Bilim insanları, Dünya’nın en eski buzunu bulma çabaları kapsamında, 2.800 metre uzunluğunda bir buz çekirdeğini başarıyla delerek Antarktika buz tabakasının kaya tabanıyla birleştiği yere ulaştı. Bu inanılmaz başarı, Dünya ikliminin en az 1,2 milyon yıl öncesine dayanan sürekli bir kaydını gösteriyor.
Avrupa Komisyonu tarafından finanse edilen “Beyond EPICA’nın – Oldest Ice” (EPICA'nın Ötesinde - En Eski Buz) projesi kapsamında Antarktika'daki Little Dome C (Küçük Kubbe C) adı verilen uzak bir bölgede çalışmalarını yürüten araştırmacılar bu dikkat çekici buz çekirdeğine ulaşmayı başaran ilk ekip oldu.
Sahadaki baş araştırmacı ve Göttingen Üniversitesi ile Alfred Wegener Enstitüsü'nde profesör olan Frank Wilhelms, yaptığı açıklamada “Doğru konum, son teknoloji radyo yankı sondaj teknolojileri ve buz akışı modellemesi kullanılarak belirlendi. Etkileyici bir şekilde, 0,8 ila 1,2 milyon yıl öncesine, tam olarak tahmin edildiği yere, 2.426 ila 2.490 metre arasındaki derinlik aralığında giden kaydı bulduk ve bu da önceki yirmi yıllık EPICA buz çekirdeği kaydımızı genişletiyor” dedi.
Antarktika, kıtasal kayanın üstünde duran aşırı büyük buz tabakalarıyla kaplı. Beyond EPICA’nın son keşif gezisi, gezegenimizin geçmişi hakkında önemli ipuçları sağlayabilecek buz ve kaya arasındaki geçiş noktasına ulaştı. Buz çekirdeklerinin her katmanında, oluştukları dönemde atmosferde bulunan gazlar, tozlar ve izotopik bileşimler yakalandığından dolayı, bu çekirdekler Dünya’nın iklim geçmişine dair fikir verebilir. Katmanlarda yakalanmış bu maddelerin oranları ve hatta bazı durumlarda sadece var olmaları, bilim insanlarının o dönemlerdeki koşullar hakkında bilgi edinmesini sağlıyor.
Saha baş bilimcisi ve doktora sonrası araştırmacısı, Kopenhag Üniversitesi’nden Julien Westhoff, yaptığı açıklamada, “Little Dome C’de kaydedilen ön analizlerden, en üstteki 2.480 metrenin 1,2 milyon yıla kadar uzanan yüksek çözünürlüklü bir kayıt içerdiğine dair güçlü göstergelere sahibiz, burada 13.000 yıla kadar olan dönem bir metrelik buza sıkıştırılmış durumda” dedi.
Bu örnekleri elde etmenin kolay bir görev olmadığı rahatlıkla söylenebilir. Ekip, ortalama yaz sıcaklığının -35°C olduğu, deniz seviyesinden 3.200 metre yükseklikteki merkezi Antarktika platosunda toplamda 200 günden fazla çalıştı.
Şimdi projenin, toplanan buz çekirdeği örneklerini düzgün bir şekilde incelenebilecekleri laboratuvarlara taşıması gerekiyor. ENEA-UTA (Ulusal Yeni Teknolojiler, Enerji ve Sürdürülebilir Ekonomik Kalkınma Ajansı - Antarktika Teknik Birimi) kıdemli araştırmacısı ve Beyond EPICA için ENEA lojistik başkanı Gianluca Bianchi Fasani, “Bu çalışma sırasında çıkarılan değerli buz çekirdekleri, projenin lojistiği açısından önemli bir zorluk olan -50°C soğuk zincirini koruyarak buzkıran gemisi Laura Bassi ile Avrupa'ya geri taşınacak” diyor.