Tüm Dünya Koronavirüs'ün Delta ve Delta Plus varyantı ile baş etmeye çalışırken, şimdi de ortaya Lambda varyantı çıkmış durumda. Yeni bir SARS-CoV-2 varyantı olan Lambda varyantı hakkında çok fazla tartışma ve bazı sansasyonel manşetler ortaya çıktı. Peki, bu konuda bilmeniz gerekenler neler? Lambda varyantı nedir; ne kadar tehlikeli?
Lambda varyantı, 14 Haziran 2021'de Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO - DSÖ) "dikkat çeken varyant" izleme listesine girdi. Bu durum, virüsün bulaşıcılığının, hastalık şiddetinin, bağışıklıktan kaçışının arttığı veya bilinen genetik değişiklikler gösterdiği ve önemli sayıda enfeksiyona neden olduğu anlamına geliyor.
Daha iyi bilinen sorunlu varyantlar Alfa, Beta, Gamma ve Delta gibi pandeminin küresel şeklini etkileyecek derecede genetik değişikliklere uğrayan varyantlar ise "endişe verici varyant" olarak tanımlanıyor. Lambda varyantı henüz bu kategoriye alınmış değil.
Adını Yunan alfabesinin 11. harfinden alan Lambda varyantı, Aralık 2020'de Peru'da ilk kez tespit edildikten sonra en az 27 farklı ülkede ortaya çıktı. 15 Haziran 2021 tarihli bir WHO raporu, Lambda varyantının özellikle Şili, Peru, Ekvador ve Arjantin'de olmak üzere birçok ülkede önemli topluluk bulaşma oranlarından sorumlu olduğunu belirtmekteydi. Peru'daki yetkililer, Nisan 2021'den bu yana sıralanan COVID-19 vakalarının yüzde 81'inin Lambda varyantı ile ilişkili olduğunu bildirdi. İngiltere Halk Sağlığı tarafından bildirilene göre, 2 Haziran itibariyle hepsi denizaşırı seyahatle bağlantılı olan altı varyant vakası da bildirdi.
Lambda varyantının spike proteini, virüsün konakçı hücrelere bağlanmak ve girmek için kullandığı "anahtar" olan reseptör bağlama alanı içinde L452Q ve F490S adı verilen yeni mutasyonlara sahip.
Bu varyantla ilgili mevcut endişe, bu anahtar mutasyonların COVID-19 aşılarının etkinliğini etkileyip etkilemeyeceği. Henüz hakemli olmayan iki ön çalışma, bu soruya ağırlık veriyor ve her ikisi de farklı sonuçlara ulaşmış durumda (ve doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var).
Santiago, Şili Üniversitesi'ndeki bilim insanları tarafından 1 Haziran'da sağlık bilimleri ön baskı sunucusu medRxiv'de yayınlanan ilk makale, söz konusu Lambda varyantının spike proteininde bulunan mutasyonların, Şili'de yaygın olarak kullanılan Çin aşısı CoronaVac tarafından ortaya çıkarılan antikorlara karşı daha az duyarlı hale geldiği sonucuna vardı. New York Üniversitesi Grossman Tıp Fakültesi tarafından iki gün sonra yayınlanan ikinci bir makale ise bunun tam tersini buldu ve "mevcut kullanımdaki aşıların lambda varyantına karşı koruyucu kalacağı" sonucuna vardı.
Şimdilik, Lambda varyantı ve yeni enfeksiyon potansiyeli hakkında sağlam sonuçlara varmak için çok erken gibi görünüyor. Bununla birlikte, bu varyantın, bilim insanlarının ve sağlık yetkililerinin kesinlikle yakından takip edecekleri bir gelişme olduğu kesin.