»Seçim sancısı: Hangi PDA sizin tipiniz?
Palm ya da Pocket PC tabanlı bir PDA. Özel dijital sekreterler çok farklı özelliklere sahipler. Böyle olması da iyi, çünkü herkes PDA’sından farklı şeyler bekliyor.
Pragmatik
Takvim, adres defteri, notlar, görev yöneticisi, hesap makinası ve posta yardımcısı... PDA’nızı mobil büro olarak kullanıyorsanız, Palm ve Handspring’in modelleri size uygun olanlar. PalmOS işletim sistemi ofis çözümleri ile geliyor ve internetten de bu PDA’lar için yüklenebilecek binlerce yazılım mevcut. Ayrıca fiyat olarak da en cazip modeller Palm ve Handspring’inkiler.
İletişimci
E-posta, faks gönderme ve internet, mutlaka içinde olmalı mı? Bu durumda büyük bir ekran, bir klavye gerekli. Psion Serie 5 veya HP’nin küçük Jornada’sı doğru model. Hatta Nokia Communicator 9210 bile doğru bir seçim olabilir. 800 euro’luk bir bedel ile hem PDA hem cep telefonuna sahip olabilirsiniz. Mükemmel bir renkli ekranda her şeyi de takip edebilirsiniz.
Her şeyi isteyen
Word veya Excel ile çalışmak istiyorsunuz; hem de bunu kabul edilebilir boyutlarda bir ekrana bakarak yapmak istiyorsunuz... Hewlett-Packard’ın Jornada’sına ne dersiniz? Mini PC Windows CE işletim sistemini de arkasına alarak, gerçekleştirmediği hayal bırakmıyor. Tabii bu arada HP Jornada 710’un bir notebook kadar fiyata sahip olduğunu da söyleyelim.
Fun-atik
Renkli oyunlar, videolar, internet ve Mp3’ler? Microsoft’un Pocket PC işletim sistemini kullanan PDA’lar, bunları rahatlıkla sunuyorlar. Örneğin Cassiopeia E-200 ya da Compaq iPAQ H3760 ve tabii HP Jornada 568. Pocket PC 2002 eğlencenin yanında Word ve Excel gibi uygulamalarla çalışma imkanını da sunuyor. Entegre Outlook, PC’nizdeki ile tam senkronize çalışıyor.
SATIN ALMA DANIŞMANI II
»PDA alırken dikkat etmeniz gerekenler
Her duruma uygun PDA yok. Bu yüzden satın almadan önce, iyi bir ihtiyaç analizi yapmanız gerekiyor. Bazı çekici ama pahalı fonksiyonlar gerçekten gerekli mi? Aşağıdaki liste size yardımcı olmak amacıyla hazırlandı...
Bellek miktarı: Cihazlar, üzerlerinde 1 veya 2 megabayt bellek ile geliyorlar. Bu en önemli fonksiyonlar için yeterli, ama 8 megabayt en iyisi.
Bağlantı noktaları: İnternet ve e-posta kullanımı için kızılötesi bağlantı noktası art. Masaüstü bilgisayarınız ile senkronizasyon kablo ya da beşikle gerçekleşiyor. Senkronizasyonun hızlı olmasını istiyorsanız, beşik PC’nize USB bağlantı noktası üzerinden erişmeli. Genişletme yuvaları ile PDA’lar, bellek mucizeleri haline dönüşebiliyorlar. 64 megabayt’a kadar genişletme mümkün.
Ekran: Windows CE’de renk gereksiz sayılabilir. Siyah-beyaz ekranlar daha okunaklı. Renkli ekranlar hem daha pahalı hem daha ağır hem de daha fazla elektrik harcıyor. Önemli olan ekranın yansıtmaması ve karanlıkta da görülebilir olması.
Klavye: Klavye isteyenlerin gideceği adres Psion. Ama Palm ve benzerlerinin de katlanabilir klavye ile geldiğini unutmamak gerek.
İşletim sistemi: İş kullanıcıları için Palm-OS kolay bir kullanım ve binlerce program sunuyor. Windows CE ile müzik dinlenebilir, resimlere bakılabilir ve oyunlar oynanabilir. Psion-PDA’lar büyük ekranları, klavyeleri ve yekpare tasarımları ile tam bir iş makinası görünümündeler.
SATIN ALMA DANIŞMANI III
»PDA için eklentiler
Hemen hemen tüm donanım üreticileri, PDA’lar için eklentiler sunuyorlar. Birçok firma da cihaza özel çözümler sunuyor.
Bellek genişletme ile daha çok veri için yer yaratılıyor. Palm’lerde SD-Card, Sony’lerde Memory-Stick yuvaları var. Bunların Handspring karşılığı Springboard; Cassiopeia E 125 G’de ve Jornada 525’te ise flash bellek ya da mini disk sürücüler için slot bulunuyor. Kamera modülü PDA’nın ekranını görüntü ön izleme amaçlı kullanıyor. Senkronizasyon ile fotoğraflar masaüstü PC’ye aktarılabiliyor. Dijital kameralar ile bu modüller pek kıyaslanamaz ama...
MP3 çalar haline gelen bir PDA’ya MP3 dosyalarınızı yükleyip walkman olarak kullanabilirsiniz. PalmOS kullanıcları için bu müzik servisi bir eklenti. Windows CE’de ise zaten entegre geliyor.
GPS-modülü ile PDA’nızı uydu alıcısı olarak kullanabiliyorsunuz. Tam olarak pozisyonunuzu veriyor ve rotanızı çizmenizi sağlıyor. Doğa yürüyüşü sevenler ve tur liderleri için çok iyi bir çözüm. Oyun ve e-kitaplar, yazılım olarak flashcard’lar ve başka depolama birimleri üzerinde bulunuyor. İnternet üzerinden shareware ve freeware yüklemeler de yapmak mümkün, ama bunlar çoğu zaman donanım üzerinde gelenlerle rekabet edemeyecek kadar zayıflar. GSM-modülü PDA’nızı cep telefonu haline getirirken, ayrıca web tarayıcı ve wap işlemlerini yapabilme imkanını da beraberinde getiriyor.
İŞLETİM SİSTEMLERİ
»Palm, Windows CE ya da Psion EPOC?
Bir PDA almaya karar verdiğinizde işletim sistemine de karar vermiş oluyorsunuz. Palm, Windows CE ve EPOC 32, tasarımlarında birbirlerinden o kadar farklılar ki, karar vermek o kadar da zor olmuyor. Palm-OS klasik PDA fonksiyonları için iyi bir kullanıcı arayüzü sunuyor ve birçok freeware ve shareware yazılımlarla destekleniyor. Artık güven kazanmış olan Windows platformunu ve uygulama çevresini benimseyenler, Windows CE’yi ya da yeni Pocket PC 2002’yi tercih etmeliler. Psion’un EPOC’u standart yazılımı Psi-Win ile Microosft’un PC programlarıyla
senkronizasyonu destekliyor. EPOC’un Windows CE’den farkı daha kullanışlı bir arayüz sunması. En önemli simgeler ve fonksiyonlar ekranın kenarına sabit olarak yerleştiriliyorlar.
Mobil mini bilgisayarlar artık internete bağlanıyor, MP3 çalıyor ya da oyun konsolunuzun yerini alıyor. Dijital yardımcınızı seçerken ufak detaylara dikkat etmeniz gerektiğini yazımızı okuyunca anlayacaksınız.
PDA’lar boyut olarak üç gruba ayrılıyor. En küçükleri; yani Palm m105 ya da Handspring Visor boyutunda Palm tabanlılar ve HP Jornada 545 gibi Windows CE tabanlılar, tuş takımına sahip değiller. Plastik bir kalem ile kullanıyorlar. Orta sınıf, kılıflara sığıyor ve katlanmış bir klavye sunuyor. Ekranı da nispeten daha büyük. Cep telefonu ve PDA kombinasyonları da bu sınıfa dahil. Özellikle Nokia’nın 9210’u PDA’lara ciddi bir rakip. Üst sınıftaki Psion Net-Book ya da HP Jornada 820 mini-notebook olarak da adlandırılıyorlar. Takvim, adres ve not defteri, saat, hesap makinası ve görev listesi her PDA’nın temel yapısında var. En önemli özelliği, verileri PC’dekilerle kablo ya da kablosuz infrared bağlantı ile senkronize eden program... Bu program ayrı verileri iki kere girmemenizi sağlıyor. PDA’lar bu amaçla Microsoft Outlook veya Lotus Notes ile çalışıyorlar. PC’lerde olduğu gibi PDA’larda da belleğin miktarı makinanın gücünü göstermiyor. Önemli olan tüm uygulamaların yer bulması. Bunu da büyük ölçüde ayarlayan işletim sistemi. Ortalama bir kullanıcı için 2-8 megabayt’lık bellek miktarı yeterli oluyor. Ama PDA’sında küçük filmler seyretmek isteyenler, 32 megabayt bellekli Windows CE tabanlı bir PDA’ya ihtiyaç duyacaktır. Aynı oran, işlemciler için de geçerli. En büyük PDA’larda 16 MHz’lik bir tempo yeterli iken, büyüklerde 200 MHz’lik işlemciler yetiyor. Bazı ince ayar ve overclocking programlarıyla işlemcinin çalışma frekansı arttırılabiliyor, ancak bu durumda PDA’nızın garanti kapsamı dışına çıkacağını unutmayın. PDA satın alırken nelere dikkat etmeniz gerektiğini alttaki kutuda okuyabilirsiniz.
İşletim sistemi seçimi: Palm OS, Windows CE, EPOC
El bilgisayarı alacakların karar vermekte en çok zorlanacakları yer, belki de işletim sistemi. Sistemler, aslında birbirlerinden sadece detaylarda farklılar, ama bu detaylar günlük kullanımda önemli farklar oluşturuyor.
Satış rakamlarına bakılınca en popüler olan Palm-OS’u marketin öncülerinden Palm ve Handspring kullanıyor. Kullanımı kolay olan bu işletim sistemi, en gerekli fonksiyonları standart olarak sunuyor. Grafik olarak fazla karışık olamayan yapısından dolayı, siyah-beyaz ekranlarda oldukça başarılı.
Microsoft’un Windows CE’si, PC’lerde kullandığımız Windows’un kardeşi olarak en gerekli fonksiyonları sunan Outlook, Word, Excel, Internet Explorer ve Media Player’ı beraberinde sunuyor. CE, PalmOS’tan çok daha fazlasını sunuyor, ama bu sunum için de daha güçlü işlemciye, daha çok elektrik gücüne ve daha iyi bir donanıma ihtiyaç duyuyor. Örneğin renkli bir ekran olmadan CE’nin anlamı olmuyor. Daha fazla özelliği ve rahatı, özellikle de iletişim ve iş uygulamaları konusunda, CE’nin yeni sürümü Pocket PC 2002 sunuyor. Arayüzü Windows XP’ye benziyor. Pocket PC 2002 kullanan ilk cihazlar Viag Interkom’un Smartphone O2XDA’sı ve PDA dünyasından da Cassiopeia E-200 G, Compaq iPAq H3760 ve HP Jornada 568.
Psion’un çizdiği yolun adı ise EPOC. Görüntü ve giriş işlemleri dörtgen ekran aracılığıyla hallediliyor. Grafik tasarım çok karmaşık, ama siyah beyaz görüntüde sorun yok. Alışmak biraz zaman alıyor, ama alıştıktan sonra kalem ve ekran kombinasyonları ile cihazı kullanmak inanılmaz kolay.Ama EPOC şimdilik gelişmesini durdurdu, çünkü Psion bu kararı aldı. Bazı PDA üreticileri ise kendi işletim sistemlerini sunuyorlar. Kural olarak daha ucuz cihazlar, kendi işletim sistemlerine sahip oluyorlar. Burada bir sorun ortaya çıkıyor: Üçüncü parti yazılımlar, maalesef bu PDA’lar üzerinde çalışmıyor. Ama sonuçta diğer el bilgisayarları ile de sorunsuz haberleşiyorlar.
PDA satın alırken dikkat edilmesi gereken bir özellik de, veri girme yöntemi olmalı. Birçok kullanıcı PDA’sının yazım fonksiyonunu küçük notlar almak, adres kayıtları girmek ya da randevularını kaydetmek için kullanıyor. Elle basitçe halledilebiliyor, bu küçük işlemler. Klavyesiz Palm’ler her an kullanıma hazır sanal bir klavyeyi de yedekte bekletiyor. Bazı cihazlara katlanabilen klavyeler de bağlanabiliyor. Burada asıl kararı verecek olan sizsiniz. Mini bir klavye mi yoksa kalem ile de gayet iyi işimi görebilirim mi diyorsunuz? Son karar sizin...
İletişim uzmanı PDA: İnternet, e-mail, SMS, WAP ve faks İnternet, e-mail, SMS,WAP, faks: PDA’nız dış dünya ile en azından bir koldan bağlı olmalı. Bu seri bir arabirim olabilir, PC ya da FlashCard’lar için bir yuva olabilir, infrared port ya da Bluetooth olabilir. Dahili ya da harici bir modem de gerekli. Aman dikkat! Eğer modemin kendi güç kaynağı yoksa, PDA’nızın aküsü daha çabuk boşalacaktır. PalmOS, Windows CE ya da EPOC’a sahip tüm PDA’lar, artık öyle ya da böyle internete girebiliyorlar. Ama tam bir performans almak istiyorsanız, Windows
CE’yi tercih etmeniz gerekir. Çünkü çözünürlüğü, monokrom tekniği ve ekran büyüklüğü ile birçok PDA, internetin kullanımını, posta alışverişini güçleştiriyor.
Psion, renklerin aküyü çabuk tükettiğini düşünüp her ne kadar gri tonlamalara kaçmış olsa da yeterli olmuyor. Psion Revo ve Psion Serie 5 her ne kadar kocaman ekranlara da sahip olsalar, renkli internet dünyasını renksiz sunmak imajı bir nebze olsun zedeliyor.
Fiyat Aralığı: 200 doların altından 500 doların üstüne Her fiyat sınıfında PDA’lar mevcut. Basit bir ajandadan high-tech bir modele kadar bol seçenek var. Palm m195 ya da Psion Revo gibi başlangıç modellerinin fiyatları 200 doların altında. Multimedya, hightech veya güzel görünümlü bir model almak istiyorsanız, birden kendinizi 500 dolarlık bir fatura ile karşı karşıya bulabilirsiniz.