Firefox geliştiricileri tarayıcının yeni sürümü üzerindeki çalışmalarını yoğunlaştırırken, Mozilla'dan ilk detaylar da gelmeye başladı. Chip Online ekibi olarak tarayıcının ilerleyen aylarda kullanıcılara ne gibi değişiklikler sunacağını tüm ayrıntılarıyla inceledik.
Bilindiği üzere Firefox, tarayıcı pazarındaki payını her geçen gün arttırmaya devam ediyor. Mozilla, bu şöhretini aslında eklentilere, akıcı sayfalarına ve kullanıcı dostu özelliklerine borçlu. Ve yeni sürümlerde de bu yönde ilerlemeye devam edecek. Fakat bir sonraki güncellemenin planlandığı gibi Firefox 3.7 sürümüne değil, 3.6.4 sürümüne yönelik olacağı kesinleşmiş durumda. Ve yıl sonunda ise Firefox 4 tamamlanmış olacak.
Firefox ekibi 4 versiyonu yolunda hızla ilerlerken rakiplerinin de boş durmadığını söyleyelim. Çünkü Firefox halen Google Chrome'un hızına yetişemiyor. Üstelik Chrome ile uyumlu Firefox eklentilerinin sayısı her geçen gün daha da artıyor. Ve Microsoft, Internet Explorer 9 ile kaybettiği pazar payını geri almayı planlarken, yayınladığı önizleme sürümleri Microsoft'un doğru yolda ilerlediğini gösterir nitelikte.
3.7'den ipuçları: Gelecek sürüm neler getirecek?
Mozilla'nın eklediği birçok hoş özelliğe ve yapılan geliştirmelere rağmen 3.7 sürümü yayınlanmayacak. Fakat 3.7, onun yerine gelecek sürüm olan 3.6.4 hakkında da ipuçları vermekte. Özellikle tarayıcının kararlığını büyük ölçüde arttıracak olan bağımsız eklenti işlemleri üzerinde fazlaca durulduğunu söylemek mümkün.
Mayıs sonu veya haziran başlarında çıkacak olan Firefox 3.6.4 final sürümündeki en büyük değişikliğin "Uninterrupted Browsing" (Kesintisiz sörf) olması bekleniyor. Bu özellik ile birlikte tarayıcının kararlılığının önemli ölçüde artacağı kesin. Çünkü birçok tarayıcı çökmesi, tarayıcının kendisinden değil aksine eklentilerden kaynaklanıyor. Ayrıca web sitelerdeki Flash veya Silverlight gibi hareketli animasyon veya video içerikler, büyük boyutlu kaynakları yüzünden karmaşık görevlere sahipler. Ve bu tür içeriklerde bir eklenti hata verdiğinde Firefox'un tamamı çöküyor.
Şayet kullanılır ise, her eklentinin Windows görev yöneticisinde kendine özel bir "Plug-in Container"ı bulunacak. Ve bu sayede, örneğin YouTube'da video seyrederken Flash hata verdiğinde tüm tarayıcının kapanmasına neden olmayacak ve sadece ilgili sekme yeniden başlatılacak.
Değişken sekme pozisyonları
Yayınlanması planlanan 3.7 versiyonunun çıkmayacağı kesin, fakat geliştiricinin FTP sunucularında halen bu versiyonun bir önizleme sürümü bulunuyor. Firefox 3.7 Alpha 4 önizlemesi birçok ek özelliğe ve farklı bir görünüme sahip. Ve arayüzünde Firefox 4'e ait bölümler ve ipuçları açıkça görülebiliyor. Menü çubuğundaki simgeler siyah beyaz bir tasarıma sahip ve daha da belirginleştirilmiş. Ayrıca sayfayı yenile ve durdur butonları tek bir değişken simgede toplanmış. Buna göre simge, sayfa yüklenirken durdurma butonuna, yükleme bittiğinde ise yenile butonuna dönüşüyor.
Birçok tasarım taslağında sekmeler hep adres satırının üstünde bulunuyor. Fakat Chrome stilinde olan bu sekmelerin pozisyonunu beğenmeyenler yerini kolayca değiştirebilecek. En azından iptal edilen 3.7 sürümünde durum böyle. Sekmeler sağ tıklamayla açılan menüden adres satırının üstüne veya altına taşınabiliyor.
Tüm bu özelliklerin tamamı büyük ihtimalle yeni 3.6.4 sürümünde olmayacak. Ve yeni arayüzü de ancak Firefox 4'ün final sürümünde görebileceğiz.
Firefox 4.0: Daha basit, daha hızlı, daha iyi
Firefox 4.0 görsel açıdan rakibi Chrome'a daha da yakınlaşacak. Fakat Mozilla başka amaçların peşinde: Daha kısa sayfa yükleme süreleri, HTML5 gibi web standartlarına destek ve kullanıcının kontrolünü kolaylaştıracak bir sistem bu amaçlardan sadece birkaçı.
Firefox'un Google Chrome'a benzeyeceği ilk bakışta kolayca anlaşılıyor. Çünkü Firefox 4.0'da sekmeler varsayılan olarak adres çubuğuna taşınıyor. Sekme pozisyonu seçimi Firefox 3.7'nin önizleme sürümünde bulunuyor fakat 4'te kullanılıp kullanılmayacağı henüz kesinleşmedi. Menü ise daha basitleştirilmiş ve en önemli fonksiyonlara ulaşabileceğiniz 5 adet buton bulunuyor. Fakat menü çubuğu tamamen kaldırılmış. Tabi bu tasarımın halen geliştirilme aşamasında olduğunu da unutmamak gerek. Teknik açıdan baktığımızda Firefox 4 ve Windows 7'nin muhteşem bir ikili olacağını söyleyebiliriz. Ayrıca artık Windows 7 görev çubuğunda açık olan sekmeleri görebileceğiz. Planlanan multitouch desteğiyle de Firefox 4, dokunmatik ekran sahiplerinin ilk tercihi olacağa benziyor.
Tarayıcıda daha fazla konfor
Şu anki Firefox, güncellemeleri otomatik olarak bulup yüklüyor. Fakat bu işlemi çoğunlukla tarayıcının başlangıcında yapıyor. Gelecekte ise tüm güncellemeler kullanıcıyı rahatsız etmeden arkaplanda gerçekleştirilecek. Ayrıca tüm diyalog pencerelerini artık balon içerisinde göreceğiz. Ve parola hatırlatmaları veya ayarlar bu balonlar üzerinden, girdiğiniz siteye aktarılacak.
Kısacası açık bir sekmede web adresi girdiğinizde Firefox 4 size ayarlarınızın uygulanıp uygulanmayacağını sorarak buna göre değişiklik yapacak. Diğer bir ekran görüntüsü ise bazı sitelerde sekmelerin simge olarak görüneceğini gösteriyor. Bu özellik yalnızca sekme çubuğunda yer tasarrufu sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda açık olan pencereleri daha kolay görmenizi sağlıyor.
Yeni seçenek menüsü ve 64 Bit Firefox
Sadece bir ekran görüntüsünden seçenekler menüsünün de değiştiğini görüyoruz ve basitleştirilmiş tasarımın etkileri burada da devam ediyor. Ekran görüntüsünde görünen web siteleri sekmesinden sitelere özel ayar belirleyebiliyorsunuz (çalıştırılacak eklentiler, parolalar, popup pencereleri vs.). Sunumda önemli diğer bir nokta da açığa kavuştu. Buna göre Firefox'u ilk kez 64 Bit versiyon olarak göreceğiz. Ayrıca Firefox web sayfalarını çabucak oluşturabilmek için Direct2D arayüzü üzerinden grafik donanımınızı kullanabilecek.
Önceden kurulu kullanışlı eklentiler
Firefox Sync, bir kısmı bugün de var olan bir sürü küçük özellikle birlikte geliyor. Örneğin artık yer imleri birden fazla bilgisayara aktarılabilecek. Ve şimdiye kadar bu işlemi yapabilmek için Xmarks gibi bir eklenti gerekiyordu. Yeni hesap yöneticisi ise tüm kullanıcı adlarınızı ve parolalarınızı yönetecek. Yani Facebook veya Gmail gibi bir siteye giriş yapmanız gerektiğinde bu araca bir kez tıklamanız yeterli olacak. 3.7 Alpha versiyonunda bu özellik sadece belirli sitelerde çalışıyor fakat final sürüme kadar destek verilen site sayısının artması bekleniyor.
Betası bu yaz, final sürüm ise Aralık'ta
Mozilla'nın belirlediği takvime göre bu özellikleri muhtemelen hazirandaki beta sürümde test etmek mümkün olacak. Ayrıca Firefox 4.0'ın yıl sonundaki final sürümden önce ekim ayında da bir aday sürüm (RC) yayınlanması planlanıyor.
Tarayıcıda bugünden geleceğin izleri
Tarayıcı güncellemeleri kullanıcılara her zaman aynı şeyleri vaat eder: Daha modern tasarım, konforlu özellikler, daha fazla güvenlik ve daha fazla hız. Fakat en önemli yenilikler her zaman bu vaatlerin dışında kalır. Örneğin Mozilla Labs tarafından yürütülen bu üç önemli proje, internette sörfü daha kolay ve etkili hale getirmeyi amaçlıyor.
Weave: Verilerinizi istediğiniz yere taşıyın
Birden fazla bilgisayar kullananlar anlatacağımız bu duruma pek yabancı değiller. Diyelim ki masaüstü bilgisayarınızda favori sitelerinizi yer imlerine eklediniz. Daha sonra dizüstü bilgisayarınıza geçtiğinizde masaüstü bilgisayarınızdaki yer imlerinize ne yazık ki ulaşmak mümkün olmuyor.
İşte bu noktada Weave eklentisi devreye giriyor. Weave hizmeti ile Firefox tarayıcınızı tüm bilgisayarlarınızla kolayca senkronize edebilirsiniz. Ayrıca hizmeti yalnızca yer imleriniz için değil, aynı zamanda parolalarınızı, son girdiğiniz siteleri, tarayıcı ayarlarınızı ve hatta kullandığınız temayı bile dilediğiniz bilgisayara aktarmak için kullanabilirsiniz. Nerede olursanız olun, kaldığınız siteden sörfünüze devam etmeniz mümkün. Ayrıca aktarım güvenliği için şifreleme metotları kullanılıyor.
Download: Weave (Firefox Sync)
Prism: Laptop değil "Webtop"
Prism eklentisi tarayıcıya olan ihtiyacı azaltmaya yönelik bir proje olarak göze çarpıyor. Bu eklenti ile basit bir diyalog penceresinden herhangi bir web sayfasının kısayolunu oluşturabiliyorsunuz. Ayrıca bu kısayolu masaüstünde, başlat menüsünde, görev çubuğunda veya bildirim alanında, yani nerede gösterileceğini belirleyebiliyorsunuz. Ve bu kısayolu kullanarak tarayıcı olmadan siteyi açmanız mümkün. Sık sık Facebook profilini güncelleyenler veya eposta kontrolü yapanlar için ideal bir çözüm diyebiliriz.
Download: Prism
Raindrop: Geleceğin eposta istemcisi
Raindrop projesi, temel olarak Thunderbird ve Outlook gibi harici eposta uygulamalarının yerini almayı hedefliyor ve henüz geliştirilmekte olan bir proje. Kısaca anlatmak gerekirse Raindrop tüm mesajlarınızı tek bir arayüzde toplayacak. İster twitter hesabınız, ister eposta hesabınız, ister başka bir servis. Kime ulaşmak istiyorsanız sadece iletişime geçmek istediğiniz yolu seçeceksiniz. Geliştiricilerin bir diğer amacı ise oldukça kullanışlı: Raindrop kişisel mesajları veya şirket postalarını otomatik olarak birbirinden ayırabilecek.
Bunların dışında Raindrop hizmeti mesaj alıp göndermekle kalmayacak, aynı zamanda kullandığınız türe göre mesajları hazırlayacak. Örneğin Twitter postalarındaki kısaltılmış URL adreslerini Raindrop normal adres olarak gösterecek. Veya arkadaşınız birden fazla fotoğraf gönderdiğinde bu fotoğraflar kolayca gezilebilir bir galeri şeklinde açılacak. Sonuç olarak Raindrop, bu gibi daha birçok küçük özelliği içinde barındıracak.