Facebook'ta "beğendiğiniz" bir paylaşım, markalar için hatırı sayılır miktarda para anlamına gelebilir. Bazen ise aksine, çevrimiçi hırsız ve dolandırıcıların ceplerini dolduruyor olabilirsiniz.
Duyguları harekete geçiren resim veya videoların Facebook gibi sosyal ağlarda yaygınlaşarak "viral" hale gelme olasılığı yüksek. Facebook sayfaları, paylaştıkları içeriklerden hoşlandıysanız, yorum yapmanızı, onu beğenmenizi veya tekrar paylaşmanızı isteyebiliyor. Ancak bu her zaman göründüğü kadar masum olmayabilir.
Bunun iyi bir örneği Northampton, Pennsylvania'dan kanserle savaşan bir çocuk. Çocuğun fotoğrafı ebeveynleri tarafından Facebook'ta paylaşılmamasına rağmen, 2009'daki bir forum gönderisinden (durumu hakkında farkındalık oluşturmaya yönelik bir gönderi) çalınmış. Küçük kız, fotoğrafta amigo kıyafetiyle pompomlardan oluşan bir dairenin ortasında çömelmiş oturuyor. Bu fotoğrafın sahtekarlar tarafından seçilmesinin nedeniyse kızın saçının olmaması ve dolayısıyla kemoterapi gördüğünün, yardıma ihtiyacı olduğunun belli olması.
İşin bir başka ilginç tarafı, fotoğrafın yeni değil çok eski, 6 yıllık olması. Facebook'ta paylaşılan fotoğraf, durumdan haberi olmayan birçok kişinin "beğen"isini kazanmış. Kız hakkındaki iyi haberi sizlerle paylaşalım; fotoğrafta nöroblastomun 4. evresinde olan kız, şu an kanseri atlatmış durumda ve 8. sınıfta eğitimini sürdürüyor.
Kızın annesi Amanda Reith, fotoğrafı gördüğünde ilk önce şok geçirdiğini, durumdan dolayı çileden çıktığını söylüyor. Kızın ailesi, fotoğrafın sosyal medyada dolaşmaya başladığından bir tanıdıkları yoluyla haberdar olmuş. Reith, fon toplamak veya farkındalığı artırmak için çocuklarının fotoğrafını paylaşmanın kendilerinin vereceği bir karar olduğunu söylüyor. Durumun tamamen kontrollerinin dışında geliştiğini söyleyen anne, "beni gerçekten kızdıran, (kızımın fotoğrafından) sinsi bir şekilde para kazandıklarını bilmekti. Bunun kızımızın hayatta kalmasıyla hiçbir ilgisi yok."
Kızın ailesi ve arkadaşları fotoğrafı Facebook'a rapor etmesine ve fotoğrafın sosyal ağdan kaldırılmasına rağmen Reith, kızının fotoğrafının hala bazı yerlerden karşısına çıktığını söylüyor.
Devamı, haberimizin ikinci sayfasında...
Hasta çocukları bile kullanıyorlar...
Sosyal ağdaki etik olmayan ve yasa dışı davranışları izleyen Facecrooks.com kurucusu Tim Senft, sahtekarların kendi çıkarları için insanların duygularını kullanmaktan, onları zayıf oldukları yerden vurmaktan çekinmeyeceğini söylüyor. Bunlar için hasta çocukları, hayvanlara yapılan işkenceleri kullanmaktan geri durmuyorlar.
Senft, sahtekarların yeteri kadar "beğeni" topladıktan sonra sayfayı "sıfırlayarak" ürünlerini tanıtmaya başlayabildiklerini veya sayfalarını yine insanları kandırmayı amaçlayan diğer siber suçlulara satabildiklerini söylüyor. Bir sayfanın beğenisi ne kadar fazlaysa, satış fiyatı da o kadar artıyor.
Uzun sözün kısası, Facebook'ta beğeni toplamaya çalışan gönderi ve sayfalar, masum olabileceği gibi iyi niyetinizi kullanmayı amaçlıyor da olabilir. İnternet güvenliği tam bir çözüm sunmadığından ve gelişmekte olduğundan, bir şeyi beğenmeden ve paylaşmadan önce, bunun sonuçlarını düşünmenizde fayda var.