Yapay zekaya sahip otonom araçların tek kullanım amacı elbette ulaşım değil. Hatta ulaşım bunlar arasında en az öneme sahip olanlardan biri. Otonom araçlar ve yapay zeka, aslında insan kapasitesinin sınırlarını zorlayan birçok problemin çözümü oluyor. Gitex Global 2022’de bu konuda çalışan irili ufaklı çok fazla standı gezme şansım oldu. Bunlar arasından Emirlikteki teknoloji araştırmalarını denetleyen İleri Teknoloji Araştırma Konseyi'nin (ATRC) de bir parçası olan Abu Dabi merkezli Technology Innovation Institute başarılı çalışmaları ile dikkat çekiyor. Bilim insanları, araştırmacılar ve mühendislerden oluşan dev bir ekibe sahip olan enstitü, dış dünyanın sorunlarını çözmek için gelişmiş malzemeler, yönlendirilmiş enerji, yapay zeka ve dijital bilim, itici güç ve uzay, otonom robotik, kuantum hesaplama, biyoteknoloji, yenilenebilir ve sürdürülebilir enerji, kriptografi ve güvenli sistemler gibi 10 farklı konu özelinde çalışıyor. Fuar alanında bu konuların 3 tanesinin demosuna katılma şansı buldum. Bunlar içinden benim açımdan en ilginci yönlendirilmiş enerji araştırma merkezinin kara mayınlarını havadan tespit eden drone’u oldu.
Kara mayınlarını havadan tespit eden drone
Savaşlardan kalma unutulmuş mayınlar ne yazık ki günümüzde hala insan hayatını tehdit etmeye devam ediyor ve bunların temizlenmesi de bir o kadar tehlikeli bir görev. TII’ın bu konuda üzerinde çalıştığı drone 20 cm yükseklikten uçarken rahatlıkla yerin 1 metre altındaki mayınları tespit edip konumunu belirleyebiliyor. Mayını diğer metallerden ayırmak için metal dedektörlerine ek olarak patlayıcı madde ile plastik algılayıcıları ve elbette yapay zeka kullanıyor. Farklı toprak yapılarında çalışabiliyor ve zemin ile teması olmadığı için zorlu arazi koşullarında da diğer alternatif yöntemlere göre daha etkili ve güvenli çalışabiliyor. Bu teknolojinin bir de 120 metreden yerin 9 metre altını tarayabilen daha büyük bir modeli de bulunuyor.
Gitmek istediğiniz yere sadece düşünerek götüren tekerlekli sandalye
Stantta çalışmasını görme şansı bulduğum diğer bir hayat kurtaran teknoloji ise otonom robotik araştırma ekibine aitti. Yangın, göçük, doğal afet ve benzeri durumlarda insanların ulaşmasının mümkün olmayacağı yerlerde otomatik olarak dolaşarak insanları tespit edip merkeze bildirme özelliğine sahip olan bu otonom robot yaralının durumunu, oturuyor ya da yatay konumda olduğu bilgisini de iletebiliyor. Robot kendi boyutlarına göre geçip geçemeyeceği yerleri önceden tespit edip ulaşması gereken konuma alternatif rota da çizebiliyor. Bu otonom robota ek olarak TII’ın hareket yetisini kaybetmiş hastalar için sadece beyin sinyalleri kullanılarak hareket ettirdiği bir tekerlekli sandalye projesi de bulunuyor. Yine yapay zeka desteği sayesinde sadece ileri geri, sağa sola git komutları yerine örneğin mutfağa git gibi konum düşünerek süreci çok daha kolaylaştıracak çalışmaları da var.
Operatöre koku dahil tüm duyusal çevre faktörlerini iletebiliyor
Sel, yangın, kaybolma gibi acil ve hızlı müdahalenin zorunluğu olduğu durumlar için geliştirilmiş ve yine canlı demosunu görme şansı bulduğum diğer bir teknoloji ise 5G ağı üzerinden sadece 600ms gecikme ile uzaktan kontrol edilebilen bir drone’du. Bu teknolojinin diğerlerinden farkı ise operatörüne drone’un uçtuğu konumdaki koşulları olabildiğince aktarabilmesi. Operatör 360 derece gözlem için bir VR gözlük ve drone’u daha sezgisel yönetebilmesi için Cyberith Virtualizer 2 gibi bir VR kontrol ünitesi kullanıyor. Bunun da ötesinde kullandığı eldivenler ortamdaki ısıyı operatöre yansıtabiliyor ve daha fazla duygusal sezi için bir koku analizörü hedefteki kokuyu sentezleyip operatör tarafında tekrar oluşturarak problemi en doğru şekilde analiz edebilmesini kolaylaştırıyor. Demo’da operatör Abu Dabi’deki drone’u kullanırken gerçek zamanlı görüntülerden tepkilerin ne kadar hızlı aktarıldığı da belli oluyordu.
TII, bilimsel keşif ve sorgulamaya titiz bir yaklaşımla, son teknolojiye sahip tesislerini de kullanarak diğer önde gelen uluslararası kurumlarla işbirliği yaparak toplumun en büyük engellerini aşmasına yardımcı olmaya çalışıyor. Çok geniş kapsamda çalışan enstitünün diğer araştırma konuları hakkında da bilgi almak için www.tii.ae adresini ziyaret edebilirsiniz.