Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, dün yaptığı açıklamada "Endişe konusu sayılamayacak bir gelişme. Hasta etme gücünün (virülansının) düşüklüğünü bildiğimiz Eris varyantı, Referans Laboratuvarımızda yapılan incelemede 9 kişide görüldü. Yurt dışı temaslı ve aynı ildeler. Mevcut tedbirlere ve gündelik hayatımıza devam edeceğiz. Durum başka ülkelerde yaygın, bizde de ortaya çıkması muhtemeldi. Büyüklerimizi, kronik hastalarımızı koruyacağız" dedi. Bu açıklamanın ardından Eris varyantı internette çok arananlar arasına girdi. Peki, Eris varyantı nedir? İşte gündemdeki varyant Eris'le ilgili bilinenler...
ERİS VARYANTI NEDİR?
Eris varyantı olarak bilinen EG.5 koronavirüsün Kasım 2021'de ortaya çıkan Omicron soyunun bir alt türüdür. Resmi olarak EG.5 olarak bilinen Eris, biyolog T. Ryan Gregory'nin bir tweet'inde ortaya çıktı ve adını bir Yunan tanrıçasından (Fitne, fesat tanrıçası) alıyor. DSÖ daha önce koronavirüs varyantlarını akılda kalması kolay olduğu için Yunan alfabesinden basit harflerle adlandırma önerisini sunmuştu. Eris lakabı (aynı zamanda güneş sistemimizdeki bir cüce gezegenin adı) bu yüzden varyantın bilimsel adından daha yaygın şekilde kullanılıyor.
Looks like we're going to be talking about EG.5.1 a fair bit as it is increasing significantly in many places. To aid communication about it, we're going with the nickname "Eris" for EG.5.1*.
— T. Ryan Gregory (@TRyanGregory) August 1, 2023
Note that nickname ≠ expected to cause a big wave by itself.https://t.co/LwMHPoyqX2
Eris ilk olarak Şubat ayında ortaya çıktı ve Temmuz ayında yükselişe geçti. Eris şu an ABD'deki yeni COVID-19 vakalarının %20'sinden fazlasının sebebi. Bu oran diğer türlerden fazla. Amerikan Hastalıkları Önleme Dairesi, Eris'in hızlı bir şekilde yayıldığını söylese de, insanları diğer varyantlardan daha hasta yapmıyor gibi görünüyor ve semptomları, diğer türlerin neden olduğu semptomlara benzer.
DSÖ yaz aylarında Eris'i izlenmesi gereken varyant kategorisine aldı. 9 Ağustos tarihli bir DSÖ raporunda, "Genetik özellikleri, bağışıklıktan kaçış özellikleri temel alındığında, EG.5 küresel olarak yayılabilir" denildi.
ERİS BELİRTİLERİ NE?
Peki, Eris belirtileri ne? Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Halk Sağlığı Okulu'nda fahri profesör olan bulaşıcı hastalık uzmanı John Swartzberg Eylül ayında Insider'a yaptığı açıklamada "Bu varyantla ilgili bugüne kadar gördüğümüz her şey, onun diğerlerinden biraz daha bulaşıcı olmasını sağlayan özelliklere sahip olduğu. Bugüne kadar bunun daha öldürücü olduğuna dair bir kanıt görmedik" diyor. (Kaynak)
Swartzberg'e göre şu ana kadar Eris'in semptomları diğer koronavirüs türlerinin neden olduğu semptomlarla neredeyse aynı görünüyor. Eris, COVID-19'a neden olan diğer türler gibi tat veya koku kaybına, öksürüğe, ateşe, titremeye, nefes darlığına, yorgunluğa, vücut ağrılarına ve baş ağrılarına neden olabilir.
Eris belirtileri arasında üst solunum yolu enfeksiyonları, boğaz ağrısı, nezle, göz yaşarması, hapşırık gibi belirtiler var. Tat ve koku kaybı eskiye göre az da olsa devam ediyor. Vakalarda ishal de görülüyor." bilgilerini verdi. (Kaynak)
Health.com'a göre yeni varyantla ilgili veriler eksik olsa da doktorlar genellikle boğaz ağrısı, öksürük, tıkanıklık ve burun akıntısı gibi üst solunum yolu şikayetlerini görüyor. Bu arada, tat ve koku kaybı gibi diğer COVID-19 semptomları yeni varyantlarda daha az görülüyor.
|
COVİD-19 hastaları hafif hastalıktan şiddetli hastalığa kadar geniş bir yelpazede semptomlar bildirmektedir. En sık bildirilen semptomlar şunlardır: #Ateş veya titreme |
ERİS VARYANTININ FARKI NE?
Yale Medicine bulaşıcı hastalıklar uzmanı Scott Roberts Ağustos ayında yazdığı bir makalede Eris'in önceki varyantlara kıyasla daha kötü COVID-19 vakalarına yol açtığını gösteren veriler olmadığını söylemişti. ABD'de ilk raporlar ise EG.5'in şu anda dolaşımda olan diğer türlerden daha hızlı yayıldığını gösteriyordu. Roberts, Eris'in diğer yeni türlerden pek de farklı olmadığını açıklıyor. Bununla birlikte, EG.5'in spike proteininde (virüsün konakçı hücreye girişini kolaylaştıran kısım), bir enfeksiyon veya aşılama sonrasında edinilen bağışıklığın bir kısmından potansiyel olarak kaçabilen yeni bir mutasyon var.
ERİS HAKKINDA 1 GÖRÜŞ
Prof. Dr. İsmail Balık - Kovid-19 salgını, ilk görüldüğü gibi hiçbir zaman olmayacak:
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, AA'ya yaptığı açıklamada Eris'in, Omicron'un bir alt varyantı olduğunu belirterek, "Toplumsal açıdan telaşlanmamızı gerektirecek bir durum yok. Virüsler sürekli mutasyonlarla yeni varyantlar yaparlar ve toplumda hastalığı enfeksiyonla devam ettirmeye çalışırlar. Kovid-19 salgını, ilk görüldüğü gibi hiçbir zaman olmayacak. Virüs mutasyon geçirse de artık dünya toplumunun bağışıklık sistemi, hastalığı geçirmekten ve aşılanmaktan bu virüs grubunu tanıyor.Belirtilerin kişiden kişiye değişebildiğini, hastaların çoğunlukla kısa sürede iyileşebildiğini anlatan Balık, şunları kaydetti: "Virüs eğer solunum yollarını tutmuşsa yani alt solunum yollarına, akciğere inmişse hastalık süresi 20-25 güne kadar çıkabiliyor. Sadece üst solunum yolunda sınırlı kalmışsa 3-5 gün içinde, maksimum bir hafta içinde çoğunlukla kendiliğinden gidiyor. Dolayısıyla geçmiştekine göre hafif seyrettiğini söylememiz gerekiyor."
Bilim adamları bir varyantı daha inceliyor: Pirola
Eris, bilim insanlarının takip ettiği tek koronavirüs çeşidi değil. BA.2.86 olarak adlandırılan ve "Pirola" lakaplı başka bir varyant da yakın zamanda bilim insanları tarafından tespit edildi. Çok az kişide tespit edilse de CDC'ye göre varyantın mevcut aşılara ve doğal bağışıklığa daha dirençli olduğu anlamına gelebilecek çok sayıda mutasyonu var.