Apple, her ürünü önce söylenti fırtınası yaratan bir firma ve bu fırtına, genellikle ürünün açıklanma tarihine kadar sürüyor. Öyle ki, Apple Watch'un teknik özellikleri, en bilgili kişiler tarafından bile açıklanma anına kadar tam olarak tahmin edilememişti. Telefonlar, dizüstü bilgisayarlar, tabletler ve diğerlerinin tamamı da hep söylentiler arasında ortaya çıktı.
Ancak Apple söylentilerinde bir diğer kategori daha bulunuyor: Apple'ın üzerinde çalıştığı söylenen ancak asla ortaya çıkmayan cihazlar. Apple Watch uzun süre bu kategorideydi. Apple Televizyon da, birinin üzerinde çalışıldığına dair bir kanıt bulunmasa da, halen bu kategoride yer almakta.
Ve tabii ki bir de araba var... Televizyon gibi bu da Steve Jobs'un kişisel olarak ilgilendiği projelerden biri olarak gözükmekte. Bu yazıda Apple Car hakkında bilmeniz gereken her şey, neden büyük olasılıkla gerçek olmayacağına dair sebepler ve bir hayran hayalinden daha fazlası olma ihtimali için birkaç sebep sunacağız...
Söylentilerin başlangıç noktası
Wall Street Journal teknoloji yazarları Daisuke Wakabayashi ve Mike Ramsey, Şubat ayının başında yazdıkları bir yazı ile söylenti fırtınasının son ayağını başlatmışlardı. O habere göre, Cupertino'daki gizli bir laboratuvarda, CEO Tim Cook'un yaklaşık olarak bir yıl önce başlangıç iznini verdiği Apple markalı bir elektrikli araba üzerinde birkaç yüz kişi çalışmaktaydı.
Ancak bu "iCar" hakkındaki söylentiler yaklaşık olarak sekiz yıl kadar öncesine dayanıyor. O sıralarda Volkswagen'in, kendi araçlarına ürünleri dahil etmek için teknoloji devi ile görüşmede olduğu söylenmekteydi ancak bu durum büyük ihtimal ile Apple Car ile alakalı bir olay yerine Apple'ın CarPlay bilgi sistemine dönüştü.
Fakat New York Times'dan John Markoff'un Steve Jobs'a yönelttiği, daha fazla enerjisi olsaydı Apple markalı potansiyel bir araba olur muydu sorusuna Jobs'un cevap vermekten kaçınması ve "Detroit ile yarışmak/kapışmak" isteyeceğini söylemesi, bir cevaptan çok yeni sorular yaratmıştı.
Jobs'un gelişen bir araba içi eğlence sisteminden mi bahsettiği yoksa devrimsel bir araçtan mı bahsettiği belli olmasa da, geçtiğimiz yıl Apple kurul üyesi Mickey Drexler, Paul Goldenberger ile yaptığı bir röportaj sırasında Jobs'un arabalar ile ilgili olduğunu söylemişti. Hatta eğer Jobs yaşasaydı bir iCar tasarlayacağından gayet emin gözükmekteydi.
Söylentiler geri dönüyor
Detroit'te çalışan bir otomotiv habercisi olan Mike Ramsey, Wall Street Journal'da yazdığı bir haberde, Apple'ın "Titan" adlı çok gizli bir projede yüzlerce kişi ile çalıştığını iddia etmekteydi. Ramsey'nin söylediğine göre, Apple'ın tüketici teknolojisi alanı dışından pek çok kişiyi işe alması ile beraber Silikon Vadisi'nde alarmlar çalmaya başlamıştı.
Yakın zamandaki bir röportajda da bu durumu tekrar belirten Ramsey, "Apple, Mercedes-Benz'in Kuzey Amerika R&D (ArGe) laboratuvarının araştırma ve geliştirme liderini işe aldı ve bu, sıra dışı bir işe alımdı" cümlesini kurmaktaydı.
Ramsey, bu işe alımın Apple'ın CarPlay araştırmalarını hızlandırmak için yapılmış olabileceğini belirtirken, bu kadar yüksek seviye bir tecrübenin basit araba-içi eğlence sistemi için gerekenin çok üstünde olduğunu söylemekte.
Bu haberin yayınlanmasının ardından da, Kaliforniyalı kişilerin, sokaklarda LIDAR ve radar teknolojilerine sahip Apple adına kayıtlı minibüslerin gözüktüğünü söylemeleri ile beraber ortam daha da kızıştı. Ancak daha sonra bu araçların, Apple Maps için veri toplayan araçlar olduğu açıklandı.
Google'a karşılık mı veriyor?
Apple Car'ın varlığını reddeden kişiler, Apple'ın aslında Google'ın Sokak Görüntüsü'nün kendi sürümlerini üretmek için veri topladığını söylemekteydiler. Ancak otonom araba alanında biligi olan kişiler bu söyleme, kendi söylemleri ile cevap verdiler: Otonom bir arabanın düzgün çalışabilmesi için detaylı haritalara ihtiyaçları bulunuyor. Bu yüzden de Google'ın en son otonom aracına Apple'ın karşılık veriyor olma ihtimali yok değildi.
Ancak Mike Ramsey, durumun böyle olduğunu düşünmüyor: "Apple'ın, kendi arabası üzerine ilerlediği takdirde bu aracın otonom özelliklere sahip olacağından şüphe edilemez. Ancak kendini sürebilen ucuz bir araca sahip olmaya oldukça uzağız. Tamamen elektrikli bir araba, üretim için daha mantıklı olacaktır çünkü (elektrikli arabalar) çok basitler... Düzenlemek için bir motor veya egzoz sistemi bulunmuyor ve bu da Tesla'nın bu endüstriye adım atmasının arkasındaki en büyük sebeplerden biriydi."
Çalışan çalma olayları da ortaya çıkınca...
İlk iCar haberlerinin medya tarafından duyurulmasının kısa süre sonrasında, batarya üreticisi A123 çalışanlarının Apple tarafından "çalındığı" iddiaları ortaya çıktı.
Teknoloji devine karşı açılan davada belirtildiği üzere Apple, A123 ve Tesla çalışanlarını, kendi batarya projeleri için "çalmaktaydı."
Şüpheciler, Apple'ın bu işlemi sadece batarya araştırmalarını kendi içinde yapmak için gerçekleştirdiğini ve böylelikle de çalışmaları hızlandırmayı ve maliyeti düşürmeyi amaçladığını söyleyebilirler. Eğer iPhone bataryalarının bir gün boyunca zor dayandıkları düşünülürse de bunun o kadar da kötü bir şey olmadığı söylenebilir...
Pazarın tepkisi
Ancak rakip grup, bu boyutta bir ekibi toplamasının, batarya ile çalışan çok daha büyük projeler için – örneğin elektrikli araba – olması anlamına geleceğini düşünmekte.
Apple'ın avantajına olan en büyük önerge ise, para anlamında otomotiv kurallarını tamamen yerle bir edebilecek olması.
Cupertino'lu şirketin toplam pazar sermayesinin 750 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor ve bu da Daimler, Volkswagen, Renault, Peugeot, Fiat Chrysler, Ford ve General Motors'un toplamından daha fazla.
Top Gear dergisi yazarlarından Paul Horrell, seri üretim bir arabayı sıfırdan üretme bedelinin 25 milyar dolar olduğunu tahmin etmekte ve bu miktar da Apple için pek de büyük bir miktar değil. Ancak unutulmamalı ki bu miktar, araçları satmak ve yolda tutmak için gerekli olan dağıtım ve destek ağını kurmadan önce ulaşılan miktar. Peki bunun Apple için bir sorun olması mümkün olabilir mi?
Yakın zamanda Wall Street Journal'da yapılan bir konuşma esnasında Mike Ramsey, "eğer Apple gerçekten isteseydi, şu anda var olan çoğu otomotiv üreticisini satın alabilirdi" iddiasını ortaya atmakta: "Apple iPhone'ları üretmiyor, iPad'leri üretmiyor. Firma, her zaman her şeye tasarım ve mühendislik açısından yaklaşmıştır ve eğer araba üretirse bu durum orada da geçerli olacaktır... Apple'ın, bir başka üreticiyi, tasarladığı arabayı üretmesi için tutacağını tahmin ederim."
Endüstrinin tepkisi...
Her ne kadar teknoloji severlerin çoğu sokaklarda Apple Car'ları görmekten mutlu olacaklarsa da, otomotiv endüstrisindeki çoğu kişi bunun gerçekleşmeyeceğini düşünmekte. Eğer firma bu alanda başarılı olmak istiyorsa, aşması gereken çok sayıda engel ve problem bulunmakta.
Öncelikli olarak, rakip firmalardan kaç çalışan kaçırmış olursa olsun, Apple'ın araba üretimi ve pazarlaması hakkında tecrübesi bulunmamakta ve uzun yıllar boyu pazarın içinde yer almış dev rakipleri var.
Honda yöneticilerinden Phil Crossman, pazara yeni girecek her rakipten kesinlikle endişeli olacağını ancak Apple söz konusu olduğunda asıl sorunun, karlı hale gelebilecek boyuta ulaşıp ulaşamayacağı olduğunu söylemekte: "Tesla az miktarda araç üretiyor ancak bunlardan orantısız miktarda PR elde ediyor. Apple da kesinlikle aynı şeyi yapacaktır ve Kaliforniya için muhteşem olabileceğini düşünmeme rağmen, Amerika'nın geri kalanı bunu kabul edecek midir? Avrupa buna katılacak mıdır? Bilmiyorum."
Potansiyel rakipler
Tesla'ya bakarsak, popüler Model S ile yoluna daha yeni adım atmakta olduğunu görüyoruz. Model X, pek çok kez ertendi ve Musk'ın otomotiv vizyonu para kaybetmeye devam ediyor. Dahası, elektrikli arabalar, içten yanmalı motorların yerini küresel olarak almaya henüz yaklaşabilmiş değiller.
Ününü yenilikçi olması üzerine kurmuş olan Honda bile tamamen elektrikli arabalardan uzaklaşmış ve sürdürülebilir bir enerji kaynağı olarak hidrojene yaklaşmış durumda.
BMW, Nissan ve Renault tamamen elektrikli araba seçenekleri sunuyorlar ancak bu firmalar ortaya çıkan kaybı, çok daha popüler ve geniş olan petrol ve dizel araçları sayesinde kapatabiliyorlar.
Renault Zoe'nin veya Nissan Leaf'in satışlarına bakıldığında, yeni bir teknoloji için etkileyici oldukları, fakat sıvı yakıtlı motorların üretimini azaltmak için yeterli olmaya yaklaşamadıkları görülebiliyor.
Ancak otomotiv sektörünün yaşamaya devam etmesi için yenilik yapması gerekiyor ve genellikle eski-kafalı olarak görülebilecek firmalardan biri olan Mercedes-Benz bile yeni fikirleri incelemeye başlamış durumda.
Yenilikler
Bu yılın CES fuarında gerçekleştirilen Mercedes F015 tanıtımında, farklı güç üretim ve aktarım elemanları ve çeşitli otonom sürüş teknolojileri ile uğraşıldığı görülebiliyordu.
Ancak Mercedes'in liderleri Dieter Zetsche, Apple'ı otomotiv endüstrisi için bir tehdit olarak görmüyor. Avustralya'nın Motoring.com.au habercilerine yaptığı konuşmada "Eğer Mercedes'in veya Daimler'in akıllı telefon üretmeye başlamayı planladığı hakkında söylentiler yayılmaya başlasa onlar (Apple) geceleri uykusuz kalmazlardı. Aynı şey benim için de geçerli." Tabii ki Zetsche, konuşmasının sonunda bu cümlelerin Apple'a karşı saygısızlık olarak algılanmaması gerektiğini de belirtmiş durumda.
Ayrıca Zetsche, endüstrinin içinde bulunan çoğu kişinin sorduğu bir soruyu da tekrarladı: Apple niye en üstte olmadığı bir pazara, özellikle tüketici teknolojisi endüstrisindekine göre çok daha düşük kar payı olan bir pazara girmeyi düşünür ki?
Zetsche, Apple'ın komşu bir alana adım atmasının mantıklı olabileceğini ancak bu kadar farklı bir alana adım atmanın pek mantıklı olmadığını söylerken Honda'dan Phil Crossman, onların (araba üreticileri - Honda) araba üretmekte iyi olduklarını ve Apple'ın tüketici elektroniği alanında iyi olduğunu belirtiyor ve ortak bir çalışmanın iki taraf için de en mantıklı şey olduğunu söylüyor.
Ya olursa?
Buradaki asıl soru, Apple'ın sahip olduğu tüketici elektroniği zaferleri ile her zaman mutlu olup olmayacağı. Google, kartondan yapılmış VR gözlüklerinden kendini süren arabalara kadar her alan ile ilgilenmekte. Karşılaştırma yapıldığında Apple, oldukça sıkıcı gözüküyor. Karlı, ancak sıkıcı.
Tesla'nın güzel elektrikli araçlarının bir rakip ile karşılaşması en mantıklı sonuç olarak gözüküyor ve bu da bir gün markete girebilecek bazı heyecan verici ve yenilikçi özelliklerin kapısını aralıyor. Muhtemelen kullanıcılar, araçlarının kilitlerini ceplerindeki iPhone üzerinden veya bileklerindeki Apple Watch üzerinden açıp kapayabilecekler.
Ayrıca kullanıcıların, arabalarının durumunu, bir Apple ürünü üzerinden uzaktan takip edebilmeleri de oldukça yüksek bir olasılık gibi gözüküyor. Böylelikle kalabalık bir park alanında Apple Car'lar daha kolay bulunabilir, araçların içindeki sıcaklık kontrol edilebilir ve şarj durumu hakkındaki bildirimlere ulaşılabilir.
Hepsi güzel ama...
Ne yazık ki bu özelliklerin hiçbiri yeni değil. BMW ve Tesla, akıllı telefon uygulamaları aracılığı ile bu tarz bağlantı hizmetlerini sunmaktalar ama Apple'ın kullanacağı yazılımın daha yaratıcı, güçlü ve etkileyici olacağı varsayılabilir.
Ayrıca, söz konusu firmanın Apple olmasından dolayı tasarımın da önemli bir yere sahip olacağı kesin. Son 10 yılın en güzel görünümlü cihazlarından bazılarını üreten Apple'ın, üreteceği bir arabanın da mümkün olduğu kadar güzel gözükmesi için uğraşacağından emin olabiliriz. Ayrıca, var olan arabalardan da farklı gözükmek isteyeceklerdir.
Ancak burada bahsi geçen alan, tarihteki en büyük tasarımcıların bazılarının milyarlarca dolar harcayarak en güzel ve en iyi aerodinamiğe sahip olan araçları ürettiği olgunlaşmış bir endüstri.
Apple'ın yeni bir şey getirmesi mümkün mü?
Bu sorunun cevabı, eğer arabalar bizim bildiklerimiz gibi görünmez ve davranmazlarsa evet. Bazı raporlarda belirtilene göre, Apple'ın kuramsal araba projesi 2020 yılında çizim masasını terk edecek. Bu tarih de, otomotiv endüstrisinin ilk otonom araçların satışa sunulmasını beklediği yıla denk geliyor.
Eğer Apple'ın arabası üretilirse, direksiyon başında e-posta veya mesaj atmanın ya da haber okumanın suç olmadığı bir ortam gerekecek. Bu durum gerçekleştiğinde de, araba tasarımı artık ileri bakan koltuklar ve aerodinamik üzerine kurulmamış olacak. Arabalar, temel olarak tekerlekli ofisler haline dönüşebilecek. Böyle bir ortama da Apple'ın tamamen yeni tasarım fikirleri getirmesi mümkün olacak.
Ayrıca bu durum, diğer Apple ürünlerinin araba içi eğlence sistemleri ile etkileşimimizi değiştirmelerine de imkan tanıyacak. Araba içi dokunmatik ekranlar, Beats ses sistemleri ve benzeri ürünler, arabaların iç ortamlarının tamamen farklı bir hal almalarına sebep olabilecekler.
Mike Ramsey'in de söylediği üzere: "Arabalar, mekanik bir üründen ziyade mikroişlemci ve yazılım tarafından kullanılan birer araç haline dönüşüyorlar..."