Web tasarım rehberi - İçindekiler
Onlarca açık kaynak CMS yazılımı arasından Joomla!'nın pek çok birey, şirket, vakıf ve çeşitli kurumlar tarafından tercih edilmesi bir tesadüf değil. Joomla!'nın bu kadar geniş bir kullanım alanı bulmasının ilk sebebi elbette kullanım kolaylığı. Daha önce hiçbir web sitesi yapmamış veya CMS kullanmamış olsanız bile Joomla!'yı rahatlıkla kullanabilir ve web sitenizi Joomla! ile sıfırdan oluşturabilirsiniz.
Joomla!'nın basit kullanımı, bütünleşik profesyonel özellikleriyle desteklenmektedir. Joomla!'nın başarılı özelliklerine ek olarak binlerce (4500'e yakın) ücretsiz ve ücretli eklentilerle fonksiyonları artırılabilmektedir. Bu geniş eklenti dünyası Joomla!'yı sohbet odalarından online açık artırmalara, ilan sistemlerinden envanter yönetimine kadar her alanda kullanılabilir kılmaktadır.
Joomla!'nın bu kadar popüler olmasının bir diğer sebebi de en deneyimsiz ve web tasarımından anlamayan kullanıcıların bile rahatlıkla kullanabileceği şablonlardır. Gerek varsayılan kurulumla birlikte gelen, gerekse sonradan indirilebilir üçüncü parti şablonlar sayesinde hiç web tasarımı bilmeden sitenizi dakikalar içinde bir tasarım harikasına dönüştürebilirsiniz.
Böylece, Joomla! sayesinde bir web sitesi sahibi olmak için profesyonel bir tasarımcıya ihtiyaç duyulan günler geride kaldı diyebiliriz. Joomla!'nın estetik yönüne başka hiçbir açık kaynak CMS'in sahip olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Çoğu CMS sistemi, özellikle gelişmiş olanlar kurulum ve kullanım için bir miktar teknik deneyim gerektirir.
Buna karşılık, Joomla! tüm bakım işlerini basit ve sade bir yönetim ekranından hemen hemen hiç teknik birikime sahip olmadan halledebilmenize olanak tanır. Joomla! yönetimi web tabanlı olduğu için sitenizi internet bağlantısı bulunan her yerden rahatlıkla yönetebilirsiniz.
Joomla!'nın özellikleri
CMS'lerle daha önceden bir deneyiminiz olmadıysa Joomla!'nın gücünü ve basitliğini diğerleriyle karşılaştırmanız biraz zor olabilir; ama aşağıda sayacağımız Joomla! özelliklerinin tüm webmaster'lara çekici geleceğini tahmin ediyoruz:
• Basit web arabirimi sayesinde tamamen web tabanlı yönetim
• Grafikler, dosyalar ve diğer medyaların web tabanlı olarak yönetilebilmesi
• Dışarıdan yazarların ve editörlerin yazı yazabilmesi
• Hiyerarşik kullanıcı grupları
• Otomatik menü yönetimi
• Yazıların otomatik olarak yayımlanması ve silinmesi için içerik yayımlama zamanlaması Joomla!'nın daha etkileyici özelliklerinden bazılarıysa içeriği ele alma ve site ziyaretçileriyle iletişim kurmada öne çıkar.
Joomla!'nın içerik özellikleri şunlardır:
• Görsel (WYSIWYG) yazı editörü
• Site içeriğinde arama yapabilme
• RSS ve Atom formatında haber akışları desteği
• Anket
• Banner reklam yönetimi
• Medya dosyalarını yüklemek ve yönetmek için dosya yöneticisi
• Silinen içerikler için çöp kutusu
• Arama motoru dostu adresler
• Basit ziyaretçi istatistikleri
• E-ticaret çözümleri, resim galerileri, forum gibi çözümler için eklentiler
• Çok dillilik özellikleri
• Özürlüler için erişilebilirlik seçenekleri
Son olarak, Joomla! aşağıdaki sistem avantajlarını da sunmaktadır:
• Açık kaynak lisansı, yazılımın ve kaynak kodunun ücretsiz olarak indirilebilmesi
• Tüm önemli işletim sistemlerinde (Linux, Windows, Mac OS) çalışabilmesi
• Yüksek performans için sayfa önbellekleme (caching)
Joomla! 1.5'in getirdikleri
Bu kitapta Joomla!'nın 1.5 ana sürümünü ele alacağız. Joomla!'nın 1.0x sürümü de uyumluluk sorunları nedeniyle hâlâ geliştiriliyor ve dağıtılıyor olmasına rağmen 1.5 sürümü önemli yeniliklere sahiptir. Bu nedenle yeni bir Joomla! tabanlı web sitesi kurarken Joomla!'nın 1.5 sürümüyle işe başlamanızı tavsiye ediyoruz. Joomla!'nın 1.5 sürümüyle gelen önemli yeniliklerden bazıları şunlar:
ULUSLARARASILAŞTIRMA: Artık Joomla!'da geçen her statik metin başka dillere çevrilebiliyor. Eskiden sadece İngilizce olarak kullanılabilen (ve Türkçeye çevrilmesi için kodlarla oynanması gereken) yönetim bölümü de artık tüm dillere çevrilebiliyor. Sağdan sola doğru yazılan Arapça gibi diller de artık destekleniyor. Karakter kümesi tüm diller için ayrı ayrı ayarlanmak yerine uluslar arası bir standart olan UTF-8 karakter kümesine geçilmiş.
UYUMLU EKLER: Joomla! 1.0'da karşımıza çıkan mambot'lara artık "uyumlu ek" (plugin) deniyor ve yetkilendirme ekleri, kullanıcı ekleri, xmlrpc ekleri gibi uyumlu ekler sayesinde içerik, görsel editör ve arama özellikleri geliştirilebiliyor. Bu uyumlu eklerin yardımıyla harici programların alternatif oturum açma mekanizmaları da kullanılabiliyor.
Joomla! 1.5'in getirdikleri (2)
XML-RPC DESTEĞİ: XML Uzaktan Yordam Çağrısı (XML Remote Procedure Call / XMLRPC) farklı sistemlerdeki ve farklı ortamlardaki yazılımların birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan bir standarttır. Joomla! da böyle bir arabirim sunmaktadır. Bu arabirim sayesinde, örneğin Flickr'dan Joomla!'ya bir resim göndermek ya da OpenOffice.org üzerinde bir makale yazıp Joomla!'da yayımlamak mümkün hâle gelmektedir. Bu özellik, uygulama geliştiriciler için bir Java programından Joomla!'ya erişebilmek gibi sınırsız seçenekler sunmaktadır.
FARKLI VERİTABANLARI DESTEĞİ: Joomla! 1.5, Joomla!'nın çeşitli veritabanı sürümlerinde çalışmasına imkân tanıyan bir soyutlama katmanı içerir. Fakat her Joomla! kurulumunda bu veritabanlarından sadece bir tanesi kullanılabilir. Şu anda MySQL 4.x ve 5.x desteklenmektedir. İleride başka veritabanları da desteklenecektir.
FTP KATMANI: Joomla! 1.0'da bulunan dosya erişim izinleriyle ilgili sorunları çözmek için Joomla! 1.5'e "FTP katmanı" eklenmiştir. Böylece yeni bileşenlerin ve medya dosyalarının yüklenmesi FTP üzerinden otomatik olarak yapılabilmektedir. Hosting sağlayıcıların güvenlik önemleri nedeniyle PHP diline getirdiği kısıtlamalar böylece aşılmış olmaktadır.
JOOMLA! ÇATISI: Joomla!'nın 1.0 sürümünde Joomla! işlevleri için bir çatı (framework) söz konusu değildir. Ancak eski Mambo kaynak kodunun hemen hemen her yerinin geliştirilmesi gerektiği ortaya çıktığında Joomla! işlevlerinin yeniden kodlanması gereksinimi doğmuştur. Üçüncü parti geliştiricilerin kısa sürede kaliteli bileşenler yazabilmesi için Joomla! ekibi tarafından kaliteli bir API geliştirilmiştir.
Standartlara uyumluluk
Web standartlarına uyumluluk, geçerli bir HTML/XHTML kodlamasıyla içeriğin (metin ve resimlerin) sayfa düzeninden ayrılması yoluyla gerçekleştirilebilir. İçeriği düzenden ayırmak için stil sayfaları (CSS) kullanmak gerekir. Joomla! 1.5 standartlara uygun bir şablona sahiptir (Beez).
Şu anda Joomla! 1.5'in "ön yüzü" standartlara tamamen uyumludur. Yönetim alanının da ilerleyen sürümlerde standartlara tam uyumlu olması hedeflenmektedir. Arama motoru dostluğu Arama motoru dostu adresler (URL'ler) Joomla!'nın bir uyumlu eki tarafından sağlanabilmektedir.
Bu görev Joomla! çekirdeğinden ayrılıp bir uyumlu eke verildiği için üçüncü parti bileşenlerin de arama motoru dostu URL'ler oluşturabilmesi ve SEO özelliklerini değiştirebilmesi kolaylaşmaktadır.