Surround ses teknolojilerinde 5.1 ile 6.1'in arasındaki farkı sanırız çoğumuz açıklayabilir. Peki ya DTX ile Dolby arasındaki farkı sorsak? Hiçbir fikriniz yoksa üzülmeyin, bu yazımızda bilmeniz gerekenleri sizlerle paylaşacağız.
Surround ses piyasasında üç büyük oyuncu olsa da, her firmanın kendi teknolojilerini kullanması, son kullanıcının kafasını karıştırabiliyor. Bu teknolojiler genellikle birbirlerine çok benziyorlar, ancak evinize ses sistemi kuracaksanız, aşağıda bahsedeceğimiz farkları da atlamamak gerekiyor.
Dolby
Dolby'nin milyonlarca farklı formatı olsa da, önemli olan, bunlardan ikisini anlamak. Küçük farklılıklara sahip diğer formatlar, teknoloji üzerinde büyük bir değişiklik yapmıyorlar. Bu yazımızdaysa Dolby Pro Logic ve Dolby Digital'e odaklanacağız.
Dolby Pro Logic
Ses çözme teknolojilerinin en eskisi olan Dolby Pro Logic, çoğunlukla klasik ses donanımlarını kullananların tercihi olacaktır. Dolby Pro Logic'in neredeyse her alıcıyla sunulmasına rağmen, gerçek anlamda surround ses sunmadığına dikkat etmek gerekiyor. "Sanal surround" olarak sınıflandırılan teknoloji, 5.1, 6.1 ve 7.1 ses kartları ortaya çıkmadan önce PC oyunlarında da oldukça popülerdi.
Formatın ilk sürümü, iki kanalı, bazen de bir subwoofer'ı kullanmak üzere geliştirilmişti. Daha sonra gelen Pro Logic II, sinyali 5 hoparlöre bölebilme özelliğini ekledi. Ancak burada da hoparlörlerden çıkan ses aynı olduğundan, gerçek bir surround ses elde edilmiyordu. Sadece sağ ve sol kanallardan gelen ses farklıydı.
Dolby Digital
Dolby Digital
Pro Logic'in halefi olan Dolby Digital, 5.1 surround evlerde yaygınlaşmaya başladığı sırada ortaya çıktı. Teknoloji, dahili çözücüsü sayesinde sesi çözüp, 5 bağımsız hoparlöre ayırıyordu. Her hoparlör bağımsız işlediğinden, etrafınızı saran, gerçek bir surround ses deneyimi sağlayabiliyordunuz.
Dolby Digital'ın kayıplı bir format olduğuna değinmekte fayda var. Bu nedenle Dolby Digital'de sesler, yerden veya bant genişliğinden tasarruf etmek üzere sıkıştırılarak depolanır.
Dolby Digital EX ve Dolby Digital Plus büyük oranda Dolby Digital ile aynı olsalar da ek, bağımsız bir kanalı daha desteklerler. Bu sayede 6.1 ve 7.1 desteğinin yolu açılır.
Teknolojinin bir başka varyasyonu olan Dolby TrueHD, sıkıştırmadan faydalansa da bunu kayıpsız olarak gerçekleştiriyor. Dolayısıyla seste herhangi bir kalite kaybı yaşanmıyor. TrueHD, DVD veya CD'lere sığmayacak kadar büyük olduğundan sadece Blu-ray disklerde kullanılıyor. TrueHD desteği sunmayan player'ların sayısı çok olduğundan, formata sunulan destek çok yaygın sayılmaz.
DTS ve DTS Neo:6
DTS
DTS'nin Dolby Digital ile birçok ortak yönü bulunuyor. Her ikisi de kayıplı sıkıştırma ve stüdyonun kodlamasını kullanıyor, çözümleme işlemi alıcı tarafından gerçekleştiriliyor. Bu sırada ses kalitesinde bir miktar kayıp yaşanıyor. DTS, Dolby Digital'e göre daha yüksek bir bitrate ile aktarıldığından, ses kalitesinde daha az kayba yol açıyor. Yüksek kalitede hoparlörlere sahip değilseniz, farkı hissetmeyebilirsiniz. Hoparlörleriniz çok iyi olsa bile farkı hissetmeme olasılığınız var.
Altıncı bir kanala sahipseniz ve alıcınız DTS-ES destekliyse, DTS sayesinde sanal 6.1 desteği elde edebilirsiniz.
DTS her ne kadar büyüme aşamasında olsa da, tüketiciye yönelik alıcılarda Dolby Digital kadar yaygın desteklenmiyor.
DTS Neo:6
Dolby Pro Logic II'nin muadili olan DTS Neo:6, gerçek surround ses sunmasa da, ses sinyalini 5 veya 6 hoparlöre bölerek sanal bir deneyim sağlıyor. DTS Neo:6'nın Dolby Pro Logic II'den daha iyi olduğunu söyleyen birçok kişi var, ancak tüketici seviyesindeki hoparlörlerde herhangi bir fark hissetmeyeceksiniz. Üst düzey ekipman kullanmadığınız sürece ikisi de size aynı gelecektir.
DTS-HD Master Audio ve THX
DTS-HD Master Audio
DTS-HD Master Audio, DTS'nin Dolby TrueHD'ye olan cevabı olarak karşımıza çıkıyor. Kayıpsız şifreleme kullanması, çok kanallı ses desteği ve ancak Blu-ray'e sığabilecek dosya boyutuyla, her iki format da birbirine oldukça benziyor. İki format da kayıpsız olduğu için, aralarındaki farkı söylemek zor. Dolby ve DTS, ellerindeki özel teknik detayları paylaşmadıkları için, bize sunulan tüm bilgiler aynı görünüyor. Dolayısıyla ikisi arasındaki seçim, kişisel tercihinize kalıyor.
THX
Dolby ve DTS'nin aksine THX, bir ses formatı değil, THX'in berlirlediği ses kalitesi kuralları. THX'in amacıysa "evlere yönelik ses ve video ekipmanları için en yüksek standartları belirlemek".
Yüksek gereksinimleri nedeniyle THX'e genellikle sadece üst seviye alıcılarda rastlanıyor. Yine Dolby ve DTS'nin aksine, THX sadece sesle kısıtlı değil ve video ekipmanlarının da bazı kurallara uymasını gerektirebiliyor.