Yeni ve ilginç bir teori, uzun yıllardır gizemini koruyan güney İngiltere'deki Stonehenge'in ilk olarak bugünkü konumunda kurulmamış olabileceğini ortaya koyuyor. Kısa bir süre önce gerçekleştirilen arkeolojik çalışmalar, bu devasa taş bloklarının Wiltshire, İngiltere'ye taşınarak Stonehenge olarak tekrar kurulmadan önce ilk olarak Galler'deki dağlara yerleştirildiğini öneriyor. Bu yeni bulgular, geçtiğimiz hafta Antiquity dergisinde yayımlandı.
Bilim insanları uzun bir süredir 5.000 yıllık anıtı çevreleyen gizemi düzenli bir şekilde araştırıyorlar. Son yıllarda yapılan jeolojik çalışmalar, Stonehenge'in mavi taşlarının yaklaşık 200 kilometre uzaklıktaki Batı Galler'deki Preseli Dağları'ndaki taş ocağından geldiğini göstermişti. Ayrıca Stonehenge'in Güney İngiltere'deki şu anda bulunduğu konumun yakınına yerleşmiş olan kişilerin de bazılarının muhtemelen milattan önce 3.000 civarında batı Galler'den geldiği ortaya çıkmıştı.
Tarih öncesi taş yapıt ve Preseli Dağları arasındaki bu ilginç bağlantı, Preseli Dağları'ndaki Galler taş ocağının kısa bir süre uzağındaki Waun Mawn olarak bilinen büyük bir taş çembere arkeologların tekrar bakması ile bir kez daha öne çıktı.
University College London'dan araştırmanın başyazarı Profesör Mike Parker Pearson'ın söylediğine göre "Preseli'de taşların ilk olarak yerleştirildiği orijinal bir çember olduğundan şüpheleniyorduk. Ve taş ocağından üç milden (yaklaşık 5 kilometre) daha kısa bir mesafede Waun Mawn tepesinde (çemberi) bulduk."
"Dört dikilitaştan oluşan bir yay olarak ilk olarak 100 yıl önce arkeologlar tarafından kaydedilmişti ancak daha sonra ya göz ardı edilmiş, ya da bir dairenin kalıntısı olarak düşünülmemişti. Kimse bunların, mavi taşlar ve Stonehenge ile ilgili olabileceğini tahmin etmemişti."
Araştırmacılar daha önce de Stonehenge'in ilk olarak Galler'de kurulmuş olduğundan şüphe etmekteydiler ancak orijinal alanın nerede olduğundan asla emin olamamışlardı. Mitolojik hikayelerde bile Stonehenge'in uzak bir yerden getirildiği fikri bulunuyor. Stonehenge'in kaynağı ile ilgili bilinen en eski hikayede 12. yüzyıl büyücüsü Merlin, Devlerin Dansı (Giants' Dance) olarak bilinen büyülü bir taş daireyi ele geçirmek için İrlanda'ya bir ordu götürüyor ve daha sonra Stonehenge olarak tekrar kuruyor.
Bu yeni araştırmada Stonehenge ve Waun Mawn arasında oldukça önemli bazı bağlantılara dikkat çekiliyor. Öncelikle Waun Mawn'dan alınan örnekler, Stonehenge'in taşları ile aynı taş tipinden yapıldığını gösteriyor. Bir diğer önemli bağlantı da, Waun Mawn'ın 110 metrelik bir çapa, yani Stonehenge'i çevreleyen hendek ile aynı boyuta sahip olması. Son olarak her iki anıt da yaz ortası gündönümü gün doğumuna göre hizalanmış durumda.
Tarih öncesi insanların neden bu taş yapıtı bu kadar uzak bir yere taşıma zahmetine girdikleri belirgin olmasa da araştırmacılar, atalarından kalma kimliklerinin önemli bir sembolü olan büyük mavi taşları, güney İngiltere'ye göç ederken yanlarında götürdüklerini düşünüyor. Ancak sebebi her ne olursa olsun, bu taş yapıt ile kadim bir kültürün önemli bir anıtını başka bir yere taşıdığı aşırı nadir bir örnekle karşı karşıya gibi gözüküyoruz.