Kahramanmaraş'ta yaşanan depremler dünyada da bilim çevreleri tarafından mercek altına alınmış durumda. Çünkü art arda gelen iki depremin aralarında nasıl bir ilişkinin olduğu ve bunun gelecekteki depremleri nasıl etkileyebileceği konusu tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Peki uydu görüntüleriyle oluşan bu haritada hangi veriler var?
BBC bu konuda şu bilgileri paylaşıyor: (Bkz)
-
Haritanın verileri, Cuma gününün ilk saatlerinde Türkiye’nin 700 kilometre üzerinden geçen AB uydusu tarafından elde edildi.
-
Bu uyduda iklim ve ışık şartlarından bağımsız olarak Dünya’nın zeminini ölçebilen aletler bulunuyor.
-
Sentinel-1A, düzenli olarak buradaki fay hatlarının üzerinden uçarak zemindeki en ufak hareketleri tespit
ediyor.
-
Fakat uydunun 6 Şubat’taki depremlerin ardından tespit ettiği hareketler hiç de ufak değildi – aksine dramatikti. Zemin eğildi, kırıldı ve bazı yerlerde yırtıldı.
-
Araştırmacıların kullandığı interferometre adlı teknik, depremin öncesiyle sonrasını kıyaslamaya olanak sağlıyor.
KIRMIZI VE MAVİ NOKTALARIN ANLAMLARI
Haritada yer alan kırmızı noktalar uydunun bir önceki uçuşuna göre uyduya yaklaşan yerleri, maviler ise uzaklaşan yerleri gösteriyor.
Bu harita, Doğu Anadolu Fay Hattı’nın etrafındaki zeminin nasıl yer değiştirdiğini gözler önüne seriyor.
Pazartesi günü hem 04:17’de gerçekleşen 7,8’lik deprem hem de 13:24’te gerçekleşen 7,5’lik deprem sola atımlıydı.Yani fayın hangi tarafında olursanız olun, karşı tarafın sola hareket ettiğini görürdünüz. Bazı yerlerde bu hareket birkaç metreye ulaştı.
1002-C Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması Acil Destek Programı kapsamında, bilim insanlarımız çalışmalarına sahada devam ediyor.
— TÜBİTAK (@Tubitak) February 12, 2023
🔎38 proje
🏫39 kurum
🥼161 araştırmacı pic.twitter.com/Ib9tI3Kwq5
EN ŞOK EDİCİ ŞEY...
-
En şok edici şey, bu fay hatlarının bazı yerleşim yerlerinin ve binaların tam altından geçmesiydi.
-
Art arda gelen iki depremin aralarında nasıl bir ilişkinin olduğu ve bunun gelecekteki depremleri nasıl etkileyebileceği tartışma konusu olmaya devam ediyor. Bilim insanlarının bu çalışmasının gelecek depremlerde insan hayatlarını kurtarmaya yardımcı olması hedefleniyor.
-
Bu harita, AB uydusunun paylaştığı verileri kullanan Birleşik Krallık Deprem, Volkan ve Tektonik Gözlem ve Modelleme Merkezi (COMET) tarafından hazırlandı.
-
COMET Direktörü Prof. Tim Wright, haritanın depremin inanılmaz gücünü daha iyi anlamamızı sağladığını söylüyor.
BBC’ye konuşan Prof. Wright “Haber kanalları genellikle depremin ‘merkez üssü’nü tek bir noktaymış, sanki bir noktaya bomba atılmış gibi gösterir” diyor ve ekliyor:
“Fakat gerçekte depremler uzun faylar boyunca yerin kaymasıyla oluşur"
“Kırılan fay ne kadar büyükse sarsıntı da o kadar büyük olur. Bu depremlerde bazı yerlerde toprak 5-6 metre civarında hareket etti. İlk deprem 300 kilometre uzunluğunda bir hatta toprağın hareket etmesine yol açtı, ikinci depremde ise bu 140 kilometre oldu. Bu uzunlukları daha iyi anlamanız için örnek vereyim, Londra-Paris arası veya İstanbul-Ankara arası yaklaşık 345 kilometredir.En büyük zarar faya en yakın noktalarda olsa da fayların uzunluğu bunu çok büyük bir alana yayıyor.”