AMD'nin yeni dizüstü platformu Danube'nin çekirdeği Phenom II serisinin üç ve dört çekirdekli işlemcilerinden oluşuyor. AMD, daha alt sınıf olan Nile platformunu da yanına alarak şu sıralar dizüstü piyasasında Intel'i zorlamanın hazırlığı içerisinde. Ve bu konuda şansı da oldukça yüksek.
AMD bugüne kadar dizüstü pazarında kendini çok fazla gösterememişti. Intel'in Centrino ve Calpella platformlarının mavi üstünlüğüne karşı AMD'nin yeşil etiketi neredeyse yoktu denilebilir. Ve nihayet bu farkı kapatmak için AMD'den "Danube" ve "Nile" (Tuna & Nil) kod adlı yepyeni iki dizüstü platformu geliyor. AMD resmi olarak bu iki yeni platformu "Vision" adı altında bir araya getirdi. İlerleyen haftalarda Acer, Dell, HP ve Asus'un bu yeni platformlarla donatılmış dizüstü bilgisayarlarını görmek mümkün olacak.
AMD, Vision serisinde Intel'in Calpella platformu gibi yüksek hıza, turbo moduna ve güç tasarrufuna odaklanmıyor. Aksine çok çekirdekli işlemcilere, güçlü grafik yongalarına ve dual grafik modu gibi ayarlanabilir grafik yongalarına ağırlık veriyor. Zaten AMD güç yönetim tekniklerini baz alan yepyeni bir yonga geliştirmişti ve bunu ultra mobil platform "Nile" ile kullanacak. Makalemizin devamında bu iki yeni dizüstü platformu hakkında tüm ayrıntıları görebilir, Danube için ilk değerlendirmeleri inceleyebilirsiniz.
Üç ve dört çekirdekle dizüstünde daha fazla güç
Çift çekirdekli Turion II X2 ve Athlon II X2 ile birlikte AMD, mobil işlemci ailesini iki, üç ve dört çekirdekli Phenom II'lerle daha da genişletiyor. Üstelik yüksek performansa rağmen güç tüketimi önceki modellerden daha düşük olacak.
AMD, Danube platformunda geçen yıl masaüstü bilgisayarlar için üretilen Phenom II işlemcilerle (Kod adı: Champlain) mobil dünyaya giriş yapıyor. 45 nm'lik bu işlemciler 1,5 veya 2 MB L2 önbelleğe sahip, DDR3-1333 desteği mevcut, gerekli durumlarda hız düşürülebiliyor (PowerNow!) ve kullanılmayan birimler kapatılabiliyor (CoolCore).
İki, üç veya dört çekirdekli olmalarına bağlı olarak AMD, bu işlemcileri Phenom II X2, X3 ve X4 olarak adlandırıyor. En üst versiyon ise "Black Edition" adını taşıyor ve en yüksek güç tüketimi 45 watt TDP ile yine bu versiyonda. Diğer Phenom II modelleri ise 25 ve 35 watt'lık uygun bir güç tüketimine sahip. AMD'nin bu işlemcileri özellik bakımından Intel'in "Core i" serisi işlemcilerine (Kod adı: Arrendale) oldukça benziyor fakat Intel'deki gibi entegre bir grafik çekirdeğine sahip değiller.
AMD, Black Edition işlemcileri oyunculara veya dizüstü iş istasyonları amaçlı tasarlarken, tüm diğer Phenom II işlemcileri ise hem performans hem de uzun pil süresi isteyenlere yönelik hazırladı.
Yüksek hız veya daha fazla çekirdek
Yeni performans çizgisini Phenom II X4 X920 Black Edition belirliyor. Bu model 2,3 Ghz hızında fakat en yüksek hızda değil. Bizim için bu noktada önemli olan ise dört çekirdekli olması. Diğer taraftan Phenom II X2 X620 Black Edition, 3,1 Ghz ile en hızlı model olmasına rağmen sadece iki çekirdeğe sahip. AMD'nin üç çekirdekli işlemcileri ise (Phenom II X3) maksimum 2,1 Ghz hızında olacak. Normal Phenom II dört çekirdeklilerin (Phenom II X4) ise 2 Ghz olması beklenirken, yalnızca Phenom II X2 2,8 Ghz hızında olacak.
Bunların dışında Turion II X2 N530 (2,5 GHz) ve P520 (2,3 GHz) ile birlikte Athlon II X2 N330 (2,3 GHz) ve P320 (2,1 GHz) modelleri olarak dört yeni işlemci daha geliyor. Hepsi de DDR3-1333 bellek arabirimi ile donatılmış ve iki çekirdeğe sahipler. Ayrıca çok sayıda eski Turion II X2 (Ultra), Athlon II X2 ve Sempron işlemci de Danube platformuna dahil olacak fakat yeni modellerin ardından pek tavsiye edilmiyor. Çünkü bu modeller yalnızca daha yavaş olan DDR2-800 Mhz bellekleri destekliyorlar ve güç tüketimleri de hayli yüksek.
SleepTuning ve DDR3 bellekle daha uzun pil ömrü
Dizüstü bilgisayarlardaki pil ömrünü arttırmak için AMD yeni Danube platformunda, bilgisayarın pasif olduğu durumlarda daha düşük güç tüketimi ile enerji tasarrufu yapan bir bellek ve uygulamanın harcadığı enerjiye göre tüm donanımın gücünü otomatik olarak değiştiren yazılımsal profiller olmak üzere üç noktaya ağırlık verdi.
İşlemci için derin uyku modları
Watt ile belirtilen TDP değeri, bir işlemcinin maksimum yük altında harcadığı enerjiyi gösterir. Fakat işlemciler bu yük oranına nadiren ve kısa süreli ulaşır. Bu nedenle her ne kadar enerjiyi boşa harcamıyor olsalar da üreticiler tarafından güç tasarrufu amaçlı olarak DeepSleep (Derin uyku), C-Durumu & P-Durumu gibi farklı güç yönetim modları ile üretilirler. Böylece gerektiği durumlarda birkaç saniye içinde uyanmaları mümkün olur.
AMD'nin P-Durumu güç yönetimi ise yeterince iyi olmamakla birlikte Intel'in işlemcilerinden daha fazla güç tüketiyordu. Bu nedenle mobil Phenom II işlemcilerde yepyeni bir güç yönetimi kullanıldı: C5-Durumu. Hiyerarşik açıdan C5-Durumu, C4 ve C1E arasında bulunuyor. Böylece işlemcinin kullanılmayan üniteleri kapatılabilirken, aynı zamanda C5 ile yüksek hızda bile voltaj minimuma indirilecek.
Ekonomik bir DDR3 bellek
AMD'nin yeni mobil Phenom II işlemcileri DDR2-800 yerine DDR3-1333 bellekleri kullanıyor. Bu belleğin yalnızca yüksek ve hızlı veri aktarma oranı (31,8 GB/s) değil, aynı zamanda düşük voltaj gereksinimi de en önemli avantajları arasında göze çarpıyor. Çünkü DDR2 bellekler 1,8 volt'a ihtiyaç duyarken DDR3'ler ise 1,5 volt kullanıyor. Bu voltaj farkı çok yüksek bir oran gibi görünmese de bellekler sürekli kullanımda olduğu için pil ömrüne de büyük ölçüde etki ediyor.
Fusion Utility 2.0: Güç planlarıyla enerji tasarrufu
AMD Fusion Utility, uygulamaya veya duruma göre dizüstünün güç tüketim miktarını değiştiren kullanımı kolay bir araç. Bu sayede dengeli mod, internet sörf modu, uşuş modu ve maksimum pil ömrü gibi 10 uygulama bazlı profil arasından seçim yapılabiliyor. Seçilen profile göre de güç miktarı azaltılıp arttırılıyor. Ayrıca bazı bileşenlerin kapatılması veya programların geçici olarak devre dışı bırakılması da mümkün. Tabiki birkaç tıklamayla özel profiller de oluşturabiliyorsunuz.
İki parçalı yonga ile yeni bağlantı arabirimi
AMD, yongalarında klasik kuzey ve güney köprülerini kullanıyor, fakat bu noktada yongaya bir de grafik çekirdeği ekliyor. Bunun yanında tıpkı Intel gibi AMD'nin de USB 3.0 entegrasyonundan vazgeçmesi ise dikkat çekici bir gelişme.
Danube platformunun iki parçalı yongası, RS880M kuzey köprüsü ve SB820 güney köprüsünden oluşuyor. RS880M, 55 Nm üretim teknolojisine sahip ve işleme göre 13 ila 17 watt arasında enerji tüketiyor (TDP). 65 Nm teknolojili SB820 ise yalnızca 5 watt tüketmekte. Fakat bu oranlar rakibi Intel'in "Core i" serisi için ürettiği güncel HM ve PM yongalarından oldukça fazla.
İşlemciye doğrudan bağlantı
Yonga mimarisi konusunda en önemli nokta işlemcinin RS880M kuzey köprüsüne HyperTransport 3.0 Bus üzerinden bağlantılı olması diyebiliriz. Böylece çoğunlukla grafik kartına ayrılan bir 16X PCIe 2.0 portuna da sahip oluyor. Fakat kuzey köprüsü, kendi içerisinde zaten DirectX 10.1 grafik çekirdeği barındırdığı için çok da gerekli bir özellik değil. Ayrıca yonga üzerinde 1x hızında 6 adet PCIe 2.0 portu, DirectX 10.1 destekli ve 64 & 128 MB DDR3-800 grafik bellekli Radeon Mobility HD 4xxx grafik çekirdeği bulunmakla birlikte kullanıcılara DisplayPort, DVI, HDMI 1.3, VGA ve LVDS gibi görüntü portlarını da sağlıyor.
Çok sayıda bağlantı arabirimi var fakat USB 3.0 yok
SB820 güney köprüsü, sürücülerin, HD sesin ve harici aygıtların entegrasyonuyla birlikte yönetimini sağlıyor. Bunlara ek olarak 14 adet USB 2.0, iki adet USB 1.1 portu, UMTS bağlantısı ve TPM modülü gibi göz alıcı arabirimler sunuyor. Tıpkı Intel gibi AMD de USB 3.0'dan vazgeçti. Fakat farklı olarak SB820 tam 6 adet SataIII bağlantı arabirimine sahip (6 GB/s). Bir önceki model olan SB710 ise yalnızca SataII aygıtları destekliyordu (3 GB/s). Bunların dışında bir sıcaklık sensörü ve fan kontrol sistemi de donanımlar arasında bulunuyor.
AMD'nin dizüstü platformlarında halen bir WLAN modülü bulunmuyor. Fakat bu noktada Broadcom, Atheros gibi çeşitli üreticilerin modelleri arasından dilediğinizi seçmeniz mümkün. Bizce AMD'nin kendi platformları için en sonunda bir WLAN çözümü getirmesi fena olmazdı. Çünkü Intel bunu yıllardır yapıyor.
Akıllı grafik sistemi: Tek & Dual mod
Tıpkı önceki versiyonlarda olduğu gibi Danube platformunun tüm versiyonlarının yongalarında da bir grafik çekirdeği bulunuyor. Üstelik performansı size yetmiyor ise uygun bir ek grafik yongasıyla dizüstüne daha fazla güç sağlayabiliyorsunuz.
Danube'nin yeni yonga grafiklerini ATI yönetiyor. GPU çekirdeği Mobility Radeon HD 4000 ailesine ait ve Intel'in entegre GPU çözümü GMA HD ve Nvidia'nın GeForce 9400M G modelinden daha hızlı.
4 farklı entegre grafik birimi
RS880M'de dört farklı grafik çekirdeği versiyonu bulunuyor. Bu çekirdekler ATI Mobility Radeon HD 4270, 4250 ve aynı isimde fakat farklı güç tüketimlerine sahip iki 4225 modelinden oluşuyor. Tüm versiyonlar Full HD video oynatabiliyor ve DirectX 10.1 destekliyor. Ayrıca DisplayPort üzerinden 2.560 x 1.600 piksel, HDMI 1.3 üzerinden ise 1.920 x 1.080 piksel çözünürlük iletebiliyorlar.
GPU hızları da yine birbirinden farklı. ATI Mobility Radeon HD 4270 590 Mhz ile, 4250 modeli 500 Mhz ile çalışırken bu oran entegre bir GPU için oldukça yüksek. ATI Mobility Radeon HD 4225 ise sadece 380 Mhz hızında.
Kombine veya ayrı grafik çözümleri
Danube plaformunda da ek grafik yongaları bulunuyor. Ve AMD'nin Radeon Mobility HD 5000 serisinin tüm güncel GPU'larında DirectX 11 desteği mevcut. Bu sayede ek yonga ve dahili grafik yongası arasında manuel veya profile dayalı olarak geçiş yapabilmeniz mümkün. Kısacası ne kadar performans istiyorsanız onu seçebiliyorsunuz. Diğer bir özellik ise Dual grafik fonksiyonu: Bu sayede ek yonganın yönetiminde her iki grafik yongasını da birlikte kullanabilmek mümkün.
Nile: Ultra mobil dizüstü platformu
Nile platformu yüksek mobiliteye sahip subnotebook ve netbooklara hitap ediyor. Bizce Nile bu alanda Intel'e sıkı bir rakip olabilir.
Nile platformu ince, hafif, ucuz subnotebooklar için ve 14 inç altı netbooklar için tasarlandı. Görünüşte yonga, RS880M ve SB820 köprülerinden oluşsa da bunlar daha fazla güç tasarrufu sağlayan düşük versiyonlar. Ve bu alanda önemli olan da bu.
İşlemci olarak çoğunlukla çift çekirdekli Turion II Neo, Turion Neo X2 ve Athlon II Neo kullanılırken, maksimum güç tüketimi (TDP) 12-18 watt arasında değişiyor. Bu oranlar Phenom II işlemcilerin neredeyse yarısı diyebiliriz. Bunların dışında AMD, Nile platformundan tek çekirdekliler olarak Athlon II Neo, Athlon Neo, V-CPU, ve Sempron modellerini de kullanıcılara sunmakta.
Bu dizüstü sınıfında güç tüketimi oldukça önemli olduğu için DDR3 ve DDR3L bellek desteği üç model ile birlikte geliyor: Turion II Neo, Athlon II Neo ve V-CPU. PowerNow! güç tasarrufu teknolojisi ise daha yeni Turion II Neo ve Turion Neo X2 işlemcilerinde bulunmakta.
Subnotebook & Netbook sınıfı için Nile platformundan Turion II Neo'nun en iyi seçenek olduğunun altını çizmekte fayda var. Çünkü yalnızca bu işlemciler çift çekirdeği, düşük TDP oranını, DDR3L bellek arabirimini ve PowerNow! teknolojisini bir arada sunuyor.
AMD'nin yeni vizyonu: "AMD Vision"
Dizüstü pazarındaki yarış tüm hızıyla devam ederken, AMD'nin Vision platformunun öncekilerden daha şanslı olduğunu düşünüyoruz. Tüm bu teknolojilerle kozlar AMD'nin eline geçebilir.
İşin iyi olan kısmı şu: AMD, Intel'in geçtiği yollardan geçmiyor, aksine Vision platformu ve çok çekirdek konseptiyle kendine apayrı ve yeni bir yol yaratıyor. Fakat AMD'nin başarısı, kendi sınırlarını yıkması ve bu tür faktörlere bağlı.
Çok çekirdek konsepti ve insan faktörü
Şayet yazılım üreticileri de programlarını çok çekirdekle çalışmaya uygun hale getirirse AMD'nin bu atağı oldukça başarılı olabilir. Çünkü bugüne kadar birçok yazılım maksimum iki çekirdeği destekliyordu. İşte bu noktada ise insan faktörü etkili olacaktır. AMD'nin halkla ilişkiler ve satış departmanları biraz daha aktif çalışarak yeni pazarlama stratejileri geliştirdiği takdirde büyük başarılara imza atmaları mümkün.
Uzun pil süresi mi, performans mı?
En üst segment söz konusu olduğunda AMD pil süresi konusunda büyük bir avantaja sahip. Çünkü Intel'in Quad Core çözümü aşırı güç tüketiyor. Bu nedenle teknoloji pazarında AMD, 25 watt'lık Phenom II'lerle sınırlarını genişletebilir.
Diğer yandan Intel, düşük güç tüketen yonga setleriyle ön plana çıkıyor. Fakat şu da unutulmaması gereken bir gerçek: AMD yongaları Core i serisi GPU yongalarından daha güçlü ve Dual grafik özelliği ile daha tercih edilebilir. Fakat bu konuda son karar alıcının uzun pil süresi ve grafik performansı arasında yapacağı tercihe bağlı.
Farklı fiyat politikaları
Türkiye piyasasında kullanıcılar bir ürün alırken ilk olarak fiyatlara bakıyor. AMD uzun zamandır aynı fiyat politikasını koruyor ve ürünlerini Intel'den daha ucuza satıyor. Sonuçta AMD'nin bu yeni platformlarıyla daha güçlü ve daha ucuz dizüstü bilgisayarlar görmek mümkün olacak.
Performans konusunda tabiî ki Intel daha önde fakat kullanıcılar buna pek fazla dikkat etmeyerek önce ürünün fiyatına bakıyor. Sonuç olarak bu mücadele yine kullanıcıların işine yarayacak ve hem AMD'nin Vision'u hem de Intel'in Calpella'sı dizüstü kullanıcılarına uygun fiyata daha fazla performans getirecek.
Tablo 1: AMD'nin "Danube" platformu işlemcileri
| AMD'nin Danube platformu işlemcileri | ||||||
| İşlemci | Model | Hız | TDP | L2 Önbellek | Çekirdek | Bellek |
| AMD Phenom II X4 Black Edition | X920 | 2.3 GHz | 45 W | 2 MB | 4 | DDR3-1333 |
| AMD Phenom II X2 Black Edition | X620 | 3.1 GHz | 45 W | 2 MB | 2 | DDR3-1333 |
| AMD Phenom II X4 | N930 | 2.0 GHz | 35 W | 2 MB | 4 | DDR3-1333 / DDR3L-1066 |
| AMD Phenom II X4 | P920 | 1.6 GHz | 25 W | 2 MB | 4 | DDR3-1333 / DDR3L-1066 |
| AMD Phenom II X3 | N830 | 2.1 GHz | 35 W | 1.5 MB | 3 | DDR3-1333 / DDR3L-1066 |
| AMD Phenom II X3 | P820 | 1.8 GHz | 25 W | 1.5 MB | 3 | DDR3-1333 / DDR3L-1066 |
| AMD Phenom II X2 | N620 | 2.8 GHz | 35 W | 2 MB | 2 | DDR3-1333 / DDR3L-1066 |
| AMD Turion II Ultra | M660 | 2.7 GHz | 35 W | 2 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Turion II Ultra | M640 | 2.6 GHz | 35 W | 2 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Turion II Ultra | M620 | 2.5 GHz | 35 W | 2 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Turion II Ultra | M600 | 2.4 GHz | 35 W | 2 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Turion II | N530 | 2.5 GHz | 35 W | 2 MB | 2 | DDR3-1066 / DDR3L-1066 |
| AMD Turion II | P520 | 2.3 GHz | 25 W | 2 MB | 2 | DDR3-1066 / DDR3L-1066 |
| AMD Turion II | M560 | 2.5 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Turion II | M540 | 2.4 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Turion II | M520 | 2.3 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Turion II | M500 | 2.2 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Athlon II | N330 | 2.3 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR3-1066 / DDR3L-1066 |
| AMD Athlon II | P320 | 2.1 GHz | 25 W | 1 MB | 2 | DDR3-1066 / DDR3L-1066 |
| AMD Athlon II | M360 | 2.3 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Athlon II | M340 | 2.2 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Athlon II | M320 | 2.1 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD Athlon II | M300 | 2.0 GHz | 35 W | 1 MB | 2 | DDR2-800 |
| AMD V-Series | V120 | 2.2 GHz | 25 W | 512 kB | 1 | DDR3-1066 / DDR3L-1066 |
| AMD Sempron | M140 | 2.2 GHz | 25 W | 512 kB | 1 | DDR2-667 |
| AMD Sempron | M120 | 2.1 GHz | 25 W | 512 kB | 1 | DDR2-667 |
| AMD Sempron | M100 | 2.0 GHz | 25 W | 512 kB | 1 | DDR2-667 |
Tablo 2: AMD'nin "Nile" platformu işlemcileri
| AMD'nin Nile platformu işlemcileri | |||||||
| İşlemci | Model | Hız | TDP | L2 Önbellek | Çekirdek | Bellek | AMD PowerNow! |
| AMD Turion II Neo | K665 | 1.7 GHz | 15 W | 2 MB | 2 | DDR3-800 / DDR3L-800 | Evet |
| AMD Turion II Neo | K625 | 1.5 GHz | 15 W | 2 MB | 2 | DDR3-800 / DDR3L-800 | Evet |
| AMD Turion Neo X2 | L625 | 1.6 GHz | 18 W | 1 MB | 2 | DDR2-667 | Evet |
| AMD Athlon II Neo | K325 | 1.3 GHz | 12 W | 2 MB | 1 | DDR3-800 / DDR3L-800 | Evet |
| AMD Athlon Neo X2 | L325 | 1.5 GHz | 18 W | 1 MB | 2 | DDR2-667 | Evet |
| AMD Athlon X2 | L310 | 1.2 GHz | 13 W | 1 MB | 2 | DDR2-667 | Hayır |
| AMD Athlon II Neo | K125 | 1.7 GHz | 12 W | 1 MB | 1 | DDR3-800 / DDR3L-800 | Evet |
| AMD Athlon Neo | MV-40 | 1.6 GHz | 15 W | 512 KB | 1 | DDR2-667 | Evet |
| AMD Athlon Mobile | L110 | 1.2 GHz | 13 W | 512 KB | 1 | DDR2-667 | Hayır |
| AMD V-Series | V105 | 1.2 GHz | 9 W | 512 KB | 1 | DDR3-800 / DDR3L-800 | Hayır |
| AMD Sempron | 210U | 1.5 GHz | 15 W | 256 KB | 1 | DDR2-667 | Hayır |