Pirus Zaferi, çok büyük kayıplarla kazanılan, neredeyse bir yenilgi gibi görülebilecek ve kazanıldığına değmeyecek bir zafer anlamına gelir. Terimin kaynağı ise Epirus Kralı Pirus'tur (Pyrrhus). Pirus, fillerle savaşa girdiğinde bu dersi zor bir yoldan öğrenen önemli bir isim.
Romalılar, MÖ 280’de, Pirus’un 20 savaş filini İtalya’ya naklettiği savaş öncesinde hiç fil görmemişti. Elinizde mızrakla savaş hatlarında dururken, beşinci uzvu olan dev, zırhlı bir canlı size doğru hücum etmeye başladığında neler hissedileceğini ve her şeyin beyhude olduğu karamsarlığına nasıl kapılacağınızı hayal etmeniz herhalde zor olmayacaktır.
Ordusuyla birlikte Güney İtalya'ya saldıran kral, Heraclea ve Asculum savaşlarında Romalıları mağlup etti ama büyük kayıplar verdi. Başka bir deyişle bu başarı kelimenin tam anlamıyla kıl payı elde edildi. Kayıpların miktarı o kadar fazlaydı ki tarihçi Plutarch, Pirus’un “Romalılarla bir savaşta daha galip gelirsek, tamamen mahvolacağız” dediğini aktarıyordu. Ve bu savaşlarla birlikte, Pirus Zaferi terimi de doğmuş oldu.
Kral Pirus'un inanılmaz ölümü
MÖ 272'de İtalya’dan geri çekilmesinin ardından, Spartalı Cleonymus, Pirus'tan Sparta'ya saldırmasını ve onu iktidara getirmesini istedi. Pirus bu kez de Sparta'ya sefere çıktı ancak beklenmedik bir direnişle karşı karşıya kaldı. Hemen ardından Argos'a çekilmek zorunda kaldı. Tabii ki filleri de yine yanındaydı.
Pirus'un sonuna sebep olacak olan şey, tekrar hücuma geçme denemesiydi. Hikayeye göre, ölen savaş fillerinden birinin cesedi yolu kapattı ve bu gelişme geri kalan süvarileri fillerini çılgına çevirdi. Pirus ve ordusu adeta tuzağa düşmüş gibiydi. Bu olayın ardından, Pirus bir düşman askeri tarafından yaralandı ve karşılığında onu bıçaklayarak öldürdü. Eğer bu askerin annesi yakındaki bir çatıdan olanları izlemiyor olsaydı sorun burada çözülmüş olacaktı.
Anne, kederli öfkesiyle çatıdan bir kiremit alarak Pirus’un kafasına fırlattı ve hedefini tutturmayı başardı. The Collective’in söylediğine göre Plutarch, “Öfke ve korkuyla doluydu ... ve iki eliyle bir kiremit alarak Pirus’a fırlattı” diyerek bu anları aktarıyor.
Pirus’un direkt olarak kiremidin çarpmasından mı öldüğü, yoksa daha fazla düşman saldırısına yenik düşecek kadar uzun süre sersemlemesi nedeniyle mi öldüğü internetin tartışılan konularından biri. Sebep ne olursa olsun, kıl payı kazandığı kaotik zaferler serisinden sonra, fillerle savaşa giden bir adamın bir kiremidin ağırlığıyla yere serilmesi ve bundan bir şekilde fillerin de rolü olması tarihin ilginç olayları arasında yerini alıyor.