15 bölümlük dijital fotoğraf kursumuzun tamamına ulaşmak için tıklayın...
Doğru pozlama doğru fotoğrafın teknik bir kuralıysa, etkileyici ve güzel bir fotoğraf çekmenin de estetik kuralları vardır. Bazı kurallar fotoğrafın ilgi çekiciliği üzerinedir ve iyi bir fotoğrafta olması gereken özellikleri içerir. Bazı kurallar ise fotoğrafın göze hoş gelmesi için geometriyi, fotoğraftaki leke dağılımını, insan gözünün algılayıcılığını işin içine katan kurallardır. Bu kurallar ise mutlak değildir, aksine hareket edilerek de iyi sonuç alındığı durumlar olur. Öte yandan kuralları bozarken de kararsız kalmış gibi görünmemeniz gerekiyor; yoksa bu kararsızlık hemen fark edilir.
Fotoğrafın ilgi çekiciliğini konu seçimi, kompozisyon ve teknik belirler. Elbette fotoğrafçılığın pek çok alanı vardır ve siz sadece bir veya bir kaç alan üzerine yoğunlaşabilirsiniz. Örneğin bir belgesel fotoğrafçısı hayattaki ilginç ve anlamlı anların ve anı yakalamanın peşinde koşarken, stüdyoda bir fonun önüne koyduğu cansız cisimlerle etkileyici çalışmalar yapan veya doğada hayvanları fotoğraflayan bir fotoğrafçı da olabilirsiniz. Ancak tümünde de konu seçimine, kompozisyona ve tekniğe özen göstererek diğerlerinden ayrılan ve kendine baktıran fotoğraflar çekebilirsiniz.
Konu seçimi ve kadrajlama
* İlgi merkezi yeterli mi, konu güçlü mü? "Bu fotoğraf neyi anlatıyor?" sorusu cevapsız kalmamalı, fotoğraf rastgele çekilmiş gibi durmamalı. Kendi fotoğrafınıza karşı nesnel olun, ona bir anlam atfetmeye çalışmayın. Bu fotoğrafı pek çok fotoğraf arasından ayıran ne diye düşünün.
* İlgi merkezi olarak seçtiğiniz subje belirgin olmalı. Fotoğrafı yapan fondur ve subje fondan ayrılmalıdır. Biz iki gözle baktığımız için nesneleri üç boyutlu görürüz, ama fotoğraf iki boyutlu olduğu için ön ve arka plan birbirine yapışabilir. Arkadaki ağaçlar, elektrik direkleri, desenler, aynı renkteki nesneler ilgi merkeziyle birbirine geçebilir. Bu yüzden stüdyo çekimlerinde fon kullanılır. Dış çekimlerde ise arka plana özellikle dikkat etmek gerekir. Örneğin dar bir alan derinliği yaratmak üzere açık diyaframla konuya odaklanılırken arka planın netsizleştirilmesi bu yüzdendir: Arka planı neredeyse detaysız bir hale getirip subjeyi ayırmak.
Basitliğin önemi
* Fotoğrafta basitlik temeldir. Özellikle dış çekimlerde fotoğrafa bakanın ilgisini dağıtacak çok şey olabilir. Kadraj ve perspektif seçiminizle, fotoğrafınızda ana subjenizi en çok görsel ilgiyi çekecek hale getirin.
* Acemi kullanıcıların en sık yaptığı hata, ilgi merkezini geniş bir alanın içinde ortalamaktır. Bu bazen işe yarasa da genelde tekdüze, statik bir görüntü verir. Bu yüzden fotoğrafçılığın en ünlü kurallarından birisi olan "üçler kuralı" (rule of thirds) geliştirilmiştir. Üçler kuralında kadraj dikine ve enine eşit araklıklı ikişer çizgi ile dokuza bölünür ve ilgi merkezinin bu çizgilerin kesişim noktasında yer alması bir seçenek olarak önerilir. İlgi merkezinin hangi kesişim noktasında yer alacağı tamamen seçtiğiniz konuya bağlıdır.
* Aynı şekilde, çoğu fotoğrafta ufuk çizgisini ortalamak da statik bir görüntü verir. Ufuk çizgisini kadrajın üst veya alt üçte birlik kısmına kaydırarak göze nasıl göründüğünü kontrol edin. Beğenmezseniz başka bir kadraj deneyebilirsiniz.
* Yatay çizgileri olduğu gibi, dikey çizgileri merkezin dışına kaydırmak da boyut duygusunu güçlendirerek daha iyi sonuç verebilir.
* Hareketli ilgi merkezlerinin (örneğin koşan veya yürüyen bir insan) nereye doğru ilerlediklerini görmek isteriz. Bu yüzden hareketli subjelerin arkasında değil önünde boşluk bırakılması tercih edilir.
Çizgiler, nesneler ve konu
* Çizgiler fotoğrafta önemli bir rol oynar. Diyagonal çizgiler (örneğin fotoğrafın solundan sağ üstüne doğru uzanan bir çit) ve S şeklindeki çizgiler (kıvrılarak uzayan bir yol) fotoğrafa dinamizm katar.
* Fotoğrafta nesnelerin dengeli bir şekilde yerleşmiş olması gerekir. Fotoğrafınızda gerek ilgi merkezi ile fonu, gerek birden fazla ilgi merkezi varsa bunların konumunu simetrik veya asimetrik bir denge ile yerleştirebilirsiniz.
* Konunuz sizin isteğinize göre yer değiştiremeyebilir, ancak siz konumunuzu değiştirerek daha iyi bir açı bulabilirsiniz. Böylece iç içe geçen nesnelerden ve karışık fonlardan, dengesiz yerleşimlerden, düz ve statik perspektiflerden kurtulmanız mümkün
hale gelir.
* Fotoğraflarınızda yukarıda saydığımız ilgi merkezi yerleşimlerini düzenlemek için kadrajlamayı elbette bilgisayarda fotoğrafı kırparak yapabilirsiniz. Farklı kadrajlar seçerek hangisinin daha iyi göründüğünü kontrol edin. Bu sizin daha dengeli fotoğraflar elde etmeniz için bir alıştırma olur. Ancak önemli olan, elinizi fotoğrafı çekerken iyi kadrajlama yapmaya alıştırmanız...
* Fotoğraf bir seçim meselesidir; hayatı boyunca yüz binlerce fotoğraf çekmiş büyük ustaların bile sergileyebilecek fotoğraf sayısı genelde bir kaç yüzü bulmaz. Bol fotoğraf çekin; aksi halde gerçekten ilgi çekecek konulara rast gelmeniz mucize olacaktır.