Şu anda Dünya üzerinde büyük sorunlara ve ciddi sayıda ölümlere yol açan Koronavirüs'ün bir laboratuvarda üretildiğini iddia eden yeni bir belge, bir anda gündeme bomba gibi düşmüştü ve internette hızla yayıldı. Ama virologlar tarafından söylenene göre bu belge, kanıtlanmamış ve çürütülmüş teorileri kullanıyor. Dahası, kaynak olarak iki organizasyon, şu anda bağışçıları milyonlarca dolarla dolandırma sebebiyle dava açılmış olan eski Trump danışmanı Steve Bannon tarafından kurulmuş durumda. Ancak bu durum, belgenin 400.000'den fazla kez indirilmesini ve muhtemelen pek çok kişiyi inandırmasını engellemiş değil.
14 Eylül tarihinde dört yazar, "Unusual Features of the SARS-CoV-2 Genome Suggesting Sophisticated Laboratory Modification Rather Than Natural Evolution and Delineation of Its Probable Synthetic Route" (SARS-CoV-2 Genomunun Doğal Bir Evrim Yerine Karmaşık Laboratuvar Değişikliğini Öneren Sıra Dışı Özellikleri ve Muhtemel Sentetik Rotasının Çizimi) başlıklı bir belgeyi bilimsel makaleler için açık erişimli bir depo olan Zenodo.org'a yüklediler. Bu belge içerisinde Covid-19'a sebep olan SARS-CoV-2 virüsünün bir biyosilah olarak üretimini gösteren özellikleri olduğu iddia ediliyordu.
Bu belge için başlangıçta hakem kontrollü olduğu söylense de, görünüşe göre bu doğru değil.
Zenodo, bilim insanlarının veri setlerini ve yazılımlarını paylaşmaları için önemli bir işleve sahip. Baskı öncesi yazıları – yani henüz inceleme sürecinde olan makaleleri – depolamak için de kullanılıyor. Covid-19 salgını sırasında olduğu gibi bilim hızlı bir şekilde ilerlediği zamanlarda bu durum araştırmacıların, aylar süren inceleme sürecinin tamamlanmasını beklemeden birbirlerinin çalışmalarını okumalarını ve bunun üzerine ekleme yapmalarını sağlıyor.
Ne yazık ki bu da neredeyse hiçbir temeli olmayan bazı "çalışmalara" bilimsel bir görüntü katabiliyor.
Biyolojik bir silah yüzünden hepimizin tehdit altında olduğu, haber başlıkları için de oldukça çekici bir konu. Bu yüzden de bazı medya kaynaklarının bu iddiaları eleştirel bir bakış açısı olmadan, sanki kanıtlanmış gibi öne çıkartması şaşırtıcı değil.
Belgeyi okuyan bilim insanları, bu belgenin ne yeni laboratuvar araştırmalarını, ne de diğerlerinin doğrulanmış çalışmalarını kullandığını görerek şaşırdılar. Bunun yerine belge, Zenodo gibi sitelerde yayınlanmış ancak bilimsel incelemeler ile çürütülmüş daha önceki iddiaları temel alan dayanaksız bir tahminden öteye geçmiyordu. Belge, bu durumu savunmak için "virüsün bir araştırma laboratuvarından gelmiş olabileceği alternatif teorisi... hakemli dergilerde sıkı bir şekilde sansürleniyor" cümlesini kullanıyor ve bilim insanlarının bir fikrin neden işe yaramadığını veya doğru olmadığını göstermeleri sansür olarak nitelendiriliyor.
Alandaki uzamanlar ise, belgeden hiç etkilenmemiş gibi gözüküyor. Bath Üniversitesi'nden Dr. Andrew Preston, Tech Times ile yaptığı görüşmede "bu baskı-öncesi rapor şu andaki biçiminde hiçbir inanılırlığa sahip olamaz" derken, diğer pek çok uzman da çeşitli sorunları belirtmek için sosyal medyayı kullandılar.
Örneğin Biyolog ve yazar Dr. Carl Bergstrom'un dikkatini, belgenin yazarlarının ilişkili olduklarını söyledikleri enstitüler "The Rule of Law Society" ve "The Rule of Law Foundation" ("Hukuk Kaidesi Topluluğu" ve "Hukuk Kaidesi Vakfı") çekmiş. Bu kuruluşların ikisi de daha önce bilimsel bir araştırma yayınlamış değil. Bergstrom, yaptığı incelemenin ardından bu ikilinin Steve Bannon ve sürgün Çin iş adamı Guo Wengui tarafından Çin Hükumetinin kötüye kullanmalarına karşı kurulduğunu fark etmiş.
Çin Hükumetinin kendisine karşı belki de yüzlerce kuruluşun oluşmasına sebep olacak kadar "tartışmalı" kararları ve davranışları olduğu kesin. Ancak bu kuruluşlar açık bir şekilde bilimsel değil, politik kuruluşlar.
Kısacası bu belge, şu andaki hali ile sadece medyanın (ve komplo teorisyenlerinin) ilgisini çeken ve bilim dünyası dışındaki insanların kafasını karıştırmaktan öte gitmeyen bir yazı olarak kalıyor. Bilim insanlarının ortak görüşüne göre virüsün özellikle üretildiğine dair iyi bir kanıt bulunmazken, bunun aksini öneren pek çok açk kanıt bulunuyor.