Açılımı Liquid Crystal Display olan ve artık günümüzde bilgisayar kullanıcılarının çok büyük bir bölümünün tercih ettiği LCD monitörler, ilk çıktıkları günden bu yana teknoloji dünyasında hep ilgi odağı olmayı başardılar. Peki ama LCD'lerle ilgili ne kadar şey biliyoruz? LCD'ler nasıl ortaya çıktı ve bugünkü popüler konumuna nasıl gelebildi?
İlk çıktıkları gün oldukça yüksek bir ücretle kullanıcılara ulaşabilen LCD monitörler, buna rağmen inceliği, zarafeti ve görüntü netliğiyle CRT tipi monitörlerin ömrünün çok da uzun soluklu olmayacağını gösteriyordu adeta. Zaten bugün için bir LCD monitör almak için bir servet ödemenize de gerek yok; zira 200TL'ye dahi LCD monitöre sahip olabilmek mümkün.
Her ne kadar LCD'ler kamuoyunda hep iyi lanse edilse de, kullanıcıların birçoğu bir LCD monitör satın alırken hangi noktalara dikkat edilmesi gerektiğine pek dikkat etmez ve genel olarak tavsiye üzerine bu ekranlara yönelirler. Oysa fiyat farklarından da net bir şekilde anlaşılacağı gibi, LCD monitörlerin çok da dikkate alınmayan birçok özelliği bulunmaktadır. Bu nedenle LCD'leri daha yakından tanımak suretiyle siz de LCD satın alırken artık ne istediğinizi gerçekten bilebilecek bir konumda olabileceksiniz.
Her LCD monitör aynı değildir
LCD'lere daha yakından incelediğimizde, bu ekranların birbiriyle benzer taraflarının olmasının yanında, aslında birbirlerinden oldukça farklı özelliklere sahip olduğunu da anlıyoruz.
LCD panel teknolojisinin üç ana çeşidi vardır: TN, IPS ve VA. Bu çeşitlerin her birinin ise tepkime süresi, kontrast ve görüntüleme açısı gibi ondalık sistemde farklı karakteristik özellikleri vardır.
Ancak LCD'lerin artı ve eksilerine girmeden önce, bu ekranların temel prensiplerini, yani hesap makinelerinde bulunan en basit monokrom panelden milyonlarca renge ulaşan dev LCD ekranlara kadar LCD'leri daha yakından incelemekte fayda var.
Bir LCD panelinde bulunan her bir resim elementi, ya da piksel, içerisinde likit kristalleri bulunan bir hücreden meydana gelir. Bir masaüstü LCD monitör söz konusu olduğunda, buradaki binlerce piksel aslında bir ışık kaynağı olan bir grid(ızgara) düzenine göre sıralanır. Bunun yanı sıra LCD'lerin ekranlarında yer alan piksellerin renk filtresiyle beraber üç farklı elementten oluşur: Kırmızı, yeşil ve mavi. Ancak bu elementler oldukça küçük bir yapıdadır ve bunlar tarafından dışları verilen ışık, normal görünüm mesafesinde bir araya gelir.
Bu tip temel özellikler tüm LCD panellerinde yer alıyor olsa da, LCD'leri ayrıntılı olarak incelediğimizde aslında her LCD'nin birbirinden farklı bazı fonksiyonlara sahip olduğuna şahit oluyoruz. Örneğin bazı panel tipleri bir yandan ışığı daha etkin bir şekilde bloke edebilirken, diğer yandan daha koyu siyahlıklara ve daha büyük kontrasta izin verebilir.
LCD panellerin üç tipi
Daha önce de bahsettiğimiz üzere, LCD panelleri genel olarak üç çeşide ayrılır. Bunlar başta TN olmak üzere IPS ve VA'dir.
Açılımı Twisted Nematic olan TN tipi paneller, günümüzde masaüstü sistemlerde en yaygın olarak görülen monitör tipidir. Üretim maliyeti de oldukça düşük olan TN tipi panellerde voltaj verilmediği zamanlarda moleküler yapı normal durumunda olmakla birlikte 90 derece kıvrık bir yapıdadır. Böylece aydınlatma lambasından gelmekte olan ışık bu sayede yapı içinden geçebilmektedir.
İkinci panel tipi ise IPS yani In-plane switching(Düzlem içi anahtarlama). Hitachi tarafından geliştirilen ve TN kadar yaygın olarak görülmeyen IPS paneller, tam renk üretimine ve buna ek olarak geniş görüş açısına sahiptir; ancak tepki süresi bakımından incelendiğinde bugüne kadar diğer tiplere nazaran pek fazla yol kat etmediği görülür.
Son olarak VA yani Vertical Alignment ise özellikle renk kesinlikleri ve nispeten yüksek görüş açılarıyla öne çıkan LCD tipi panellerdir. PVA(patterned vertical alignment) ve MVA(multi-domain vertical aligment) olmak üzere ikiye ayrılan VA'ler, TN panellere nazaran biraz daha pahalıdır. PVA, MVA'e göre daha popüler olsa da, ikisinin dayandığı teknoloji ve sunduğu görüntü kalitesi hemen hemen aynıdır.
LCD satın alırken nelere dikkat edilmeli?
Günümüzde LCD ürünleriyle kullanıcıların karşısına çıkan üreticilerin birçoğu, genellikle bir önceki sayfada bahsettiğimiz panel tipleriyle ilgili kullanıcılara bilgi vermekten kaçınmayı yeğler.
22 inç'lik geniş ekran LCD monitörlerin birçoğunun fiyatı 500 Dolar seviyesindedir. Rakam 23 ya da 24 inç olduğunda ise fiyatlar 600TL sınırını da aşmaya başlar. En büyük modelleri olan 26 ve 27 inç monitörlerin fiyatları ise 750TL'nin üstündedir ve bu farklı büyüklüklerdeki monitörlerin hepsi TN tabanlıdır.
TN'den sonra en popüler panel tipi PVA'dir. Daha çok 24 inç monitörlerde görülen PVA panellerin fiyatları ise 1000 Dolar seviyelerindedir. VA'nin bir diğer kolu olan MVA de PVA'nin durumundan çok farklı değildir ve aynı fiyat aralığındadır.
Anlaşılacağı gibi LCD'ler söz konusu olduğunda panel tiplerinin üzerinde ayrıca durmak gerekir; ancak panel tipleri LCD'lerin görüntü kalitesini açıklamaya tek başına yeterli olan bir faktör değildir. Bunun dışında son yıllarda ortaya çıkan yeni elektronik imaj iyileştirme teknolojileri ve diğer bazı faktörler de LCD teknolojisini daha ileri bir noktaya taşımıştır.