Ciddi paralar ve yoğun emek harcayarak üretilen ticari eserlerin haklarının korunması kuşkusuz ki günümüzün ekonomik yapısında büyük önem taşıyor. Fakat pek çok kurumun internetin yapısına ayak uyduramaması nedeniyle ortaya olmaması gereken manzaralar da çıkıyor. Bunun en güzel örneği ise size geçenlerde aktardığımız film indirenleri "tokatlayarak" zengin olan avukatlar.
Neyse ki bu çarpık yapıyı düzeltmek için uğraşanlar da var. İşte Kanada örneği... Kanada uzun süredir üzerinde çalıştığı ve ilk hali büyük tepki toplayan korsanla mücadele yasasını revize etti. Ortaya ise çöple samanı ayırabilecek, telif haklarını gerçekten korurken, diğer yandan masum kullanıcıları zor durumda bırakmayacak bir yasa çıktı... Henüz kesinleşmese de internete sızan yasa tasarısı gelecek için ümit veriyor.
İşte yasanın maddeleri
Her şeyden önce Kanada yasaları internet üzerinden telif hakları korunan eserleri veya programları indirmeye izin veriyor. Fakat önemli bir detay var. İndirilen eserler "makul bir süreden" daha uzun süre saklanamayacak. Buradaki amaç kullanıcının eseri incelemelerine şans vermek, beğendikleri taktirde satın almalarını sağlamak.
Örneğin bir filmin orijinal DVD'sinin yasal bir kopyasına sahipseniz, filmi istediğiniz formata dönüştürebilirsiniz, Yani rip'leyebilirsiniz. Veya formatını değiştirmeden tek bir kopya çıkarma hakkınız var. Böylece satın almış olduğunuz bir filmi DVD olarak değil Divx formatında izlemek mümkün. Ya da kaybolmasına karşı zaten ücret ödemiş olduğunuz bir eserin kopyasını ayrıca saklayabilirsiniz.
Direkt veya dolaylı olarak telif haklarına zarar verenlere verilebilecek cezalar da bu yasa ile belirleniyor. Eğer ticari olmayan sebeplerden telif hakları yasalarını çiğneyecek olursanız alacağınız ceza 100 ile 5000 Kanada doları (150 - 7500 TL) arasında değişebilecek. Ticari amaçlarla telif hakları çiğnenerise ceza 20 bin Kanada dolarına (30 bin TL) çıkabilecek. ABD'de ticari olmasa bile bu işin cezası 150 bin ABD dolarını (241 bin TL) bulabiliyor.
Servis sağlayıcıları da ilgilendiriyor
Ayrıca kullanıcılar telif hakları saklanan eserlerin ufak bir kısmını; araştırma, kişisel çalışma, eğitim, parodi veya hiciv amacıyla kullanmak serbest. Ayrıca farklı parçaları birleştirerek ortaya çıkan ve "Mashup" olarak anılan popüler yöntemlere de özgürlük geliyor.
Diğer önemli bir nokta ise internet servis sağlayıcıları (İSS) yakından ilgilendiriyor. ABD'de telif hakkı sahibi, eserini indirdiğini düşündüğü bir kişiyi İSS'sına şikayet edebiliyor. Bu durumda İSS önce uyarıyor, ardından ise bağlantısını kesme hakkına sahip. Kanada'daki uygulamada ise İSS uyarıyı yaptıktan sonra aradan çekiliyor ve telif hakkı sahibi hakkını kendisi arıyor, İSS herhangi bir yasal mücadeleye girmek zorunda kalmıyor.
Google IP'lerinin engellendiği ve tüm dünyanın kullandığı Google servislerine sağlıklı bir şekilde erişemediğimiz şu günlerde bu aktardıklarımızın Türkiye için faydalı bir örnek olabilmesini umuyoruz...