Birisi hastalandığında, ona bir kase tavuk çorbası hazırlamak yüzyıllardır tüm dünyada yaygın bir uygulamadır. Günümüzde, hemen hemen her kültürden nesiller tavuk çorbasının faydalarından bahsediyor. Farklı kültürler bu yemeği farklı şekilde yapsalar da, ortak noktaları hastalığa iyi geldiğinden emin olmaları.
Tedavi için tavuk çorbası kullanmanın tarihi
Bir tedavi olarak tavuk çorbasının kullanılmasının kökeni MS 60’a ve Roma imparatoru Nero’nun emrinde görev yapan ve ilk şifacıların bin yıldan uzun bir süre boyunca beş ciltlik tıbbi ansiklopedisine başvurduğu bir ordu cerrahı olan Pedanius Dioscorides’e kadar takip edilebiliyor. Ancak tavuk çorbasının kökenleri binlerce yıl öncesine, antik Çin’e kadar uzanıyor.
Soğuk algınlığı ve grip mevsimi tüm hızıyla devam ederken, bu çorbanın iyileşmeye yardımcı olduğu inancını destekleyen herhangi bir bilimsel kanıt olup olmadığını merak ediyor olabilirsiniz. Tavuk çorbası, gerçek bir iyileştirici fayda sağlıyor mu, yoksa hasta olduğumuzda psikolojik fayda sağlayan, rahatlatıcı bir plasebo olarak mı hizmet ediyor?
Tavuk çorbası gerçekten hastalığa iyi geliyor mu?
Bir diyetisyen ve diyetetik ve beslenme profesörü olan Colby Teeman, tavuk çorbası hakkında detaylı bir makale yayınladı. Makalesinde et suyunun sıcaklığı ve tavuk, sebze ve eriştenin zengin, lezzetli tatları gibi tavuk çorbasının çekici yanlarından da bahsediyor. Çorbaya kendine özgü tadı veren, tatlı, tuzlu, ekşi ve acının yanı sıra beşinci tat duyusu kategorisi olan “umami”, genellikle “etli” bir tada sahip olan yiyecekleri tanımlıyor.
Amino asitlerin proteinlerin yapı taşları olmasından ve glutamat amino asidin umami tadındaki yiyeceklerde bulunmasından bütün bunlar mantıklıdır. Ancak tüm umami yiyecekleri et veya kümes hayvanlarını içeren yiyecekler değildir ve peynir, mantar, miso ve soya sosunda da bulunur.
Çalışmalar, bu tadın tavuk çorbasının iyileştirici özellikleri açısından kritik öneme sahip olduğunu gösteriyor. Üst solunum yolu hastalığı geçirmekte olan çoğu hasta, aynı zamanda iştah kaybı da yaşar. Bunun nedeni, akut hastalıkların iştahınızı azaltabilecek enflamatuar bir yanıtı tetiklemesidir. Yemek yemek istememek, ihtiyacınız olan beslenmeyi alma ihtimalinizin düşük olduğu anlamına gelir ve bu da bağışıklık sağlığı ve hastalıklardan iyileşme için iyi bir etki yaratmaz.
İştahı artırmaya yardımcı olabiliyor
Çalışmaların sonuçları, tavuk çorbasındaki umami tadının iştahı artırmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor. Örneğin bir araştırmaya katılanlar, araştırmacıların eklediği umami aromalı çorbayı ilk tattıklarında kendilerini daha aç hissettiklerini söyledi. Diğer çalışmalar umaminin besin sindirimini de daha verimli bir hale getirdiğini söylüyor. Beynimiz dilimizdeki tat reseptörleri aracılığıyla umamiyi algıladığında, vücudumuz sindirim sistemlerini proteini daha kolay emmeye hazırlıyor.
Bu, birçok insanın hava şartlarına bağlı olarak yaşadığı gastrointestinal semptomları azaltabilir. Çoğu insan üst solunum yolu enfeksiyonlarını gastrointestinal semptomlarla ilişkilendirmese de çocuklarda yapılan araştırmalar grip virüsünün karın ağrısı, mide bulantısı, kusma ve ishal semptomlarını artırdığını gösteriyor.
Beyaz kan hücrelerinin sayısını artırıyor
Enflamasyon veya iltihaplanma, vücudun yaralanma veya hastalığa karşı verdiği doğal tepkinin bir parçasıdır. İltihaplanma, beyaz kan hücrelerinin iyileşmeye yardımcı olmak için iltihaplı dokuya göç etmesiyle ortaya çıkar. Bu iltihaplanma süreci üst solunum yolunda ortaya çıktığında burun tıkanıklığı veya akıntısı, hapşırma, öksürme ve mukus kalınlaşması gibi yaygın soğuk algınlığı ve grip semptomlarına neden olur.
Aynı sebepten dolayı, burun bölgesindeki düşük beyaz kan hücresi aktivitesi iltihabı azaltabilir. Ve ilginç bir şekilde, araştırmalar, tavuk çorbasının iltihaplı dokulara giden beyaz kan hücrelerinin sayısını azaltabildiğini gösteriyor. Bunu, bir tür beyaz kan hücresi olan nötrofillerin iltihaplı dokuya gitme yeteneğini doğrudan engelleyerek yapar.
Çorbanın içeriği de önemli
Ancak tavuk çorbasının rahatlatıcı ve iyileştirici etkisi için çorbanın içeriğini de önemlidir. Tüm tavuk çorbaları iyileştirici özelliklerle dolu değildir. Örneğin, erişteli ve eriştesiz tavuk çorbasının aşırı işlenmiş konserve versiyonları, ev yapımı versiyonlarda bulunan antioksidanların çoğundan yoksundur. Çoğu tavuk çorbasının konserve versiyonu faydalı sebzeleri de neredeyse içermez.
Konserve çorbalar ile ev yapımı çorbaları birbirinden ayıran şey, içerlerinde bulunan temel besinlerdir. Tavuk vücuda enfeksiyonla mücadele için eksiksiz bir protein kaynağı sağlar. Sebzeler ise pek çok farklı vitamin, mineral ve antioksidan içerir. Eğer çorbanızı erişteli yapıyorsanız, erişte, vücudunuzun enerji ve iyileşme için kullandığı, kolayca sindirilebilen bir karbonhidrat kaynağı sağlar.
Hatta tavuk çorbasının sıcaklığı bile iyileşmenize yardımcı olabilir. Sıvının içilmesi ve buharların solunması burun ve solunum yollarının sıcaklığını arttırır, bu da sıklıkla solunum yolu hastalıklarına eşlik eden kalın mukusun gevşemesine neden olur. Çalışmalar, yalnızca sıcak suyla karşılaştırıldığında, tavuk çorbasının mukusun gevşetilmesinde daha etkili olduğunu gösteriyor.
Ayrıca tavuk çorbasına eklenilebilen biber ve sarımsak gibi otlar ve baharatlar da mukusu gevşetir. Su ve elektrolit içeren et suyu rehidrasyona yardımcı olur. Bu nedenle, tavuk çorbasının sağlık açısından faydalarını en üst düzeye çıkarmak için havuç, kereviz, taze sarımsak, otlar ve baharatlarla hazırlanabilen ev yapımı bir çorba çeşidi tavsiye edilebilir.
SONUÇ
Kısacası, en son bilimsel veriler, tavuk çorbasının soğuk algınlığı ve grip için tam bir tedavi olmasa da, iyileşmeye gerçekten yardımcı olduğunu öneriyor.