Bataryaların şarjı
Artık tüm dünya tekrar şarj edilebilen bataryaları kullanmaya doğru büyük bir hızla ilerliyor. Bu makaleyi tekrar şarj edilebilen bataryaların şarj edilmelerini anlatmadan bitirmek mümkün değil. Kullandığımız şarj aletleriyle, bataryalarımızı akşamdan sabaha kadar ya da tüm gün boyunca şarjda bırakıyorduk. Fakat günümüzde kullanılan yeni ve oldukça gelişmiş teknolojiler sayesinde artık, oldukça hızlı ve akıllı şarj etme yöntemlerini kullanıyoruz. Şu anda dört adet Ni-MH 2,000 mAh pili, 15 dakikada şarj etmeniz mümkün. Bir saat süren şarj süresi genellikle popülerdir. Fakat sizin yavaş şarj aletiniz bu seviyeye henüz ulaşmamış olabilir.
Sözünü ettiğimiz akıllı şarj aletleri, sizin bataryanızın ihtiyacı kadar olan şarjı sağlar ve bu sayede daha fazla ya da daha az şarj ettim kaygısından kurtulmuş olursunuz. Akıllı şarj aletleri, bataryalarınızı fazla şarj olma ve yanma tehlikesinden, bünyelerinde barındırdıkları voltaj düşmesine karşı koruma ve ısı sensörleriyle korurlar. Bataryanız tamamen şarj olduğunda akıllı şarj aletiniz bunu algılar ve “Trickle Mode” (Süzme yöntemi) adı verilen moda geçer. Bu sayede bataryanız, kendiliğinden boşalma gibi tehlikelerden korunur.
BİLGİ: Dikkat edilmesi gerekenler!
Eğer bataryalarınıza karşı daha dikkatli olursanız, bunun mükafatı olarak onlardan daha iyi bir performans alabilirsiniz. ‹şte size bataryalarınızdan daha iyi performans alabilmenizi sağlayacak bazı ipuçları:
- Bu bölümde pillerinizin kullanımıyla ilgili bazı ipuçları ve kullanma talimatı bilgileri yer alıyor. Bu bölümü dikkatlice okumanızı tavsiye ederim.
- Bataryalar bünyelerinde kimyasal ve bazı metaller taşırlar. Bunlar bazı yanıcı maddeler ve zehirli maddelerden oluşurlar. Eğer ateşin içine atarsınız patlarlar. Asla çocukların oynamasına izin vermeyin, kimyasallardan zehirlenebilirler.
- Tüm bataryalar (+) ve (-) kutuplara sahiptirler. Bu kutupları asla herhangi bir metalik objeye temas ettirmeyin. Bu kutup başlarını, madeni paralara, ceketinizin düğmelerine ya da kağıt klipsleri gibi maddelerden de uzak tutun.
- Batarya kutuplarını ve kontak bölgelerini daima temiz tutun. Temizlik için, kurşun kalem silgisi, gibi maddeleri kullanabilirsiniz. Asla sıvı ya da kimyasal madde içeren herhangi bir şey kullanmayın.
- Bataryalarınızı, uzun süre kullanmadığı- nız veya kullanmayacağınız cihazlarınızdan çıkartın ve dışarıda tutun. Özellikle sıradan piller bu uzun süreler içinde sızma yaparak cihazınıza zarar verirler.
- Cihazınızı evde fişe takarak kullandığınızda, içerisinde yer alan tüm pilleri dışarı çıkartın ve fişten çekene kadar da takmayın.
- Bataryalarınızı güneşte ya da ateş yanan bir yerde saklamayın. Genellikle oda sıcaklığında muhafaza etmeye özen gösterin.
- Bataryalarınızı kullanmak için cihazınıza yerleştirmeden önce, +, - kutupların doğru taraşara temas ettiğinden emin olun. Bazı cihazlar 3’ten fazla batarya kullanımı gerektirirler ve böylesi bir durumda kutup başlarının yanlış takılması içten bile değildir.
- Aşırı sıcaklıklar, bataryanızın performansı nı düşürüler. Bataryalarınızı şarj ederken aşırı sıcak veya aşırı soğuk olan mekanlardan uzak tutun. Şarj ettiğiniz bataryalarınızı kullanmadan önce ceket cebinizde veya benzer bir sıcaklıkta olan bir yerde kısa süreli olarak tutun.
- Asla özel batarya, alkaline batarya ve tekrar şarj edilebilen bataryalarınızı çöpe atmayın. Çevre sağlığı açısından tehlikelidirler. Gerçek şu ki; bu piller zehirli atıklar içerirler ve birçok ülkede bu tür piller diğer atıklardan farklı şekillerde toplanmaktadırlar. Bu sayede çevreye verilen zararın en aza indirgenmesi sağlanır.
- Eski ve yeni bataryalarınızı bir arada kullanmamaya özen gösterin. Eğer bu tür bir harekette bulunursanız ve eski pillerinizden biri sızıntıya yol açarsa, cihazınız zarar görür ve bu daha büyük sorunlara yol açabilir.
BİLGİ: Nikel pillerden daha fazla performans elde etmenin sırları
Modern dijital aygıtlar için Ni-Cd ve Ni- MH piller en uygun alternatişer olarak görünüyor. Bunun sebebi uzun ömürleri ve tekrar tekrar şarj edilebilmeleri. Bu tipteki pillerden aşağıdakilere dikkat etmek şartıyla daha fazla verim alabilirsiniz.
Bataryalarınızın bellek etkisini önleyin
Piliniz “bellek etkisi”nde mi kalıyor? Bir bilgisayar tarafından kontrol edilen hızlı şarj cihazı ile Ni-Cd ve Ni-MH pilleri orijinal haline geri döndürebilirsiniz. Bu tip bir şarj cihazı, ana fonksiyonu olan şarj etme dışında pili tamamen boşaltabilme özelliğine de sahip. Bu işlem birkaç kez tekrarlandığında, pil ömrü eski ve uzun haline geri döner.
Zayıf pilleri deşarj etmeden yenileyin
Ömrü azalmış, zayıf pilleri hızlı şarj cihazı olmadan da güçlendirebilirsiniz. Pili kullandığınız cihaza takın ve cihazın fişini takıp çalıştırın. Eğer bir dijital kamera kullanı yorsanız, belirli bir süre sonra kapanmayacak şekilde ayarlayın ve pil bitene kadar cihazı açık bırakın. Bundan sonra tam olarak şarj olana kadar şarj cihazına takın. Bu işlemi 2-3 kez tekrarladığınızda pilinizin eski ömrünü kazandığını göreceksiniz.
Düşük ısılarda Ni-Cd piller daha uzun ömre sahip
Ni-MH piller 0°C'nin altında toplam enerjisinin yüzde 50-70'i arasını sağlayabilir. Düşük ısı enerji dönüşümünü yapan kimyasal reaksiyonların yavaşlamasına sebep olur. HaŞf bir güç gerekiyor olsa bile, pil çok kolay zayışar. Diğer yandan, Ni-Cd piller bu durumdan etkileyerek tam verimle çalışabilirler. Aynı boyutta oldukları için ihtiyaca göre kullandığınız pili değiştirebilirsiniz.
Ni-MH pilleri Ni-Cd şarj cihazıyla doldurmayın
Ni-Cd pilleri şarj eden cihazların, Ni-MH pilleri şarj etmek için kullanılmaması önerilir. Eğer şarj edilirse, pil kendi limitlerinin üzerinde şarj edileceği için aşırı ısınacaktır. Benzer iki tip pil olmalarına karşın, şarj olabilmek için farklı voltaj değerlerinde güce ihtiyaç duyarlar. Bunun çözümü, üzerinde şarj edilen pil tipini seçmenizi sağlama olanağı sunan şarj cihazlarıdır.
Çeşitli pillere uygun modern şarj teknikleri
Nikel tabanlı piller kullanıldıkça şarj ömürleri hızla düşebiliyor. Öyle ki; yaklaşık her 5 seferde pilin tamamen boşalmış olması gerekiyor. Bu gerçekleşmediğinde veya uyumsuz bir şarj cihazı kullanıldığı nda 700-1000 kez şarj edilebilecek bir Nikel pil sadece 30-50 kez şarj olduktan sonra ömrünü tamamlıyor.
Pil üreticileri de bu durumun farkındalar ve Ansmann, GP ve Varta gibi üreticilir bu durumu önlemek için özel olarak optimize edilmiş şarj cihazlarını piyasaya çıkardılar.
İlkay Zaman
[email protected]
Alkaline piller
Alkaline piller, sıradan pillerden tam iki kat daha uzun ömürlüdürler. Bu özellikleri sayesinde, diğer pillerden biraz daha yüksek Şyata satılırlar ama pahalı değildirler. Alkaline pillerin raf ömrü beş yıldır. Alkaline pillerde tıpkı sıradan piller gibi tekrar şarj edilebilme özelliğine sahip değillerdir. Fakat sıradan pillerden çok daha uzun ömürlüdürler ve daha uzun çalışma kapasitesine sahiptirler. Alkaline pillerinizi, müzik çalarınızda, MP3 çalarınızda, taşınabilir CD çalarınızda, uzaktan kumanda ünitelerinde, radyonuzda, batarya gerektiren oyuncaklarınızda, elektronik tıraş makinenizde ve benzeri tüm elektronik cihazlarınızda rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Alkaline pilleri aynı zamanda dijital kameranızda da kullanabilirsiniz. Fakat bu pek efektif olmaz. Dijital kameraların harcadıkları güç, alkaline pillerin kapasitelerini aşar. Çalıştırmak açısından sorun yaratmazlar fakat dayanıklılığı tartışılır. Eğer önemli bir toplantıda ya da doğum gününün tam ortasında, elinizde gücü tükenen bir dijital kamerayla kalmak istemiyorsanız özel batarya kullanmanızda fayda olacaktır.
Ni-Cd ve Ni-MH
Nickel Cadmium (Ni-Cd) ve Nickel-Metal Hydride (Ni-MH) pillerin her ikisi de güç tüketimi açısından dur durak bilmeyen cihazlar için oldukça elverişlidirler. Avuç içi bilgisayarlar, handycam’ler, dijital kameralar, sabit disk tabanlı MP3 çalarlar gibi. Her iki tip pilde tekrar şarj edilebilir türdendir. 700 ve 1000 kez arası şarj edilebilme ömürleri vardır. Peki madem durum bu, aralarındaki fark nedir? Ni-MH türü piller,Ni-Cd pillerden tam iki kat daha fazla batarya kapasitesine sahiptirler. Bu piller Ni-Cd pillerden çok daha hızlı şarj olurlar ve daha güvenilirlerdir. Yüksek güç harcayan örneğin: dijital kamera gibi cihazlarda genellikle daha çok tercih edilirler.
Ni-Ch bataryalar, sık sık şarj edildikleri taktirde daha uzun raf ömrü sağlarlar. Fakat çalışma süreleri Ni-MH tipi pillere nazaran daha düşüktür. Daha ucuz olmakla beraber 1000 kez şarj olabilme özelliğini sahiptirler. Ayrıca Ni-Cd tip piller, yüksek performans sergilerken daha düşük ısılar verebilirler. Aklınızda Ni-Cd türü pillerle ilgili kötü bir izlenim bırakmak istemeyiz aslında. Anlatmak istediğimiz aslında tamamen şu: piller ya da özel bataryalar, şarj edildikten ne kadar süre sonra tükendikleri ile akıllarda yer alırlar. Bataryanızı yarım şarj ettikten sonra kullandığınızı varsayalım. Bataryanız normal çalışma süresinin yarısına geldiğinde tükenmiş olacak. Bu sayede siz o bataryayı “kötü” veya “kısa ömürlü” olarak hatırlayacaksınız. Bu durumu önlemek için, günümüzde kullanılan birçok batarya, “discharge” deşarj özelliğini destekler. Bu sayede bataryanızı kullanmanız gerektiğinde, eğer içinde halen harcayacağı ve sizi bir süre idare edebileceği bir güç varsa, o gücü boşaltabilir ve daha sonra bataryanızı tam şarj edebilirsiniz. Böylece yarım şarj derdinden kurtulmuş olursunuz.
Lithium piller
Lithium piller, daha doğrusu halk arasında “fotoğraf makinesi pilleri”, diğer tüm pil çeşitlerinden daha gelişmiş olan pillerdir. Lithium piller, diğer pillerden daha uzun raf ömrüne sahiptirler (10 yılın üzerinde), daha haŞftirler, daha uzun süreli dayanıklılık gösterirler (dijital kameralarda kullanıldığında, Alkaline pillerden 5 kat daha dayanıklıdırlar), daha fazla batarya kapasitesi sağlarlar (dizüstü bilgisayarlarda 6000 mAh) ve günümüzde kullanılan elektronik cihazlar için özel olarak tasarlanmışlardır. Lithium piller aynı zamanda “akıllı piller” olarak da adlandırılırlar. Bunun sebebi ise; şarj eden cihazla haberleşebilir ve tam şarj olduğunda şarj olmayı kesebilmeleridir. Lithium piller genellikle ileri teknoloji kullanan dijital kameralarda, dizüstü bilgisayarlarda ve cep telefonlarında kullanılırlar.
Lithium pillere özel markalar ve modellerde ya da çeşitli AA tip kalem pillerde rastlamanız da mümkündür. Her ne kadar çok sık kullanılmasa da, bu ve benzeri bazı özel model ve markalar altında bu teknoloji kullanılır. Bu pillerin Lithium-Ion ve Lithium Polymer olmak üzere iki çeşidi mevcuttur. Tekrar şarj edilebilen ve tekrar şarj edilemeyen seçenekleri şeklinde. Bazı üreticiler, kameralarda tekrar şarj edilemeyen Lithium Polymer bataryalar kullanırlar. Şarj edilebilen Lithium pillerin şarj edilebilme sayısı 300 ve 500 kez arası değişir. Fakat oldukça pahalıdırlar.
Bazı dijital kameralar ve MP3 çalarlar, standart ve özel yapım pilleri aynı anda kullanabilirler. Bu modelleri kesinlikle ve şiddetle tavsiye ediyoruz. Eğer bu tür bir ürün tercih edecek olursanız, özel bataryanız boşaldığında, standart bataryalarla birkaç saat daha idare edebilirsiniz. Bu da size yedekli çalışma imkanı sağlayacaktır. Belki de özel bataryaları değiştirerek kullanmayı daha zor bulacak ve kullanmayacaksınız. Fakat şunu bilmelisiniz ki, standart bataryalardan çok daha kullanışlı ve performanslıdırlar. Aynı zamanda daha uzun ömürlü ve tekrar şarj edilebilme özelliğine sahip olan bu bataryalar, tüm standart bataryalardan yüksek performans sergilerler. Dijital fotoğraf makinenizle beraber kullandığınız standart AA tipi Alkaline bataryalarla 70 tane fotoğraf çekebiliyorken, özel bataryanızla tam 400 tane fotoğraf çekebilirsiniz.
Dayanıklılık
Bir başka önemli konu da: dayanıklılıktır. Acaba bataryanız ne kadar uzun ömürlü? Eğer uzun ömürlü bir batarya düşünüyorsanız, raf ömrüne bakmalısınız. Raf ömrü geçen bataryaların performansları yaşlarına paralel olarak düşmeler oluşuyor. Bazılarının kullanılamaz hale gelmeleri de kaçınılmaz bir hal alıyor. Alkaline bataryaların ömrü ortalama beş yıl, Lithium bataryaların ise on yılın üzerindendir. Tekrar şarj edilebilen bataryalar konusunda aklınıza ilk gelen soru, kaç kez şarj edilebileceği olmalıdır. Tekrar şarj edilebilen bataryalar, kullanılmaz hale gelmeden önce kaç kez şarj olabiliyorlar? sorusu, size bataryanın ömrünü daha iyi açıklamaya yardımcı olacaktır. Bir başka önemli konuda, çalışma süresi. Bataryanızın tam dolu olduğu zamandan son haline kadar çalışma süresi ne kadar olmalı? Eğer dijital kameranızla beraber, önemli bir çekimin ortasında bataryasız kalmak istemiyorsanız, bu sorunun cevabını bir an önce bulmalısınız.
Kimyasallar içerirler
Bataryaların tümü kimyasal maddeler ve metaller içerirler. Bu sebepten dolayı bataryalarını tutarken ya da kullanmaya hazırlarken özen göstermeniz gerekmektedir. Batarya çeşitli oldukça fazladır. Bunları birbirinden ayırmanın en kolay yolu ise, kimyasal bileşimleri ile adlandırmaktır. Genellikle rastladığımız “Nickel Cadmium” ve “Lithium-Ion” gibi isimlere rastlayabilirsiniz. Eğer elektronik cihazlarınızdan en iyi performansı almak istiyorsanız, sizin için en uygun bataryayı ve en uygun kapasiteye sahip bataryayı kullanmanız gerekiyor.
Sıradan piller
Normal piller genellikle zinc-carbon veya zinc-chloride kimyasal bileşimleri kullanırlar. Bu tür piller çok fazla enerji harcamayan cihazlarda kullanılırlar, örneğin: saatlerde, uzaktan kumandalar, basit oyuncaklar ve cep fenerleri gibi. Bu tür piller kolaylıkla bulunabilen ve ucuz türden pilleridir. Bu tür pilleri yüksek enerji harcayan ve yine yüksek güç ile çalışan cihazlarda kullanmak pekte akıllıca değildir. Tabi bu cihazların bu tür pilleri kabul etmesi çok ama çok az görülen bir durumdur. Buna alternatif olarak, alkaline ve tekrar şarj edilebilen pilleri kullanabilirsiniz. Unutmamanız gereken bir başka husus; sıradan pillerin tekrar şarj edilememesidir. Bunu denemeye kalktığınızda ufak çaplı! bir patlamayla bile karşılaşabilirsiniz.
Günlük hayatımızın bir parçası haline gelen elektronik eşyalar, dijital kamera ya da müzik çalarlar gibi, çalışma prensibi olarak oldukça yüksek performans gerektiren bataryalara ihtiyaç duyuyorlar. Bu ve benzeri elektronik cihazları satın alan veya satın almayı düşünen insanların akıllarında oldukça büyük soru işareti bırakan bir konu: batarya ya da çeşitli güç kaynakları. Doğal olarak kullanıcılar, hangi batarya tipinin daha kullanışlı olduğunu ve en uzun ömürlü olanın hangisi olduğu bilmek istiyorlar. Bazı kullanıcılar ise, ileride doğacak herhangi bir soruna karşı bataryalarını değiştirmek istediklerinde bunun ne kadar kolay olabileceğini merak ediyorlar. Aklınıza takılan sorulardan biri de, tekrar şarj olabilme sürelerinin ne kadar uzun olduğu olabilir. Dijital müzik çalarların incelemelerini okuduğunuzda, bu yazıların sanki bir “batarya ömrü” yorumları olduğu hissine kapılma olasılığınız yüksek. Bu yazımızda elektronik cihazlarınızda kullanacağınız en doğru bataryayı seçmek hakkında bazı ipuçları bulacaksınız.
Şekil ve boyut
Bataryalar genellikle çeşitli şekil ve ebatlarda olurlar. Dizüstü bilgisayarlar gibi özel aygıtlar çok farklı ve özel bataryalar kullanırlar. Bu bataryalar yine oldukça özel ve farklı marklardan oluşurlar. Dizüstü bilgisayarınızla beraber gelen kitapçığı okursanız eğer, dizüstü bilgisayarınızın ne tür bir batarya kullandığını öğrenebilirsiniz. Daha sonra üreticiye ya da dizüstü bilgisayarınızın satışını yapan Şrmaya bu bataryanın daha sonra ihtiyaç duymanız halinde tedarik edilip edilemeyeceğini sorabilirsiniz. Bataryaların kullanılması ya da kullanılmaması halinde değişen ömürleri vardır. Her iki taktirde de ömürleri kısıtlıdır. Bundan dolayı, bu ürünlerin satışını yapan Şrmalar genellikle stok tutmazlar. Fakat siz bu sorunu çözmek adına yedek bir batarya edinebilirsiniz.
Standart ve özel batarya
Standart bataryalar genellikle, “kalem pil” ve “el feneri pili” olarak adlandırılırlar. Bunlar uluslar arası bir standartta “C” ve “D” tipleri (el feneri pilleri) olarak üretilirler, tümü 9 volttur, AA yani kalem pil,AAA kalem pilin bir değişik türü olan ve genellikle uzaktan kumanda ve benzeri cihazlarda kullanılan tiplerdir. İstisnaları da katarsak, 9 voltturlar ve hemen hepsi silindir şeklinde standarttırlar. Oldukça rahatlıkla bulunabilen ve birçok cihazda kullanılmaları açısından avantajlı olmalarının yanında, uzun ömürlüdürler de.