Web tasarım rehberi - İçindekiler
Miro (www.miro.com.au) adlı Avustralyalı bir şirket 2001 yılında Mambo adlı bir içerik yönetim sistemi geliştirdi. Miro, yazılımı test etmek ve daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlamak için "açık kaynak" olarak kullanıma sundu. 2002 yılında şirket Mambo ürününü biri ticari ve diğeri açık kaynak olmak üzere iki sürüme ayırdı. Ticari sürümün ad Mambo CMS ve açık kaynak sürümün adı da Mambo Open Source (kısaca MOS) olarak açıklandı.
2004'ün sonlarına doğru herkes MOS'un resmî olarak Mambo adını alması ve o zamanların en hızlı gelişen içerik yönetim sistemine sağlam bir gelecek sağlanması konusunda fikir birliğine varmıştı. Ticari sürümün avantajları öncelikle şirketler için daha fazla güvenlik sağlaması ve aynı zamanda geliştirici olan Miro'nun birinci elden destek sağlamasıydı. Açık kaynak sürümse ücretsiz olması, geniş bir kullanıcı kitlesine ve yazılıma sürekli yenilikler sağlayan bir geliştirici kitlesine sahip olması gibi avantajlara sahipti.
Buna ek olarak, şirketlerin Mambo'yu bir yazılım altyapısı olarak ele alıp üzerine kendi çözümlerini inşa etmeleri de mümkündü. Mambo'nun varlığını ve geliştirilmesini güvence altına almak için 2005 yılında Mambo'nun açık kaynak sürümü için bir vakıf kurulması konusunda fikirler ortaya atılmaya başladı. 2005 sonbaharında Mambo proje sayfasında Mambo Vakfı'nın (Mambo Foundation) kurulduğu duyuruldu. Bir süre sonra, ilk birkaç saat boyunca pozitif tepkiler alan vakfın Miro tarafından Avustralya'da kurulduğu ve geliştirici ekibin kuruluş planları içinde yer almadığı anlaşıldı.
Bunun ardından topluluk forumlarında ateşli tartışmalar başladı ama geliştirici ekip birkaç gün boyunca sessizliğini korudu. Kısa bir süre sonra geliştirici ekip bu durumda kendini nerede konumlandıracağını belli etti ve Yazılım Özgürlüğü Hukuk Merkezi'nden (Software Freedom Law Center / www.softwarefreedom.org) aldığı tavsiyelerle Mambo'nun geliştirilmesine kendi sorumluluğu altında devam edeceğini duyurdu. Daha gelişmiş bir Mambo tabanlı kaynak kodunun oluşturulacağı fikri forumlarda ilgiyle karşılandı.
Mambo projesi 2 yıldır yeni bir ürün veremedi
Kısa süre içinde, Miro'nun hükmettiği ve bir anda geliştirici ekipsiz kalan Mambo Vakfı'yla yeni bir isme ihtiyaç duyan geliştirici ekip arasında bir savaş başladı. Taraflar blog'larda, forumlarda ve kendi proje sayfalarında zaman zaman birbirini
kötülemekten geri kalmadılar. Bu sırada her iki projenin de geliştirilmesi devam etti. Mambo'dan ayrılan (fork) projeye Joomla! adı verildi. Geliştirici ekip, demokratik kurallara oldukça önem verdiğini gösterdi. Yeni projenin bir logoya ihtiyacı vardı, bu nedenle "yeni" topluluk içinde bir yarışma düzenlendi.
O sırada Joomla!'nın yeni forumuna 8.000 civarında kullanıcı kaydolmuştu. Bir süre sonra Mambo Vakfı da yeni bir geliştirici ekip kurduğunu duyurdu. Joomla!'nın 1.0 sürümü 17 Eylül 2005'te yayınlandı. SimpleBoard (günümüzün Kunena'sı), DOCman gibi popüler Mambo bileşenlerini ve daha birçok Mambo bileşenini geliştiren üçüncü parti geliştiriciler kısa süre içinde Joomla! tarafına geçtiler ve yeni projeyi desteklediklerini duyurdular. Bileşenlerin pek çok değişkeninde ve terimlerinde kullanılan "mos" ön eki kısa zamanda "jos" ön ekiyle yer değiştirdi.
İki yıl sonra
Kuruluşunun iki yıl ardından Joomla! dünyanın en popüler açık kaynak projelerinden biri olmuştu. Ancak örgütsel mücadele ve yeniden yapılanma nedeniyle bu iki yıl boyunca epey zaman boşa harcanmıştı. Web 2.0 çağı zaferini kutlarken kullanıcılar tarafından oluşturulan içerikler giderek önem kazanmaya başladı. Second Life oyunu ve sanal gerçeklik fikri dünyaca ünlü oldu. Ruby programlama dili ve Ruby on Rails çatısı web siteleri geliştirmek için giderek daha fazla kullanılır oldu.
Joomla! 1.0x bu çerçeveden bakıldığında biraz eski görünmeye başlamıştı. Bu durum elbette Joomla!'nın geliştirilmesini durdurmadı, ama kullanıcılar Plone, Typo3, Drupal gibi sistemlere özlemle bakar olmuşlardı; çünkü bu içerik yönetim sistemleri yeniden örgütlenme sorunlarına sahip değildi ve sürekli olarak projelerine yeni teknolojiler eklemekteydiler. Geçen iki yıl içinde Joomla!'nın 1.0x sürümü ciddi bir gelişme kaydetmemiş, sadece güvenlik güncelleştirmeleriyle minik kod değişiklikleri yayınlanmıştı. İki yıllık bir bekleme döneminin bu kadar önemli bir proje için kabul edilemez olduğunu itiraf etmek gerek. Bu dönemde Joomla!'nın yavaş yavaş öldüğü dedikoduları dolaşmaya başlamış, hatta internette muhteşem bir yazılımın nasıl berbat edileceğine dair makaleler yazılmaya başlamıştı.
Buna rağmen, Joomla! ekibi 1.5 sürümünü duyurarak nihayet bu tartışmalarason noktayı koydu. Artık her detay forumlarda, e-posta listelerinde, e-postalarda ve toplantılarda tartışıldığı için Joomla! kullanıcıların gözünde daha da parladı.
Joomla! projesi 2005 yılında hayata geçti
Ancak başka bir yönden bakılırsa 1.0x sürümünden 1.5x sürümüne yükseltme yapmak ciddi bir çaba gerektiriyor, çünkü tamamen değişen kaynak kodu nedeniyle tam anlamıyla geriye uyumluluk söz konusu değil. Diğer yandan, bu güncelleme Joomla!'yı artık büyük ölçekli projelerde kullanılabilir bir içerik yönetim sistemine dönüştürüyor. Joomla!'yı ve Joomla! çatısını kullanarak geliştiricilerin Joomla!'yı dilediği gibi şekillendirebiliyor olması doğru bir strateji gibi görünüyor.
Mevcut eklentiler sayesinde web sitelerine çeşitli yetkilendirme seçenekleri eklemek ya da siteyi çeşitli dillerde kullanıma sunmak artık mümkün. Mevcut topluluğu, geliştirici ve kullanım çoğunluğuna bakılırsa Joomla!'nın içerik yönetim sistemleri pazarına hükmettiğini görmek bir sürpriz değil. Günümüzde pek çok hosting sağlayıcı Joomla!'ya özel paketler sunuyor ya da tek tıklamayla Joomla! kurma imkanı sağlıyor. Böylece Joomla!, açık kaynak içerik yönetim sistemleri arasındaki liderliğini pekiştirmiş oluyor.
"Joomla" ne demek?
"Joomla" sözcüğü Swahili dilindeki "jumla" sözcüğünün İngilizce yazılışıdır. "Joomla" sözcüğü Swahili dilinde "hep beraber", "bir bütün olarak" anlamlarına gelir. Bu sözcük Arapçada "cumle" olarak geçer, dilimize ise çok yakından tanıdığımız bir sözcük olarak girmiştir: "cümle". Elbette burada "tümce" anlamındaki cümleden bahsetmiyoruz, "herkes" anlamına gelen "cümle"den bahsediyoruz. Örneğin "Cümlenize selam olsun." tümcesindeki "cümle", "joomla" ile aynı anlamdadır.