Tayland yüzyıllardır en büyük ipek kumaş ihracı yapan ülkelerden biri olarak öne çıkıyor. Ancak Bangkok’taki Chulalongkorn Üniversitesi’nin biyomedikal araştırmacıları, bu liflerin yeni kullanım alanlarını incelerken, vücuda ilaç taşımak için de oldukça iyi bir seçenek olduğunu buldular.
Yutulan kapsül ve tabletlerden cilde yapıştırılan bantlara, yağlara ve direkt olarak vücuda enjekte edilen pek çok farklı iğneye/enjeksiyona kadar zaten bir çok farklı ilaç teslim yöntemi bulunuyor. AncakChulalongkorn Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Araştırma Merkezi Müdürü Juthamas Ratanavaraporn’ın söylediğine göre, ipeğe inanılmaz dayanıklılığını veren doğal proteinlerden biri olan ipek fibroini, jelatin veya kitosan gibi diğer doğal proteinlere göre parçalanması çok daha uzun süren kese benzeri bir formda ilacı kapsüllemek için kullanılabiliyor ve ilacın vücuda yavaşça salınmasını sağlayabiliyor. Ratanavaraporn, “Büyük veya sık dozlara ihtiyaç duymak yerine, protein kapsülü ilacı vücudun ihtiyaç duyduğu uygun miktarlarda kademeli olarak salabilir. Bu kontrollü salınım, genel dozu ve yan etki riskini azaltmaya yardımcı olur” diyor.
CNN'in haberine göre, 17 yıldan uzun süredir ipek üzerinde çalışan Ratanavaraporn, araştırma ekibinden iki profesörle birlikte bu araştırmalarını 2021 yılında bir şirkete dönüştürdü. Kurdukları girişim EngineLife, araştırmalarını ticarileştiriyor ve ilk ürünleri, Tayland FDA tarafından onaylanan, cilde yerleştirilen bir yama aracılığıyla verilen uykusuzluk ilacı bu yılın başlarında piyasaya sürüldü.
İpek fibroini yüzyılı aşkın bir süredir bilim insanlarının dikkatini çekiyor ve özellikle biyomedikal alanda pek çok detaylı araştırmaya konu oldu. Özellikle sentetik malzemelere göre daha az yan etki riski taşıması ve güçlü yapısı, bazı alanlarda diğer proteinlerden daha iyi olmasını sağlıyor.
Malzeme dünyasının bukalemunu
Öyle ki, Çin’in Zhejiang Üniversitesi’nde biyolojik kaynaklar araştırmacısı olan Mingying Yang, ipek fibroinini “malzeme dünyasının bukalemunu” olarak tanımlıyor ve dayanıklılığı ve esnekliği sayesinde tıp alanında çok çeşitli kullanım alanları bulduğunu, diğer malzemelere göre daha iyi güvenlik ve sürdürülebilirlik sunduğunu söylüyor. Yine Zhejiang Üniversitesinden Yajun Shuai, “Birçok ilaç taşıyıcısı koşucular gibidir, hızlı ama kısa ömürlüdür. İpek fibroini daha çok bir maraton koşucusuna benzer, uzun vadeli ilaç salınımını destekleyebilir” diye ekliyor.
Ancak, kemik dokusunu desteklemek için yapılardan kornea greftlerine kadar pek çok farklı şekilde kullanılabilen ipek fibroini, ipeğin değişken olabilen yapısı sebebiyle büyük bir soruna da sahip. Doğa koşullarından besin farklılıklarına ve ipek böceği ailelerinin yapılarına kadar pek çok farklı etkenle değişebilen ipeğin kalitesinin ve özelliklerinin standartlaştırılması, biyomedikal kullanımlar için çok önemli. Bazen çok ufak olabilen bu farklılıklar kumaş üretiminde bir sorun yaratmasa da, medikal uygulamalarda büyük önem arz ediyor ve tıp dünyasında kullanılan malzemelerin her zaman tutarlı olması gerekiyor.
İpek fibroinin kalitesini standartlaştırmaya çalışan EngineLife, ipekböceklerinin yediği dut yapraklarını yetiştirmek için kullanılan toprağa kadar farklı çiftçilik süreçleri ve teknikleri denemeye başladı. Şimdi şirket, yıl boyunca istikrarlı bir ortam yaratmak için sıcaklığı ve nemi kontrol eden ipekböceklerini yetiştirmek için özel olarak inşa edilmiş tesisler de dahil olmak üzere katı standartlar uyguluyor. Ratanavaraporn, “İpek üretim sürecinin mümkün olduğunca istikrarlı ve her partide tutarlı olmasını sağlamamız gerekiyor” diyor.