Sinekler ve böcekler, ışığa karşı neden bu kadar fazla ilgi duyuyor? Cevap, düşündüğünüz gibi değil...

Eğer bir gece evinize giren güvenin neden günlerce lambanın çevresinde vızıldamaya devam ettiğini veya ışıklı sivrisinek kapanlarının neden bu kadar iyi çalıştığını merak ettiyseniz, sizin için şaşırtıcı yeni bir cevabımız var. Bazıları bu cevabın, böceklerin bir sebepten dolayı yapay ışıklara çekilmesinden kaynaklandığını söylese de, yeni bir araştırma, bu davranışın ışığa olan çekimle hiçbir ilgisi olmadığını söylüyor. Bunun yerine bu davranış, muhtemelen onun tarafından tuzağa düşürülmelerinden kaynaklanıyor.

Imperial College London araştırmacısı ve şu anda bioRxiv ön baskı sunucusunda bulunan yeni bir makalenin yazarlarından biri olan Samuel Fabian, böcekler ve ışık arasındaki bağlantının vücutlarının kontrol sistemleriyle bir ilgisi olduğuna inanıldığını söylüyor.

Araştırmacılar, böceklerin ışığa karşı duydukları çekiciliği incelerken üç önemli şey keşfettiklerini söylüyorlar. Öncelikle, böcekler ışın üzerinden uçarsa, baş aşağı uçmaya çalışmaya başlayarak baş aşağı dönüyor ve düşüyorlar. Buldukları ikinci şey ise, bir ışığın altından geçtikten sonra, durarak düşmeye başlamadan önce dik bir açıyla tırmanmaya başlamaları.

Son olarak, araştırmacılar böceklerin ışığa dik açılarla uçtuklarını, ışığın etrafında döndüklerini veya doğrudan ışığa uçmak yerine ışığın “yörüngesinde” döndüklerini keşfettiler. Böcekler doğrudan ışığa uçuyormuş gibi görünse de, aslında vücudun kontrol sistemlerine bir şekilde müdahale edildiğine ve bu etkileri yaşamalarına neden olduğuna inanılıyor.

Bu düşünceye göre böcekler, yaklaşırken ışığı sürekli sırtlarında tutmaya çalıştıkları için “sırt ışık tepkisi” denen bir şeyi yaşıyorlar. Bu refleks bazı balıklarda da görülüyor ve temel olarak hayvanların hangi yönün yukarı olduğunu belirleme ve vücutlarını dik tutma yolu olarak karşımıza çıkıyor. Bu deneyim genellikle hayvanlar için sorun yaratmıyor. Ancak, alacakaranlıkta ve şafakta böcekler bu refleks sebebiyle sorun yaşayabiliyor.

Araştırmacılar, böceklerin sırt ışık tepkisine güvenme şeklinin, ışığa nasıl tepki verdiklerini belirleyebileceğine inanıyor. Başka bir deyişle buradaki sorun, böceklerin ışığa çekiliyor gibi gözükmelerinin nedeni ışığa bir çekim duymaları değil. Bilim insanları, bunun yerine böceklerin ışığa yaklaşırken kontrol kaybı yaşadıklarına inanıyor.