ABD Uzay Kuvvetleri’nin sır gibi sakladığı gizemli X-37B uzay uçağı, Dünya’nın yörüngesindeki sürekli yolculuğunda bir yılı aşmayı başardı. Bu uçağın tam olarak ne yaptığı bilinmiyor olsa da, 2024 yılındaki bazı faaliyetleri yöneticileri tarafından açıklandı.
X-37B, en son görevi için 28 Aralık 2023’te yola çıktı ve herhangi bir resmi duyuru veya kutlama olmadan yörüngede 365 günden uzun bir süre geçirdi. Ancak bu deneysel uzay uçağı aslında uzun uçuşlara yabancı değil; 2022’de tamamladığı altıncı uçuşu, yörüngede 908 gün geçirmesiyle sona ermişti.
Şu anda bilinen yedinci görevinde olan X-37B, “aerobraking” olarak da adlandırılan ve uzay aracını yavaşlatmak için minimum yakıt harcayarak atmosferik sürtünmeden faydalanılan bir yöntemle, kısa bir süre önce yörünge irtifasını alçalttı. Bu manevrayı gerçekleştirme amacı ise bazı modül bileşenlerini “güvenli bir şekilde bertaraf etmek” için Dünya yörüngesine göndermekti. Başka bir deyişle, bir miktar uzay çöpü bırakması gerekiyordu.
Boeing tarafından tasarlanan X-37B, şu anda ABD Hava Kuvvetleri tarafından yeniden kullanılabilir uzay teknolojilerine yönelik girişimlerin bir parçası olarak yönetiliyor. Uzay uçağı, görevlerine başlarken bir fırlatma aracıyla uzaya taşınıyor ve Dünya yörüngesinde serbest düşüşünü gerçekleştirerek görevini tamamladıktan sonra “normal” bir uzay uçağı gibi tekrar atmosfere giriyor ve iniş yapıyor.
Mürettebatsız uzay aracının uzunluğu 8,9 metre ve kanat açıklığı ise 4,55 metre. Dünya’nın 240 ila 800 kilometre üzerindeki alçak yörüngede, saatte yaklaşık 28.200 kilometre hızla ilerleyebiliyor.
Uzay uçağının faaliyetlerinin bir kısmı ABD Uzay Kuvvetleri ve Boeing tarafından açıklanmaya başlamış olsa da, görevlerinin çok büyük bir kısmı hala gizlilik içinde tutuluyor ve bu da gizemli uzay aracının ne yaptığı hakkında çok fazla sorunun oluşmasına sebep oluyor.
ABD ordusunun resmi açıklaması, X-37B’nin “yeniden kullanılabilir uzay aracı teknolojileri için risk azaltma, deney ve operasyon konsepti geliştirme” gerçekleştirdiği yönünde olsa da, bu açıklamanın neredeyse hiçbir bilgi vermediği rahatlıkla söylenebilir. Yine de, uzay uçağının uzay radyasyonunun tohum canlılığını nasıl etkilediğine dair uzun vadeli bir çalışmaya katkıda bulunduğunu ve NASA için radyasyon kalkanı termal kaplamaları test ettiğini biliyoruz.
Uzun bir süredir X-37B’nin bir tür casus uçağı veya silah olabileceğine dair spekülasyonlar olsa da, bunların çoğu oldukça sert bir şekilde reddedildi. Öncelikle, uçağın yeniden giriş sürecinin fazlasıyla dikkat çekici olması ve kolaylıkla belirlenebilmesi, gizli casusluk gibi görevler için uygun olmaması anlamına geliyor. Ayrıca, yörüngedeki çok sayıda haritalama uydusunun detaylı görüntüleme yetenekleri düşünülürse, böyle bir amaç için özel bir uçağa gerçekten ihtiyaç duyulup duyulmadığı da sorgulanabilir.