Dört cinsiyete sahip olabilen serçe ile tanışın

İlişki kurabileceğiniz insanlarla tanışmanın zor olduğunu düşünüyorsanız, beyaz gerdanlı serçelerin (Zonotrichia albicollis) yaşamlarına bakmak size yeni bir motivasyon kazandırabilir. Bu kuşların herhangi bir bireyi, türün yalnızca dörtte biri ile çiftleşebilir. Çünkü zaten sahip oldukları iki cinsiyete ek olarak iki ekstra cinsiyet daha geliştiriyorlar.

Bu genetik tuhaflık, beyaz gerdanlı serçenin anavatanı Kanada'daki biyologlar Elaina Tuttle ve Rusty Gonser tarafından ortaya çıkarıldı. Kuşun kromozomunun büyük bir bölümünü çevirmesine neden olan ve yalnızca diğer belirli genotiplerle başarılı bir şekilde üreyebilen dört genotiple sonuçlanan bir genetik mutasyonu olduğunu buldular.

Nature, Kuzey Karolina, Greenville'deki East Carolina Üniversitesi evrimsel biyoloğu Christopher Balakrishnan'ın belirttiğine göre, “Bu kuş dört cinsiyeti varmış gibi davranıyor. Bir birey, popülasyonun ancak dörtte biri ile çiftleşebilir. İkiden fazla cinsiyeti olan çok az cinsel sistem biliyoruz.”

Çok geniş anlamda hayvanları, canlı yavrular üretmek için başarılı bir şekilde üreyebilen, yani bebekleri büyüyerek bebek sahibi olabilen türler olarak tanımlarız. Garip bir şekilde, beyaz gerdanlı serçe, türün iki kromozomu, hangi kuşların kiminle başarılı bir şekilde çiftleşebileceğini belirleyen farklı alt tiplere dönüştüğü için bu üreme sürecini kendisi için biraz daha zorlaştıracak şekilde gelişti.

Beyaz gerdanlı serçeler Kuzey Amerika'da oldukça yaygındır, ancak iki biçime sahiptir: Başlarında beyaz çizgili kuşlar ve ten rengi çizgili olanlar. Beyaz şeritli olanlar iyi bir "şarkı söyleme" yeteneğine sahiptir, ancak agresiftirler ve çok fazla ebeveynlik davranışı sergilemezler. Ten rengi şeritli olanlar ise tek eşli ve iyi ebeveynlerdir, ancak kötü "şarkıcılardır."

Farklılıklarına rağmen, beyaz şeritliler yalnızca ten rengi şeritlerle (ve ten rengi olanlar beyaz şeritlilerle) çiftleşir.

Tekil türler içindeki garip bölünme, ten rengi şeritlilerin bir kromozomun iki özdeş kopyasına sahip olması gerçeğiyle açıklanabilir, ancak beyaz şeritlilerde, genom bölümlerinin etkili bir şekilde kırpıldığı ve tersine çevrildiği birkaç ters çevirme vardır.

Tuttle ve Gonser, bu tersine çevirmeleri daha fazla incelediler ve iki biçim oluşturmak için genleri etkili bir şekilde karıştırdıklarını keşfettiler. Terse çevrilmeler beyaz gerdanlı serçelere özgü değil ve aslında memelilerde memeli cinsiyetini belirleyen XX ve XY kromozomlarına yol açtıkları kabul edilir. Ancak beyaz gerdanlı serçenin durumunda olduğu gibi, kendisine dört cinsiyet vermek için fazladan iki kromozom oluşturduğu durumlar nadirdir.