Gizemli Roma lideri Sponsian’ın gerçek biri mi olduğu, yoksa bazı sahte madeni paralara resmi basılmış kurgusal bir karakter mi olduğu sorusu bir süredir varlığını koruyor. Son derece ender bulunan bir altın madeni para yığını, artık bu uzun süreli hükümdarın aslında gerçek bir tarihsel figür olduğunu ve bazılarının şüphelendiği gibi sahte olmadığını gösteriyor.
Araştırmacılar son zamanlarda 1713'te Transilvanya'da keşfedildiği iddia edilen bir grup madeni parayı inceledi. Bu madeni paralarda "Sponsian" adıyla birlikte bir Roma liderinin yan profili yer alıyordu.
Roma darphanelerinin imparator veya zamanın önde gelen yerel liderleriyle damgalanmış madeni paralar üretmesi tipik bir davranış. Ancak, alışılmadık bir şekilde, Sponsiyan adına sahip herhangi birinin yazılı kayıtları bulunmuyor. Ayrıca tarz olarak bakıldığında eski Roma madeni paraları için Transilvanya tarzı pek tipik değildi, bu da önceki bazı araştırmacıların sahte olduklarını varsaymalarına neden oldu.
University College London (UCL) ve Glasgow Üniversitesi'nden bilim insanları, yeni bir çalışmada madeni paraları doğrulayarak Sponsian'ın şimdiye dek bilmediğimiz, gerçek bir bölgesel imparator olduğunu söylüyor.
Bu doğrulamayı, görünür ışık mikroskobu, ultraviyole görüntüleme, taramalı elektron mikroskobu ve yansıma modu Fourier dönüşümü kızılötesi spektroskopi dahil olmak üzere bir grup ilgi çekici görüntüleme tekniği kullanarak başardılar.
Öncelikle bu analizler, madeni paraların yüzyıllardır dolaşımda olduklarını öneren birçok derin mikro aşınma modeline sahip olduğunu gösterdi. Madeni paraların üzerindeki küçük toprak birikintileri, kazılmadan önce önemli bir süre toprağa gömüldüğünü de gösteriyordu.
Bu, madeni paraların gerçek olduğu ve muhtemelen Roma İmparatorluğu dönemine ait olduğu sonucuna ulaşmalarını sağladı. Araştırmacılar, Sponsian'ın, MS 260 civarında bir askeri çekişme döneminde, günümüz Romanya'sındaki eski Roma Eyaleti olan Dacia'da güçlü bir ordu komutanı olduğunu düşünüyorlar.
Ancak, bu şahısla ilgili birçok belirsizlik devam ediyor. Örneğin, görünüşte önemli olan bu hükümdarın yazılı kayıtlarının olmaması ve benzer bir şekilde, üzerinde onun adının yazılı olduğu daha fazla madeni paranın keşfedilmemiş olması önemli soru işaretleri olarak karşımıza çıkıyor.
Ekip, bu son kanıtın, tarihçileri ve arkeologları bu gizemli figürün kimliğini daha derinden incelemeye teşvik edeceğini ve potansiyel olarak keşfedilmemiş Roma tarihine ışık tutacağını umuyor.
UCL Yer Bilimleri Departmanından makalenin başyazarı Paul N. Pearson yaptığı açıklamada "Bu son derece nadir madeni paraların bilimsel analizi, bölge imparatoru Sponsiyan'ı bilinmezlikten kurtarıyor. Kanıtlarımız, imparatorluğun iç savaşlarla kuşatıldığı ve sınır bölgelerinin yağmacı işgalciler tarafından istila edildiği bir zamanda, tecrit edilmiş bir altın madenciliği ileri karakolu olan Roman Dacia'yı yönettiğini gösteriyor” dedi.
The Hunterian Nümismatik küratörü Jesper Ericsson ise "bunun sadece tarihi bir figür olarak Sponsian hakkında daha fazla tartışmayı teşvik etmesini değil, aynı zamanda Avrupa'daki diğer müzelerde tutulan onunla ilgili madeni paraların araştırılmasını da teşvik etmesini umuyoruz" dedi.