COVID salgını çok ani bir şekilde ortaya çıkarak tüm dünyaya yayıldı ve milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine sebep oldu. Geri kalan hemen herkesin de günlük yaşamında büyük değişimlere yol açtı. Doğal olarak bu salgınla beraber, birçok kişi bir sonraki büyük bulaşıcı hastalığın ortaya çıkması konusunda endişelenmeye başladı.
The Coversation'da yayınlanan makalesinde Mikrobiyal Biyoinformatik Doçenti Conor Meehan, şu anda büyük endişe kaynağı olan bir influenza virüsünü, 2025’te ciddi bir sorun olma potansiyeline sahip olarak tanımlıyor. Bu, bazen “kuş gribi” olarak da adlandırılan influenza A alt türü H5N1’dir. Bu virüs, kümes hayvanları da dahil olmak üzere hem yabani hem de evcil kuşlara bulaşarak yayılıyor. Son zamanlarda, birkaç ABD eyaletinde süt sığırlarını da enfekte ediyor ve Moğolistan’daki atlarda da tespit edildi.
Kuşlar gibi hayvanlarda grip vakaları artmaya başladığında, bu hastalığın insanlara bulaşma riski her zaman bir endişe yaratıyor. Kuş gribi bu yıl ABD’de 61 vakada insanları enfekte ederken gözlemlendi. Bu vakaların çoğu çiftlik işçilerinin enfekte sığırlarla temas etmesi ve insanların çiğ süt içmesinden kaynaklanıyordu. Önceki iki yılda ise ABD’de sadece iki kuş gribi vakası bulunuyordu. İki yılın verileri karşılaştırıldığında, muazzam bir artış yaşandığı rahatlıkla görülebiliyor. İnsan enfeksiyonlarından kaynaklanan %30’luk bir ölüm oranı da göz önünde bulundurulursa, kuş gribinin neden sağlık uzmanlarının öncelikli listelerinde yer aldığı anlaşılabilir.
Tek bir mutasyon, salgına kapı açabilir
Neyse ki, H5N1 kuş gribi insandan insana bulaşmıyor gibi görünüyor, bu da insanlarda bir küresel salgına neden olma ihtimalini büyük ölçüde azaltıyor. Ayrıca, grip virüslerinin bulaşma biçiminden dolayı, genellikle H5N1 virüsleri insan hücrelerine kolaylıkla giremiyor. Ancak kısa bir süre önce yapılan bir araştırma, grip genomunda meydana gelen tek bir mutasyonun H5N1’i insandan insana yayılma konusunda ustalaştırabileceğini ve bunun da bir salgını başlatabileceğini gösteriyor.
Eğer bu kuş gribi türü bu mutasyonu geçirirse ve insanlar arasında yayılmaya başlarsa, hükümetlerin çok hızlı bir şekilde yayılmayı kontrol etme önlemlerini uygulamaları gerekecek. Bu yüzden Dünya genelinde hastalık kontrol merkezleri, kuş gribi ve ufukta görünen diğer hastalıklar için salgın hazırlık planları hazırladı. Örneğin İngiltere, 2025 yılında olası kuş gribi riskine hazırlanarak, kuş gribine karşı koruma sağlayan H5 aşısından 5 milyon doz satın aldı.
İnsanlar arasında yayılma potansiyeli olmasa bile kuş gribinin 2025 yılında hayvan sağlığını daha da fazla etkilemesi muhtemel görülüyor. Bu durum yalnızca hayvanlar için bir problem olmaktan ziyade, gıda tedarik zincirlerinde de aksamalara ve genel ekonomik etkilere yol açabilir.