Bugün parçalı güneş tutulması yaşanacak. 2022’nin ikinci güneş tutulması Türkiye, Asya, Afrika ve Avrupa'nın bazı bölgelerinden izlenebilecek. Arama motoru Google'da güneş tutulması ile ilgili bazı sorular trend olmuş durumda. Bu sorulara ve yanıtlarına bakalım... (Güneş tutulması saat kaçta haberimize de bakabilirsiniz)
GÜNEŞ TUTULMASI NASIL İZLENİR?
TÜBİTAK güneş tutulması nasıl izlenir sorusuna şu yanıtı veriyor: "Parçalı tutulmayı gözleyebilmek için mutlaka özel üretilmiş Güneş filtresine sahip teleskoplar ya da "Tutulma Gözlüğü" kullanılmalıdır. Aksi taktirde filtresiz olarak dürbün, teleskop vb optik bir alet ile Güneş’e doğrudan bakıldığında göz retinası ciddi zarar görecektir"
NASA da aynı yanıtı veriyor ve "Optiklerin önüne sabitlenmiş özel amaçlı bir güneş filtresi olmadan bir kamera merceği, dürbün veya teleskopla parlak Güneş'in herhangi bir bölümünü izlemek ciddi göz yaralanmalarına neden olur" diyor.
GÜNEŞ TUTULMASI GÜNEŞ GÖZLÜĞÜ İLE İZLENİR Mİ?
NASA güneş tutulmasının güneş gözlüğü ile de izlenmeyeceğini söylüyor. Yani güneş tutulması için tutulma gözlüğü ya da özel amaçlı üretilmiş filtreler kullanmak gerekiyor. Tutulma gözlükleri güneş gözlüklerinden farklıdır. Güneş gözlüğü ne kadar karanlık olsa da güneşi izlemek için yeterli değildir. Tutulma gözlükleri, normal güneş gözlüklerinden binlerce kat daha karanlıktır ve NASA'ya göre ISO 12312-2 uluslararası standardına uygun olmalıdır.
Eğer bir tutulma gözlüğünüz varsa kullanmadan önce yırtılmış ya da hasar görüp görmediğini inceleyin.
GÜNEŞE DOĞRUDAN NEDEN BAKILMAZ?
Güneşe doğrudan bakmak ya da uygun olmayan bir cihazla bakmak gözlere zarar verecektir. Tutulma gözlükleri ise güneş ışığını güvenli seviyelere indirerek gözlerinizin zarar görmesini önler. Yüksek seviyede ve görünür ışık ile görünmez radyasyona karşı özel olarak yapılmamış herhangi bir şey olmadan doğrudan Güneş'e bakmak gözün zarar görmesine sebep olur. Tutulma gözlükleri ise zararlı UV ve IR radyasyonunu engeller.
Bazı durumlarda ev yapımı filtreler, Güneş'i rahat bir seviyeye kadar karartıyor gibi görünebilir, ancak bu, tüm elektromanyetik spektrumda bunu yaptıkları anlamına gelmez. NASA bu konuda "Siz "soluk" Güneş'in "rahat" bir görüntüsünün keyfini çıkarırken, güneş kızılötesi radyasyonu retinalarınıza zarar eriyor olabilir. Retinalarınızda ağrı alıcıları yoktur. Ancak tutulmadan sonra, kör noktalar veya diğer görme problemlerini fark ettiğinizde, feci bir hata yaptığınızı anlarsınız" diyor.
Aşağıda da değineceğimiz gibi çıplak gözle güneşe, güneş tutulmasına bakmak Solar Retinopati (Gözde Güneş Yanığı) riski doğurabilir.
3D GÖZLÜKLE GÜNEŞ TUTULMASI İZLENİR Mİ?
İnternette yanıtı en çok aranan sorular arasında 3D gözlükle güneş tutulması izlenir mi? sorusu da var. Dr. Marshall Steward 2017 yılında kaleme aldığı bir makalede bu soruya 'hayır' yanıtı veriyor. Ve şunları söylüyor:
"Bir bilim insanı olarak birkaç defadan fazla aldığım sorulardan biri, tutulma gözlüklerinin sinemalarda kullanılan 3 boyutlu film gözlükleriyle aynı olup olmadığıdır. Cevap hayır. Tutulma gözlüklerini bu kadar özel yapan nedir ve 3 boyutlu film gözlüklerinden nasıl farklılar?" diye merak ediyor olabilirsiniz.
Güneş tutulması camları, standart gözlük veya güneş gözlüklerinden çok daha koyudur. Ne kadar karanlık? Çoğu kaynak, yaklaşık 100.000 kat daha koyu olduklarını söylüyor. Orange County Register'da yayınlanan bilgilere göre siyah bir polimerden yapılmıştır. Bu bileşim, neredeyse tüm görünür ışığı ve tüm ultraviyole (UV) radyasyonu engeller. Standart güneş gözlükleri UV radyasyonu ile oldukça iyi bir iş çıkarır, ancak görünür ışığın yalnızca yüzde 20'sinden daha azını filtreler.
Peki ne olabilir? Solar retinopati olabilir. Retina, görmeyi mümkün kılan ışığı algılayan hücrelere ev sahipliği yapar. Güneş ışığı tarafından aşırı uyarıldıklarında, retinaya zarar verebilecek bir dizi kimyasalı salgılarlar. Bu hasar genellikle ağrısızdır, bu nedenle insanlar görüşlrine ne yaptıklarını fark etmezler.
3D GÖZLÜKLERİN AMACI FARKLIDIR
Güneş retinopatisi geçici veya kalıcı olabilir ve semptomlar görme kaybından çarpık görmeye kadar değişir .
Tutulma gözlükleri, tutulmaya bakarken retinanın ışıkla doymasını önlemek için tasarlanmıştır. 3 boyutlu film gözlükleri tamamen farklı bir şekilde çalışır. Özetle, bir 3D film ile projektör aynı ekrana iki görüntüyü gönderir ve daha sonra bunları ayırmak için gözlükler kullanılır ve derinlik veya üçüncü boyut sağlanır. Doğrusal Polarize Stereoskopi, "3D" efekti elde etmenin yaygın bir yoludur.
Buradaki kilit nokta, 3D gözlüklerdeki lenslerin güneş tutulmasını izlerken gözünüzü koruyacak hiçbir özelliğinin olmamasıdır. Aynı şekilde, tutulma camlarının karbonize lenslerinde stereoskopi kavramlarını destekleyecek hiçbir şey yoktur.
TUTULMA GÖZLÜĞÜ İLE TUTULMAYI İZLERKEN...
-
Kullanmadan önce daima tutulma gözlüğünü kontrol edin; çizilmiş veya hasar görmüşse atın.
-
Kullanma talimatlarını okuyun ve uygulayın. Güneş filtreleri kullanan çocukları daima kontrol altında tutun.
-
Hareketsiz durun ve parlak güneşe bakmadan önce gözlerinizi kapatın. Güneşe baktıktan sonra arkanızı dönün ve filtrenizi çıkarın. Güneşe bakarken çıkarmayın.
-
Filtrelenmemiş bir kamera, teleskop, dürbün veya başka bir optik cihaz aracılığıyla güneşe ya da tutulmuş güneşe bakmayın.
EĞER TUTULMA GÖZLÜĞÜ YOKSA...
Eğer bu tarz koruyucu bir ekipman yoksa tutulmuş Güneş'in güvenli bir şekilde görüntülenmesi için pratik bir yöntem iğne deliği izdüşümüdür. Bu yöntemde NASA'nın önerdiği gibi güneş ışığını küçük bir açıklıktan geçirin ve Güneş'in bir görüntüsünü yakındaki bir yüzeye yansıtın. Sırtınızı güneşe dönün yerdeki gölgeye bakın. Güneş tutulması aşamaları sırasında, bu görüntüler, ekteki fotoğrafta gösterildiği gibi Güneş'in hilal şeklini ortaya çıkaracaktır.
Ayrıca bir iğne deliği kamerası da yapabilirsiniz. Pratik bir örnek NASA'nın sitesinde yer alıyor.
