Bir PC toplarken işlemciye, ekran kartına ve RAM bellekleri seçerken gösterdiğiniz özeni satın aldığınız termal pastaya genelde göstermezsiniz. Ancak termal pasta bilgisayarınızın sağlıklı kalabilmesi için en önemli bileşendir. O olmasa, PC'nizin çok kısa ömürlü olacağını garanti edebiliriz.
Peki termal pasta nedir ve nasıl çalışır? Bu sorunun yanıtını vermeye çalışalım.
TERMAL PASTA NEDİR?
Termal pasta, işlemci ile işlemci soğutucusunu birleştiren ara katmandır. Termal pastayı küçük macun tüplerinde elektronik dükkanlarında bulabilirsiniz. Bazen tüpün yanında minik bir spatulaya benzer bir aplikatör ile beraber gelirler.
Bir PC toplarken bilgisayarınızın düzgün çalışması için bir tüp termal pasta mutlaka kullanılmalıdır. Bazı CPU soğutucuları üzerine termal pasta sürülmüş olarak gelir. Onları direkt olarak araya bir şey sürmeden işlemcinin üzerine tutturabilirsiniz. Ancak donanım işini ciddiye alan profesyoneller genelde bundan hiç memnun olmazlar. Onlara göre en güvendikleri termal pastayı işlemcinin üzerine kendilerinin sürmesi en güvenli sonucu verecektir.
Termal pastanın işi CPU'dan yayılan ısıyı soğutucuya transfer etmektir. Soğutucu işlemciden gelen ısıyı alır ve donanımdan uzaklaştırır. Bu sayede CPU soğutulmuş olur. Bir CPU, özellikle yüksek işlem gücü gerektiren uygulamalar çalışırken çok ısınır ve ısının CPU'ya hasar vermemesi için donanımdan uygun şekilde uzaklaştırılması şarttır.
Bazı soğutucuları satın alırken üzerinde "stok termal pasta" (stock thermal paste) yazdığını görürsünüz. Bu tür termal pasta üretim sırasında donanımın üzerine sürülür. Ancak kullanılan pastanın marka ve modeli bilinmediği için bu pek de güvenilir bir yöntem değildir. Dahası, maliyeti kısmak isteyen donanım üreticileri pasta konusunda cimrilik yapıp kaliteli olmayan bir pasta kullanmış olabilirler veya pasta katmanını çok ince tutabilirler.
Bu yüzden donanım toplama işini ciddiye alan bilgisayar meraklıları bu pastayı kaldırıp yerine güvendikleri ve tercih ettikleri ünlü pasta markalarından birinin ürününü sürmeyi tercih ederler.
TERMAL PASTA NASIL ÇALIŞIR?
CPU'lar çok çabuk bir şekilde aşırı ısınabilir, bu yüzden oluşan ısıyı hızlı bir şekilde donanımdan uzaklaştırmak şarttır. Ancak hava çok kötü bir ısı iletkeni olduğu için optimum transfer performansı elde edebilmek için CPU ile soğutucu arasında hiç hava kalmaması gereklidir.
Eğer bir bilgisayarın içini açıp baktıysanız, soğutucunun işlemciye sıkı sıkı tutturulmuş olduğunu görürsünüz. Bu kilit mekanizması araya hava girmesini engellemek içindir. Ancak en sıkı bağlantı ile havayı dışarıda tutmayı başaramayabilir.
CPU ve soğutucunun yüzeyinde gözle görülemeyecek kadar küçük girinti ve çıkıntılar, pürüzler vardır. Eğer bu pürüzler uygun şekilde örtülmezse CPU ve soğutucu arasına hava girmesine neden olurlar ve ikisinin arasındaki ısı transfer verimliliğini düşürürler.
İşte tam bu sırada termal pasta sahneye çıkar. Hem iyi bir ısı iletkenidir hem de macun gibi bir malzeme olduğu için bu girinti ve çıkıntıları iyice doldurur. Bu sayede iki yüzey arasına hava sızmasını engeller ısı transfer performansını artırır.
Ancak şunu da unutmamak gerekli. Kullanılan termal pasta ne kadar kaliteli olursa olsun, zamanla eskiyecek ve kuruyacaktır. Kuruyan termal pastanın verimliliği düşer ve CPU yine ısınmaya başlar. İşte bu yüzden bilgisayarın aşırı ısınmasını engellemek için termal pastanın belli bir süre değiştirilmesi ve yenilenmesi gereklidir.