Muhtemelen daha önce astigmat terimini duymuş olabilirsiniz. Bu terimi duyacağınız en muhtemel yerlerden biri, bir göz doktoruna yaptığınız ziyaret sırasında olacaktır ve bundan da tahmin edebileceğiniz gibi, bulanık görme gibi semptomlara sebep olabilen bir göz problemidir.
Astigmat sorunu gözün şeklinden kaynaklanır. Normalde gözlerimiz oldukça küresel bir yapıya sahiptir. Ancak astigmatlı kişilerde, göz küresi biraz daha sıkışmış bir görüntüye (mükemmel bir küreden ziyade şişirilmiş bir balonu düşünebilirsiniz) sahiptir. Bu şekil bozukluğu, gözün yüksekliğinden daha geniş olduğu yatay veya genişliğinden daha yüksek olduğu dikey şekillerde olabilir.
Astigmat, gözün ön tarafındaki şeffaf tabaka olan kornea veya ışığı retinaya odaklamaya yardımcı olan göz merceği olmak üzere iki bölümünün şeklini etkiler. Anormal şekilli bir kornea veya mercek, göze giren ışığın olması gerektiği gibi bükülmemesine sebep olur ve bu nedenle ışık, retinanın önünde ve/veya arkasında odaklanır. Sonuç olarak, kişinin baktığı nesnelere bulanık olarak görülür.
Astigmatlı kişiler, her şeyi biraz bulanık görmenin yanı sıra baş ağrısı, göz yorgunluğu ve geceleri görme sorunları gibi belirtiler yaşayabilir. Ancak bu belirtiler, astigmatlı herkeste görülmez.
2018 tarihli bir incelemede, Dünya Sağlık Örgütü bölgelerinde astigmatizma yaygınlığının yetişkinlerde %40,4 ve çocuklarda %14,9 olduğu tahmin ediliyor ve bu oran bölgelere göre değişebiliyor.
Astigmat neden olur?
Ancak, bazı durumlarda göz yaralanması, hastalık veya ameliyat nedeniyle ortaya çıkabilmesine rağmen astigmata tam olarak neyin sebep olduğu bilinmiyor. Yine de, doğuştan sahip olunan veya çocukluk ya da genç yetişkinlik döneminde ortaya çıkan astigmat vakaları daha yaygın bir şekilde görülüyor. Bu durumlarda, aileden gelebilen astigmatın genetik olma ihtimali artıyor.
Ayrıca, astigmatın çoğumuzun çocukken yaptığı iki şeyden kaynaklanabileceği yönünde yaygın bir yanlış anlayış da bulunuyor. Pek çok kişi, televizyona çok yakın oturmanın veya loş ışıkta kitap okumanın astigmata sebep olabileceğine inansa da, bunların ikisi de sadece birer şehir efsanesi gibi gözüküyor.
Astigmat her zaman bir tedavi gerektirmez. Hatta bazı kişilerde o kadar hafiftir ki görmelerini etkilemez. Ancak, tedavi gerektiren durumlarda, en basit tedavi yöntemi lensler, yani gözlükler veya kontakt lensler kullanmaktır. Bunlar göze giren ışığın doğru yere odaklanmasına yardımcı olarak bulanıklığı ortadan kaldırır.
Diğer ana tedavi seçeneği ise ameliyattır. Pek çok farklı ameliyat yöntemi bulunsa da, ortak noktaları göze giren ışığın doğru bir şekilde bükülmesini sağlamak için korneayı yeniden şekillendirmeyi içerir. Ancak ameliyat seçeneği, astigmatın yetersiz veya aşırı düzeltilmesi, enfeksiyon, ışıkların etraflarında bir hale varmış gibi görünmesi ve nadir durumlarda görme kaybı gibi bazı “standart ameliyat risklerine” sahiptir.