Daha geçen sene aldığınız bilgisayarınız ilk günkü gibi hızlı çalışmıyor ve onu hızlandırmak için bir şeyler yapmaya hazırsınız. Yavaşlığın yetersiz RAM'den kaynaklandığını düşünüyorsanız, şanslısınız. Çünkü RAM'leri yükseltmek, sabit disk değiştirmekten çok daha kolay.
Ancak internette RAM satın almak için girdiğiniz web siteleri, farklı RAM türleri, terimler ve açıklamalarla kafanızı karıştırmış olabilir. Siz sadece PC'nizin akıcı ve sorunsuz bir biçimde çalışmasını istiyorsunuz; deneme yanılma yoluyla yeni sorunlara sahip olmak gibi bir niyetiniz yok. Peki, ne yapmalısınız?
RAM gibi bilgisayar donanımlarını yükseltmek, sıradan bir kullanıcının kafasını karıştırabiliyor. Elbette işi bilen birinden yardım alabilirsiniz, ancak bu durumda kandırılmanız veya istemeden yüksek fiyatlı, gereksiz ürünler satın almanız mümkün. Sisteminiz için doğru RAM'i satın almak istiyorsanız, araştırma yapmak size düşüyor. İşte RAM alırken bilmeniz gereken 8 terim.
SO-DIMM
"Small Outline Dual In-line Memory Module"ün kısaltılmışı olan SO-DIMM'ler, DIMM'lerin (Dual In-line Memory Module) çok küçük alternatifleri olarak değerlendiriliyorlar. SO-DIMM'ler genellikle çok dar alana sahip laptop, netbook ve hatta üst seviye yazıcılarda kullanılıyor.
DDR (Double Data Rate) ve DDR2 SODIMM'lerin her ikisi de 200 pine sahip, ancak üzerlerindeki çentiğin farklı yerde yer alması sayesinde uyumlu olmayan sistemlere takmanız mümkün olmuyor. DDR3 SO-DIMM'lerde ise 204 pin bulunuyor. Bu RAM'lerde çentik, ortaya daha yakın bir yerde konumlanıyor.
UDIMM
DIMM'lerin bir çeşidi olan UDIMM'ler "unregistered" bellek sınıfına giriyorlar ve bazen "unbuffered" olarak da adlandırılıyorlar. Bu RAM'ler en çok masaüstü ve laptop bilgisayarlarda kullanılıyor. UDIMM'ler registered RAM'lere göre daha hızlı ve ucuz olmalarıyla tanınsalar da, onlar kadar iyi bir kararlılığa sahip değiller.
Bugünkü DDR yongaları, UDIMM türündeler.
GDDR3, 4 ve 5
Graphics Double Data Rate (GDDR), genellikle grafik kartlarında kullanılan bir bellek türü. GDDR, DDR ile birçok teknolojiyi ortak olarak kullansa da birbirlerinden farklılar. GDDR3, 4 ve 5 bugün halen kullanımda ve piyasada bulunmaları oldukça kolay.
EDO RAM
EDO (Extended Data Out), Intel Pentium gibi hızlı mikroişlemciler için tasarlanmıştı. Artık kullanılmayan bu RAM'ler, belleği okurken geçen süreyi önemli ölçüde azaltıyordu. 66MHz Pentium işlemci için optimize edilen bu RAM, daha hızlı bilgisayarlar için önerilmiyor. Daha hızlı PC'ler için SDRAM türleri daha uygun.
ECC ve Non-ECC
ECC (Error-correcting code), sıkça rastlanan veri bozulmalarını bulup düzeltmeye yönelik bir veri depolama belleğidir. ECC bellek yongaları, çoğunlukla hiçbir hatanın kabul edilmeyeceği bilgisayarlarda (finansal veya bilimsel bilişimde veya dosya sunucularında) kullanılırlar. ECC bellekler, genellikle tek-bit hatalarından etkilenmezler ve sistem kilitlenmesi, bu RAM'lerde çok daha az yaşanır.
Non-ECC bellekler ise hataları algılayamaz, bununla birlikte parite desteği sayesinde bazen hataları bulabilirler. Bununla birlikte hataları düzeltme özelliğine sahip değildirler. Birçok kişisel bilgisayar ve laptop, fiyatları daha uygun ve biraz daha hızlı olan non-ECC bellekleri kullanır. ECC bellekler, performansı yüzde 3'e kadar düşürebilir.
ECC DIMM'ler üzerlerinde genellikle 9 bellek yongasına sahiptirler (non-ECC DIMM'lerden bir fazla).
PCX-XXXXX
100MHz'te çalışan bir DDR DIMM, saniyede 200 milyon veri transferi gerçekleştirebilir. Bu yüzden, 100MHz DDRM DIMM'ler DDR-200 olarak, 133MHz DDR DIMM'ler DDR-266 olarak adlandırılır. Ancak hızı baytla ölçmek çok daha doğal bir yöntem olacağından DIMM RAM'ler, bir PC puanıyla gelirler.
DDR DIMM PC puanı, saniyedeki aktarım sayısını 8 ile çarparak bulunabilir. Yani DDR-200 RAM, PC-1600'dür.
Selefinden oldukça hızlı ve güçlü olan DDR2 DIMM'ler, DDR'nin iki kat hıza ulaşabilir. 100MHz'de çalışan DDR2 DIMM'ler, DDR2-400 veya PC-3200 olarak isimlendirilebilir. 266MHz'ye ulaşan DDR2 DIMM'ler, DDR2-1066 veya PC2-8500 şeklinde ifade edilir. Bu hızlarda PC değerlendirmesi için biti kullanmak ideal olmayacağından hız yuvarlanır. Dolayısıyla PC2-8500'ün gerçek hızı, 8.500MB/sn'ye yakın olacaktır.
Daha da hızlı olan DDR3 DIMM'lerin en temel modeli, DDR DIMM'lerden dört kat hızlı çalışır ve saniyede 800 milyon veri transferi yapabilir. Bu DIMM'ler, 6.400MB/sn hızlara ulaşabilir ve DDR3-800, PC3-6400 olarak etiketlendirilir.
JEDEC (Joint Electron Device Engineering Council) tarafından onaylanan en üst seviye modeller, 12.400MB/sn ve PC3-12400 veri aktarım hızlarına ve değerlerine ulaşabilir.
Unbuffered ve Fully-Buffered
"Buffered" yani ara belleklenmiş RAM'ler, verileri işlemciye göndermeden önce depolarlar (ara belleğe alırlar) . Bol miktarda RAM'e sahip bilgisayarlarda veya güvenilirliğe yüksek seviyede ihtiyaç duyulduğunda bu tür RAM'ler daha sık kullanılır (bazen ECC RAM'lerle birlikte).
Unbuffered RAM'ler, verileri işlemciye göndermeden önce depolamazlar. Bu tür RAM'ler, sunucular ve diğer geniş sistemlerden ziyade, kişisel bilgisayarlara tam anlamıyla uygundur.
Buffered veya registered RAM'ler, RDIMM olarak, unbuffered veya unregistered RAM'ler ise UDIMM olarak adlandırılır.
CL-X
CL, veya CAS (Column Access Strobe) Latency, belleğin belirli modülüne ulaşan bellek sütununa erişme komutuyla, bellek sütununa gerçekten erişilmesi arasındaki süreyi ölçer. Bu yüzden CAS Latency veya CL ne kadar az ise, o kadar iyidir. Gecikme, nanosaniye veya saat döngüleri yoluyla ölçülür.
Günümüzün eşzamanlı DRAM'lerinde süre, gerçek zaman yerine saat atışlarıyla ölçülür. Bu, SD RAM modülünün CL değerinin saat döngülerine göre değişebileceği anlamına gelmektedir. Bu yüzden farklı modüllerin CL'sini karşılaştırırken CL'yi gerçek zamana dönüştürmeniz gerekir. Aksi halde saat döngüsü daha hızlı bir modülde yüksek CL, daha yüksek hız anlamına da gelebilir.