için farklı yazılımlar kullanmak zorunda kalıyor. CHIP Online tek bir tuş tıklaması ile doğru film ve müzik dönüşümü yapmayı vaat eden hepsi-bir-arada dönüştürücü programlarının altısını test etti.

Format hengâmesinin içinde

Her format arasında dönüşüm yapan bir programdan pek çok şey bekleniyor: Yaygın dört konteynır formatına (container) tam destek vermeli: MPEG, AVI, MP4, Matroska. Her multimedya dosyasında video ve ses izlerini yöneten bu tip bir konteynır var. İz formatları farklılık gösterebilir. Sadece analiz araçları bunların içeriğini tam olarak gösterir.

DVD'de kullanılan MPEG'de kural basit: Videoda MPEG2, seste Dolby (AC3). Buna karşın PC'lerin vazgeçilmez film konteynırı AVI son derece esnek. Fakat DivX desteği olan DVD oynatıcılar için parametreler açık ve kesin: Video izi MPEG4 standardının (MPEG4-ASP) Advanced Simple profiline yöneliyor ve maksimum DVD-çözünürlüğünde (DivX Home Theater) olabiliyor. Popüler DivX ve XviD kodlayıcıları bu formatı destekliyor. Gerçi XviD biraz daha fazlasını yapabiliyor fakat kodlayıcıda uygun profili ayarlayıp Global Motion Compensation özelliğini devre dışı bırakanlar uyumlu bir video izi oluşturabilir. AVI'de ses izi olarak MP3 ve AC3 kodlayıcısı kullanmak mümkün.

MP4: Mobil cihazlarda standart

Mobil oynatıcılarda rağbet gören MP4 konteynırına sıra gelince işler karmaşıklaşır. Konteynır normalde MPEG4-standardının parçası olan bir dizi video ve ses formatına izin veriyor. Video izi normal MPEG4 veya MPEG4 Part 10 şeklinde olmalı; bunun anlamı H.264 formatı oluyor.

iPod ve PSP gibi cihazlar her ikisini de oynatabiliyor, fakat H.264 daha iyi görüntü kalitesi sunuyor ve bu yüzden dönüştürücü tarafından öncelikli olarak tercih edilmeli. Mobil oynatıcıların kodlayıcı parametreleri son derece katıdır: Yazılım MPEG4'de Simple Profile'a, H.264'de ise Baseline Profile'a uymalı. İki profilde kişiselleştirme imkânı sunmayan, sade profillerdir ve B-Frames gibi kaynak-yoğun özellikleri desteklemezler.

B-Frame'ler (Bidirectional: Çift yönlü) hem önceki hem de sonraki kareler işin içine katılarak hesaplandığı için bunları kodlamak daha uzun sürer. Ayrıca bu tip videolar oynatılırken daha fazla performansa ihtiyaç duyulur. Bir diğer yandan görece daha az yer kaplarlar. Bunun anlamı: Aynı veri akış oranında daha iyi görüntü kalitesi sunarlar. Eğer cihazın performansı yeterliyse (DivX uyumlu DVD çalar veya PS3 gibi) dönüştürücü B-Frame metodunu kullanmalı.

MP4'de ses izi sadece AAC veya MP3 olabilir. İlk olarak Ağustos 2008'den bu yana MP4, AC3 yani Dolby Digital kodlayıcısını da destekliyor. Fakat bu seçenek şu an için sadece PC'de söz konusu oluyor.

MP4'ün kısıtlamaları sebebiyle internet topluluğunun azimli insanları farklı bir konteynır geliştirdi: Matroska (MKV). Hiçbir limit tanımıyor, akla gelebilecek her video, ses ve altyazı izi kombinasyonuyla başa çıkabiliyor; yani tam ideal bir konteynır. Fakat ne yazık ki resmi bir standart olmadığı için donanım üreticileri uzun bir süre boyunca MKV'yi oynatıcılarına eklemekten çekindi. Şu sıralar MKV'yi özellikle High-Definition oynatımı için kullanan modeller var. MP4'ün aksine H.264 ve AC3 kombinasyonu burada bir sorun teşkil etmiyor.

DivX firması bile bunu kabullendi ve 7. sürümü ile kendine has bir H.264 kodlayıcı sunuyor. Firma buna ek olarak DivXPlus ile DVD çalarlar için yeni bir sertifika programı başlattı. DivXPlus, H.264 video izini kullanan bir MKV dosyasından oluşuyor ve yüksek bir ihtimalle bu sene içerisinde bazı cihazlarda kullanılacak.

Download: MediaCoder

MP3 ve diğerleri: Seçenekler belli

Film alanında format sayısı sürekli artarken, ses alanında durum çok daha basit gözüküyor: Teknolojik açıdan eskimiş Audio-CD'yi klasik MP3 formatı bastırıyor. Yeni olarak sadece varisi AAC gelmiş durumda. MP3 çalarlar arasında iPod standart olarak sadece bu iki formatı destekliyor. Bu durum diğerlerini "yabancı format" haline getiriyor.

MP3 şarkıları aynı ismi taşıyan MPEG konteynırında saklanır, buna karşın AAC bir MP4 dosyasını tercih eder ve uzantısı genellikle M4A olur. Fakat HE-AAC (High Efficiency) de gittikçe daha çok yaygınlaşıyor. Bu format, AAC'yi farklı bir sıkıştırma teknolojisiyle kullanıyor: Spectral-Band Replication (hayali bant tekrarı). Bu sayede yüksek frekansları kaydetmeye gerek duymuyor, zira çözücü (decoder) oynatım sırasında bunları tekrar oluşturuyor. Bu formatta 64 Kbit/s normal kaliteyi temsil ediyor ve MP3'deki karşılığı 128 Kbit/s, AAC'deki karşılığı ise 96 Kbit/s oluyor. HE-AAC özellikle internet ortamında karşılaşılan Flash videolarda fazla yer kaplamayan bir ses izi olarak kullanılıyor.

Download: XMedia Recode

En iyi dönüştürücüler testte

Testimizdeki hepsi-bir-arada dönüştürücüler kullanıcıdan filmin veya ses dosyasının yerini gösterip uygun profili ayarlamasından başka bir şey istemiyor. Gerisini yazılım hallediyor. Soru sadece şu: Ne kadar iyi?

Çıkış materyali olarak "Valkyrie" filminin ilk altı dakikasını kullandık. Video 1920 x 1080 piksel çözünürlükte H.264 video ve 5.1 AAC ses kodlayıcısı kullanan MP4 dosyası olarak ücretsiz sunuluyor. Dönüştürücü yazılımlar bu dosyayı DVD için MPEG ve AVI'ye, iPhone ve PSP için MP4'e ve MKV olarak HD çözünürlüğüne (1280 x 720) dönüştürmek zorundaydılar. Bu işi yaparken uzman ayarlarına girmeden varsayılan profilleri kullandık, keza birçok araç zaten gelişmiş ayar seçeneği sunmuyor.

Sonuçlar negatif yönde şaşırtıcıydı. Örneğin MPEG2: Sadece test birincisi MediaCoder ve ikinci sıradaki XMedia Recode (ikisi de ücretsiz) çok aşamalı kodlamaya (multipass-encoding) izin veriyor. Çok aşamalı kodlama öngörülen veri akış oranında mümkün mertebe en iyi resim kalitesine ulaşma imkânı sunuyor. Fakat multipass destekli bu iki araç bile DVD çıkışında çok iyi sonuç veremedi, çünkü MPEG kodlayıcıları B-Frame oluşturamıyor. Bu iş için ne ücretsiz ne de ticari yazılımları öneriyoruz, ancak iyi bir stand-alone-kodlayıcı yardımcı olabilir. Bunun dışında SUPER ekstra geniş sinemaskop formatındaki (2,35:1) filmlerle baş edemiyor: Siyah kenarlıklar oluşturmak yerine görüntüyü ekran boyunca uzatıyor. Sonuç olarak çirkin yumurta kafalar kaçınılmaz oluyor.

Download:
MediaCoder
XMedia Recode
SUPER

Profil: Genellikle sınırları zorlamıyor

AVI'yi DVD çalarlarda oynatmak için DivX, "Home Theater" profilini geliştirdi. Bunu sadece FormatConverter yazılımı kullanıyor fakat sonuç hayal kırıklığına uğratıyor. Aynı Movavi'de olduğu gibi AVI'ler sadece 4:3 kenar oranında kaydedilebiliyor ki, bu da kodlayıcının filmlerde siyah kenarlıklar üretmesine sebep oluyor.

Gereksiz, zira DVD'den farklı olarak DivX kodlayıcısı görüntüyü orijinal kenar oranına göre oluşturuyor. Movavi ile farklı bir kenar oranı kullanmak istediğimizde araç bunu yapmayı reddetti. FormatConverter'da bu seçenek tamamen eksik. XML dosyasındaki profil ayarlarında uygun değişiklikleri yaptığımızda ise program açılmadı bile.

Araçlar dönüştürme işlemi için ücretsiz XviD kodlayıcısını kullanıyor. Aslında bu da çok aşamalı kodlamadan faydalanabilir, fakat MediaCoder ve Xmedia dışında hiçbir program bunu desteklemiyor. Sadece MediaCoder tatmin edici bir sonuç eriyor, çünkü buna ek olarak B-Frame de oluşturabiliyor.

iPhone ve PSP gibi mobil cihazlar için dönüşüm yapmaya sıra gelince hepsi-bir-arada programların bunu daha rahat yapabileceklerini düşündük. Sonuçta parametreler açık ve net bir şekilde belirlenmiş. Fakat özellikle iPhone'a sıra gelince iki ticari yazılım da uygun bir sonuç veremiyor: Movavi H.264 yerine MPEG4 kodlayıcısını seçiyor, FormatConverter 640 x 480 piksel mümkün iken maksimum 480 x 360'a çıkabiliyor. Ancak kullanıcı "AppleTV" profilini seçtiğinde bu mümkün oluyor. FormatFactory hariç bu konuda yazılımlara güvenebilirsiniz. FormatFactory iPhone profilinde H.264 ve maksimum çözünürlüğü kullanmıyor, bunun yerine kullanıcının kendine has bir profil oluşturmasını istiyor.

PSP'de durumlar daha iyi, zira burada Movavi ve FormatFactory modern H.264 kodlayıcısını kullanıyor. Fakat saniyede 18 kare sınırı öngörülüyor, hâlbuki akıcı bir görüntü için 30 kare/saniye daha uygun olurdu. FormatConverter yine çözünürlük konusunda sınırlama koyuyor: 480 x 272 mümkün iken 320 x 240 kullanıyor.

Download:
Movavi
FormatConverter
FormatFactory

HD-ready: Sabır meselesi

Yüksek çözünürlüğe sıra gelince Format Factory ticari yazılımı MKV biçiminde çıktı almayı desteklemiyor. Alternatif olarak PS3 için MP4 sunuluyor. İster MKV olsun, ister MP4: Video izi 720p çözünürlüğünde ve H.264 High Profile Level 4.1'de olmalı.

Sadece MediaCoder, SUPER ve Movavi bu şartları sağlıyor. Diğer tüm araçlar ya Baseline ya da Main profilini kullanıyor. Bunun anlamı: Önemli kodlama tekniklerini kullanmıyorlar ve bu yüzden uygun bir sonuç vermiyorlar. Ayrıca bazen çok yavaş çalışıyorlar, çünkü H.264 kodlayıcı yanlış ayarlanmış ve gereksiz yere hesaplama yapıyor. Movavi de anlamsızlıklar sergiliyor: Kodlayıcı mevcut kareyi hesaplamak için sekiz adet referans kareyi aynı anda kullanıyor. Hâlbuki iki veya üç adet fazlasıyla yeterli, bu sayede dönüştürme işlemi üç kat daha hızlı gerçekleşebilirdi.

Araçlar ses dosyalarını MP3 veya AAC formatına sorunsuz dönüştürebiliyor. Ama sadece XMedia ve FormatConverter ilişkili albüm ve şarkıcı bilgilerini tanımlayan etiketleri dolduruyor; büyük müzik arşivleri için olmazsa olmaz bir özellik.

Hepsi-bir-arada çözümlerden sadece MediaCoder tavsiye değeri taşıyor ve meGUI gibi profesyonel araçlarla aynı seviyede. Fakat karmaşık arayüzü acemilere hitap etmiyor, keza aynı durum XMedia için de geçerli. Ayar işleriyle uğraşmak istemeyenler SUPER'i tercih etmeli. Gerçi araç vasat değerler sunuyor ama zaten tek-tuşla-dönüştür mantığıyla ancak bu kadarı yapılır.

Download: meGUI

Sonuç: Sadece ücretsiz galip iyi sonuçlar sunuyor

MediaCoder açık arayla birinci oluyor. Hepsi-bir-arada dönüştürücü en iyi sonuçları sunuyor ve yapılandırma imkânları ile profesyonellere bile hitap ediyor. Acemiler için tavsiyemiz: SUPER. Sadece çıkış formatını seçin gerisini program otomatikman hallediyor.

Video analiz araçları

GSpot:
MPEG ve AVI dosyalarının içeriğini gösteriyor ve iki konteynırda da hangi formatların saklı olduğu hakkında bilgi veriyor.

Download: GSpot

AVInaptic
Bir AVI dosyası içinde ne var ne yoksa en ince ayrıntısına kadar tecrübeli kullanıcılar için inceliyor.

Download: AVInaptic

MediaInfo
MP4'lerin yanında MKV filmlerini de en ince detayına kadar inceleyebiliyor. Ücretsiz yazılım başlık ve yazar gibi genel bilgilerin yanında veri akış oranı, FPS ve tüm kanallar hakkında da bilgi veriyor.

Download: MediaInfo