Dünya Ekonomik Forumu, dünya çapındaki işverenlerin gelecekte işlerinin nasıl olmasını beklediklerine dair iki yılda bir yaptığı anketin sön sürümünü yayınladı. Anket, bu sefer büyük oranda üretken yapay zekaya odaklandı.
Görünüşe göre işverenlerin çok büyük bir kısmı (%77) mevcut personelinin yapay zeka ile çalışması için eğitim almasına yardımcı olmayı hedefliyor. %41'i ise, düşündürücü bir şekilde, yapay zekanın işte daha fazla görevi otomatikleştirmesiyle istihdam ettikleri personel sayısını azaltmayı umduklarını söylüyor.
Yeni rapora göre anket, 22 farklı endüstri kümesinde 14 milyondan fazla çalışana sahip olan, dünya çapında 1.000 işvereni kapsıyor. Anketin sonuçlarının gösterdiği en büyük sorunlardan biri, işverenlerin teknoloji geliştikçe çalışanlarının çoğunun işlerini yapmak için gereken becerilere sahip olmadığına inanması. Rapora göre, “Yapay zeka ve büyük veri, en hızlı büyüyen beceriler listesinde başı çekerken, bunları yakından ağlar ve siber güvenlik ile teknoloji okuryazarlığı takip ediyor.”
“Bu teknolojiyle ilgili becerileri tamamlayan yaratıcı düşünme, dayanıklılık, esneklik ve çeviklik, merak ve yaşam boyu öğrenmenin de 2025-2030 döneminde öneminin artmaya devam etmesi bekleniyor.”
Grafik tasarımcıları ve hukuk sekreterleri için çanlar çalıyor
Rapor, grafik tasarımcıları ve hukuk sekreterleri için oldukça kötü haberler içeriyor ve rapora göre bu iki meslek, muhtemelen yapay zeka nedeniyle gelecekte işverenlerin daha az ihtiyaç duyacağı meslekler olacak. Raporda, “Geleceğin İşlerine İlişkin Rapor’un önceki baskılarında görülmeyen, ilk 10 en hızlı düşüş gösteren iş rolünün hemen dışında hem Grafik Tasarımcıların hem de Hukuk Sekreterlerinin yer alması, GenAI’nin bilgi işini gerçekleştirme kapasitesinin arttığını gösteriyor olabilir” yazıyor.
Artık üretken yapay zeka araçlarının sadece metin istemlerini kullanarak detaylı grafikler oluşturabiliyor. Ancak bu araçlar genellikle diğer sanatçıların eserlerinden alıntılar yaptıkları nedeniyle başka tartışmaları da beraberinde getiriyor. Raporda, “her iki roldeki iş düşüşünün hem yapay zeka hem de bilgi işleme teknolojilerinin yanı sıra dijital erişimin genişlemesi tarafından yönlendirildiği görülüyor. Bu, Grafik Tasarımcıların orta düzeyde büyüyen bir iş olarak kabul edildiği ve Hukuk Sekreterlerinin beklenen iş büyümesi/düşüşü listesinde yer almadığı raporun 2023 edisyonundan büyük bir değişiklik” deniliyor.
Ayrıca işverenler, artık çalışanları kendilerine çekmek için sağlık ve refah faydalarına önem vermenin kritik olduğunu düşünüyor. Bu kategoriler çok net bir şekilde tanımlanmış olmasalar da, özellikle gelişmiş ülkelerde çalışanların aradıkları şeyler oldukları rahatlıkla söylenebilir.
İyi haberler de var
Neyse ki bu anket sadece kötü haberler içermiyor. Görünüşe göre, üretken yapay zekanın yükselişiyle beraber bazı meslekler azalacakken, önümüzdeki beş yıl içinde ortaya çıkacak iş sayısında net bir büyüme öngörülüyor. Raporda, “Geleceğin İşleri Anketi katılımcılarının paylaştığı öngörülerden yola çıkarak, 2025-2030 döneminde yapısal işgücü piyasası dönüşümü nedeniyle iş yaratılması ve yok edilmesinin bugünkü toplam işlerin %22'sine ulaşacağı öngörülüyor” yazıyor ve devam ediyor: “Bunun, bugünün toplam istihdamının %14'üne eşdeğer yeni işlerin yaratılmasını ve 170 milyon işe tekabül etmesini gerektirmesi bekleniyor. Ancak, bu büyümenin, mevcut işlerin %8'ine (veya 92 milyona) eşdeğer bir yer değiştirmeyle dengelenmesi ve bunun sonucunda toplam istihdamın %7'si veya 78 milyon iş net büyümesiyle sonuçlanması bekleniyor.”
Rapor, teknolojinin dünya çapında üretkenliğe yardımcı olmasının beklendiğini ve bu teknolojiyi kullanan insanların da daha üretken olmasının beklendiğini vurguluyor. Ayrıca rapor, sadece 2025 ve 2030 yılları arasındaki beklenen toplam iş oranlarına baktığını, bu süre içerisinde gerçekleşebilecek potansiyel üretkenlik artışının dahil edilmediğini de belirtiyor: “Başka bir deyişle, hem makineler hem de insanlar 2030 yılında önemli ölçüde daha üretken olabilir, 2025 yılında yapacaklarından daha az veya aynı sürede daha fazla veya daha yüksek değerli görevler gerçekleştirebilirler. Dolayısıyla otomasyon nedeniyle insanların ‘yapacak işlerinin kalmayacağı’ konusunda endişe duymak yersiz olur.”
Elbette bu durum, şu anda sahip oldukları ve yıllardır yaptıkları işi kaybetme riskiyle karşı karşıya olanlar için pek iyi bir teselli değil. Yine de, diğer meslekler ve yeni ortaya çıkan iş grupları, bu sorunun atlatılmasına yardımcı olabilir.