BBC'nin 2019 yılına dayandırdığı bir araştırmaya göre flört sitelerini kullananların yüzde 27'sinin 'catfishing' girişimlerine maruz kaldı. (Tony'den ünlü doktor Murat'a: Sahte bir hesaba nasıl aşık oldum?) başlıklı yazı da ilginizi çekebilir.
CATFISHING NEDİR?
Peki, catfishing nedir? Bu makalede catfishing terimi ve anlamına bakıyoruz. Catfishing, birisinin çevrimiçi olarak yeni bir kimlik oluşturmak için (genellikle diğer insanların sosyal medya hesaplarından alınan) görüntüleri ve bilgileri kullanmasına verilen isimdir. Bazen bir bireyin tüm kimliğini kendi kimliği gibi kullananlar bile söz konusu olabilir. Yeni oluşturulan sosyal medya hesapları daha sonra kimliğin gerçek sahibinin itibarını zedelemek için kullanılabilir veya alternatif olarak diğer kişilerin görüntüleri ve bilgileri kullanılarak oluşturulan kurgusal kimlikler çevrimiçi olarak dürüst olmayan ilişkiler kurmak için alet edilebilir.
Catfishing eskiden çevrimiçi arkadaşlık platformlarını kullanan yetişkinler arasında daha fazla görülmesine rağmen, artık yetişkinler ve gençler arasında daha yaygın bir sorun haline geldi. Yayıncılık yapan bazı kişiler, sahte kimlikler oluşturmak için aşırı çaba sarf ederler; yayıncılık profillerini oluşturmak ve doğrulamak amacıyla birden fazla sosyal medya hesabına sahip olurlar.
Adı Neden Catfishing?
Catfishing neredeyse internet kadar uzun süredir var olmasına rağmen, mevcut adını ancak 2010 yılında "Catfishing" adlı bir belgeselin yayınlanmasından sonra almıştır. Catfishing, 2012 yılında MTV dizisi "Catfish"in prömiyerini yaptıktan sonra tanınan bir terim haline geldi.
İnsanlar Neden Catfishing Yapar?
İnsanlar çeşitli nedenlerle diğer insanları Catfishing yapmayı seçerler. Yabancı kaynaklarda Catfishing nedenleri arasında şu maddeler sıralanıyor:
Dolandırıcılık: BBC'nin haberine göre UK Finance için yapılan bir araştırmada, Ocak ve Kasım 2020 arasında para havalelerini içeren bu tür aşk vaadiyle dolandırıcılıklarda bir önceki yıla göre yüzde 20 artış olduğu tespit edildi.
Güvensizlikler: Birisi, kendi kişisel güvensizlikleri nedeniyle başka bir kişiyi kopyalamayı seçebilir. Kendilerini "çirkin" veya "yeterince iyi değil" olarak görebilirler ve "yeterince çekici" veya "değerli" olduğunu düşündükleri başka bir kişinin imajını veya kimliğini kullanırken daha rahat hissedebilirler.
Akıl hastalığı: Bazı akıl hastalıkları türlerinden muzdarip biri, gerçek veya otantik benliğini ortaya çıkarmak için çok endişeli olabilir. Depresyondan muzdarip biri çok düşük öz saygıya sahip olabilir ve "yeterince iyi" olmadıklarını hissedebilir. İnsanlara, insanlarla etkili veya güvenle iletişim kurmanın tek yolunun başka biri gibi davranmak olduğunu hissettiren birçok farklı koşul vardır.
Kimliğini gizleme isteği: Sosyal medyayı kullanırken kimliğini gizlemek isteyen biri, başka birinin resimlerini ve/veya bilgilerini kullanabilir. Başkalarını trollemek için kim olduklarını gizlemek isteyebilirler, var olan bir ilişkinin dışındaki insanlarla konuşabilirler veya bazı durumlarda hedefledikleri kişiden para koparmaya çalışmak niyetiyle bu yola başvurabilirler.
İntikam: Bazı insanlar, önceki ortaklardan veya 'hak ettiğini' düşündükleri insanlardan intikam alma aracı olarak Catfishing yöntemlerini kullanır. İntikam arayanlar, genellikle mağdurun görüntülerini ve bilgilerini, onları küçük düşürmek veya itibarlarını zedelemek için kullanan sosyal medya hesapları oluşturur. Ayrıca sahte kimlikleri kullanarak kişiyi duygusal olarak incitmek için sahte bir ilişkiye çekebilirler.
Taciz: Bazı insanlar, birisini çevrimiçi taciz ederken duygusal etkiyi en üst düzeye çıkarmak için birden fazla catfishing hesabı oluşturur. Tacizin alıcısı başlangıçtaki catfishing hesabını bloke ettiği için birkaç sosyal medya hesabı oluşturabilirler veya bunu, mağduru bunaltmak amacıyla kötüye kullanıma katılan artan sayıda insan olduğu izlenimini yaratmak için yapabilirler.
Cinsel Tercihi Keşfetme: Birisi cinselliği konusunda kafası karıştığında veya merak ettiğinde, gerçek kimliğini açıklamak zorunda kalmadan merakını güvenle keşfedilmek için yanlış profiller oluşturabilir.
CATFISHIN DOLANDIRICILIĞI NASIL ANLAŞILIR?
BBCTürkçe 'Catfishing' dolandırıcılığına karşı şu uyarıları haberleştiriyor:
- Çok fazla soru sorun. Sanal bir profilin verdiği bilgilere kolayca güvenmeyin,
- Sohbet ettiğiniz kişiye ait bilgi ve sosyal medya hesaplarını araştırın,
- Arkadaşlarınız ve ailenizle konuşun. Profilin gerçek görünüp görünmediği konusunda başkalarından tavsiye alın,
- Sohbetlerinizi arkadaşlık siteleri üzerinden yapın. Birini gerçek anlamda tanımadan evvel kişisel numaranızı veya e-postanızı vermekten kaçının,
- Ve asla para vermeyin. Eğer birisi sizden arkadaşlık sitesi üzerinden para isterse onlara para göndermeyin.