Javascript, dijital dünyanın en önemli yazılımlarından biri. Dünyada onu kullanmayan insan neredeyse yok. Onu farkında olmadan veya olarak herkes kullanıyor. Herkes... Facebook kullandığınızda aslında Javascript'i kullanıyorsunuz, Twitter, YouTube, veya başka pek çok popüler web hizmetini açtığınızda aslında bilgisayarınızda JavaScript yazılımını çalıştırıyorsunuz. Dünyada onu kullanmayan çok az web sitesi kaldı.
Ancak ne var ki, onun ne olduğunu, ne işe yaradığını çok az insan biliyor. Hatta çoğu kişi onun varlığından bile habersiz. Oysa JavaScript son derece güçlü bir yazılım ve o olmaksızın, bugün sahip kullandığımız internet servisleri bugünkü gibi görünmezler, bugünkü gibi çalışamazlar.
JavaScript'in Tarihi
Eskiden internette sadece HTML formatı vardı. Web sayfaları yazılardan, görsellerden ve linklerden başka bir şey değildi. Yani hareketsiz, durgun, sabit web siteleri yapılabiliyor, bu sayfalara sadece linkler ekleyerek interaktivite sağlanabiliyordu. Ardından Netscape ofisinde, 1995 yılında yeni bir yazılım geliştirdiler. Bunun adı JavaScript'ti.
Netscape, tüm internette çok popüler olan Navigator isimli internet tarayıcı yazılımında daha zengin fonksiyonlar çalıştırmak için Javascript'i devreye soktu. Bu aynı zamanda, herkesin süper uzmanlar olmadan web uygulamaları geliştirmelerine yardımcı olacak, web sitelerinin daha kolay hazırlanmasını sağlayacaktı.
Sadece 10 gün içinde hazırlanan JavaScript, Java, C++ ve C dillerine olan benzerliği sayesinde, yazılımcıların kolayca uyum sağlamasına ve web uygulamaları geliştirmelerine yardımcı oldu. Ancak isminde Java kelimesi geçmesine rağmen JavaScript'in popüler yazılım dili Java ile hiçbir bağlantısı yoktu. Java, Sun Microsytems'a ait bir programlama diliydi ve çok popülerdi. Geliştirilirken ismi LiveScript olan JavaScript, Java'nın popülerliğinden faydalanıp hızla yaygınlaşması için piyasaya sürülmeden önce son dakikada JavaScript adını aldı.
Aslında bu etik olmayan bir hareket olmasına rağmen doğru bir adımdı zira daha önce JavaScript'in yaptığı işe soyunan ViolaWWW isimli tarayıcı ve onun yazılım dili, CSS desteği de veriyor olmasına rağmen, fazla yaygınlaşmadan unutuldu gitti. JavaScript ise, Java'ya olan güvenin ve marka bilinirliğinin yardımıyla olsa gerek, kısa sürede popülerleşti ve bugün internetin vazgeçilmez bir parçası haline geldi.
jQuery
JavaScript profesyonel yazılımcı olmayan, başlangıç seviyesindeki insanların da kolayca kod yazabilmelerini, yazılan web uygulamalarını anlayabilmelerini amaçlıyordu. Ayrıca tüm işlemler her platformda da çalışmalıydı. Bir web sitesinde, Windows'tan veya Mac'ten ya da Linux'tan bağlananlar, Firefox, IE veya Chrome üzerinden girenler, fark görmeksizin web sitesinin fonksiyonlarını aynı şekilde kullanabilmeliydi.
Bu da aslında basitleştirilmiş bir yazılım dili değil, daha da komplike bir yazılım dilini gerektiriyordu ki, ortaya JQuery çıktı. 2006 yılında ortaya çıkan JQuery, JavaScript kodlarının standartlaşmasını sağladı. Böylece yazılımcılar ilk defa kodlarını tek bir kez yazarak tüm platformlara uyarlayabildiler.
Node.js
Peki JavaScript'i tarayıcıların dışında da kullanmak mümkün değil mi? Bu amaç için de 2009 yılında, Açık kaynak kodlu bir proje olarak Node.js ortaya çıktı. Node.js'ye destek veren sayısız yazılımcı, onun çok güçlü bir gönüllüler topluluğa sahip olmasını sağladı ve kısa sürede standart hale dönüştü. Örneğin Google'ın Chrome taraycısının, Node.js ile yazılmış Google V8 motoru ile yapıldığını hatırlamak, Node.js'nin gücünü ortaya koyacaktır. Hala, Node.js projesi için yeni modüller ve yeni fonksiyonlar üreten sayısız yazılımcı bulunuyor ve bu nedenle Nod.js dili çok güçlü bir alt yapıya sahip şekilde büyüyor.
Mobil uygulama geliştirme
Mobil uygulamalarda büyük para var. Çok genç yazılımcılar, basit ama kullanışlı mobil uygulamalar sayesinde kısa sürede milyon dolarlar kazanabiliyorlar. Başarılı bir mobil uygulama geliştirmek için de aslında JavaScript gerekiyor. Böylece yapılan uygulamayı tüm platformlarda çalıştırmak mümkün olabiliyor. Android, iOS, Blackberry ve Windows Phone sistemleri JavaScript'i doğal olarak destekliyor. Dolayısıyla Javascript uygulamalarını, uygulama marketlerinden dağıtmak mümkün oluyor.
JavaScript uygulaması geliştirmek için de PhoneGap, Titanium, Sencha veya Ionic platformlarını kullanmak mümkün. Bunlar, tüm sistemlerde çalışacak bir uygulama geliştirmeye yardımcı oluyor. Elbette belli bir ücret de talep ediyorlar.
Sonuç
JavaScript gerçekten büyük bir platform. Bu sadece bir yazılım dili değil aynı zamanda internetin "kutsallarından" biri. Ne zaman, tarayıcımızda bir "JavaScript" sorunu yaşansa, tüm internet sitelerinin çalışmaz hale gelmesi, bir sürpriz değil. Dolayısıyla, sorunlar yaşandığında ondan nefret etsek bile onsuz bir dünya şu anda mümkün değil.