Görünüşleri oldukça benzese de, akım koruyucular, çoklu prizlerden farklılar. Sıradan çoklu prizlerin aksine akım koruyucular, cihazlarınızı güç dalgalanmalarından koruyacaktır. Baktığınız cihazın bir akım koruyucusu olduğunu, bir joule değerine sahip olmasından anlayabilirsiniz.
"Akım Koruyucu" Ne İşe Yarar?
Türkçede genellikle akım koruyucu olarak bilinen dalgalanma koruyucuları (İngilizcesi surge protector), cihazlarınızı akımdan değil ani güç dalgalanmalarından korurlar.
Örneğin elektrik telinden gelen voltaj çok yüksek ise, bir dalgalanma oluşacaktır. Bu, kabloların ısınmasına yol açıp, bazı durumlarda yanmasıyla sonuçlanabilir. Akım koruyucusunun görevi, fazla voltajı algılayıp, bunu topraklamaya iletmektir. Bu yüzden tüm akım koruyucularında üçüncü bir pin bulunur. Dolayısıyla akım koruyucuları doğru bir biçimde topraklanmış prizlerle kullanmanız gerekir.
Elektrik Dalgalanması Neden Olur?
Çoğu kullanıcı, elektrik dalgalanmasının şimşek çakmasıyla olduğunu düşünüyor. Şimşekler bazen dalgalanmalara yol açsa da, diğer sebepler kadar etkili değiller. Hatta akım koruyucular, fırtınalardan korunmak için yeterli olmayabilir. Örneğin yıldırımın doğrudan sizin elektrik hattınıza düşmesi durumunda akım koruyucu bir işe yaramayacaktır. Bu yüzden fırtınalı ve gök gürültülü havalarda en iyi çözüm, fişi çekmek olacaktır.
Dalgalanmaların en önemli nedeni, çok fazla miktarda güç gerektiren cihazlardır. Evinizdeki kablolamaya göre değişse de, klima gibi güçlü cihazları açtığınızda bazen ışıklarınızın yanıp söndüğünü fark etmişsinizdir. Bu tür cihazlar, elektrik şebekesine yük bindirir ve dalgalanmalara yol açabilir.
Akım Koruyucuya Gerek Var mı?
Akım koruyucularla ilgili en önemli soru, onları hangi cihazları korumak için kullanacağınız. Masanızdaki lamba veya vantilatör için akım koruyucu kullanmanıza gerek yok. Ancak bilgisayar gibi içerisinde mikroişlemci barındıran pahalı cihazlar, müzik sistemleri, televizyonlar ve çoğu elektronik ve pahalı eşya için akım koruyucu kullanmanızda fayda var.
Bu noktada elektronik cihazların dalgalanmalara karşı tamamen savunmasız olmadığını belirtmekte fayda var. Örneğin iyi bir masaüstü PC güç kaynağı, dalgalanmara karşı anakartınızı ve diğer bileşenleri belirli bir seviyede koruyacaktır. Bununla birlikte cihazların kendi koruma mekanizmaları, bağımsız akım koruyucular kadar etkili olmayabilir.
Akım koruyucular, tüm kabloları aynı yere yönlendirdiğinden karmaşıklığı azaltmakta da etkililer.
Akım Koruyucuda Aranan Özellikler
Akım koruyucuların ömrü, ne kadar sıkı çalıştıklarına bağlı olarak değişiyor. Yani akım koruyucular, sıradan priz çoklayıcılar kadar uzun ömürlü değiller. Dalgalanmalar, cihaza zarar verebileceğinden en önemli işlevlerden bir tanesi, üzerinde bir çalışma lambasının bulunması olacaktır. Bu sayede akım koruyucunun çalışıp çalışmadığını rahatça görebilirsiniz.
İyi akım koruyucular, bir UL puanına sahiptir. Ancak her UL puanına sahip prizin dalgalanma koruması sunmadığını söyleyelim. Bu yüzden ürünün açıklamasında "geçici dalgalanmalara karşı korur" gibi bir ibareyi aramayı unutmayın.
Joule değeri, cihazın emebileceği maksimum gücü belirtir. Bu değer ne kadar yüksek ise, akım koruyucu o kadar yüksek gücü gerektiğinde toprağa iletebilir. Evde iyi bir koruma için en az 600 değerini arayın.
Son olarak tepki süresi, dalgalanmalara karşı ne kadar hızlı tepki verileceğini tanımlar. Burada değer ne kadar düşük olursa, cihazınız o kadar iyi korunacak demektir. İdeal olarak 1 nanosaniye veya daha hızlı bir tepki süresini tercih etmelisiniz.