Cebimizde taşıdığımız akıllı telefonlar, oldukça güçlüler. Bir zamanların süper bilgisayarlarından bile güçlü olan akıllı telefonlar, NASA'nın 1969'da "iki astronotu Ay'a yerleştirmek için kullandığı bilgisayardan da güçlü". Ancak modern telefon işlemcileri, laptop'unuzun ve masaüstü PC'nizin işlemcisinin gerisinde kalıyor. Peki ikisi benzer teknolojiyi kullanıyorsa, bu fark nereden kaynaklanıyor?
1. İşlemci Mimarisi
Masaüstü işlemciden bahsettiğimizde belirli bir donanımdan, işlemciden bahsederiz. Akıllı telefon işlemcisinde ise "işlemci" olarak adlandırdığımız şey, System on a Chip (SoC) mimarisidir. SoC, masaüstü işlemciye benzer boyutlarda tek bir yongadır ancak üzerinde grafik işlemciyi (GPU), çeşitli sensörleri, güvenlik katmanlarını ve cihaz işlevlerini de barındırır.
2. Komut Seti Mimarisi: ARM ve x86
Intel, x86 işlemci tasarımını AMD ve VIA'ya lisanslıyor. x86 işlemciler, saniyede milyonlarca talimatı çalıştırabilecek yüksek bir güce sahiptir. Masaüstü bilgisayarınız gücü direkt olarak elektrik prizinden çektiği için işlemciniz yüksek hızlara ulaşabilir.
Akıllı telefonlarda ise durum biraz farklı. ARM, telefon işlemcilerinin büyük kısmını tasarlar ve Qualcomm, Apple gibi firmalara lisanslar. Temel fark ise ARM telefon mikro işlemcilerinin hem performansa, hem de pil ömrüne yönelik çalışmasıdır.
ARM SoC CPU'larda kullanılan Reduced Instruction Set Computing (RISC), küçük talimat setlerini kullanır ve bunlar daha az güç tüketir, daha çabuk tamamlanır. Böylece güçten tasarruf edilir.
Intel x86 işlemciler ise Complex Instruction Set Computing (CISC) ile çok daha karmaşık talimat setlerini kullanır.
3. Güç ve Isı
İşlemciler çalışırken bol miktarda ısı üretirler. Masaüstü işlemciler ısıyı bir fan veya heatsink yoluyla dağıtır. Akıllı telefonunuzda ise bunları kullanacak kadar alan yoktur. Üstelik telefonunuz, bazen zaten sıcak bir yerde bulunabilir: Sıcak bir gün, cebinizde, bacağınızın yanında. Bu ise cihazın çalışırken daha da fazla ısınması demek.
Telefon işlemcisi üreticileri, bunu bildikleri için işlemcinin hızını kısıtlarlar. Masaüstü işlemciler hep aynı veya benzer hızlarda çalışabilseler de, akıllı telefonlarda size söylenen hız, muhtemelen teorik maksimum hızdır.
Intel i7 işlemci 65 watt'lık bir ısı üretirken ARM tabanlı bir işlemci sadece 3 watt üretebiliyor. Yani teoride ARM çok daha hızlı çalışan bir telefon işlemcisi üretebilse de bu durumda telefonunuz aşırı derecede ısınacak ve bozulacaktır. Neyse ki ARM, böyle bir şeye kalkışmayacak kadar akıllı insanlardan oluşuyor.
Telefonların Hızı Masaüstüne Ulaşacak mı?
Bunu cevaplandırmak gerçekten zor. Yakın gelecekte masaüstü PC'lerin işlem gücündeki üstünlüğünü sürdürmesini bekleyebiliriz, çünkü telefonlar güç ve alan anlamında ciddi kısıtlamalarla geliyorlar. Yine de telefonları PC'lere kısa sürede yetiştirecek gelişmelere şahit olabiliriz; telefonlarda verilerin bulutta işlenmesi gibi.