Teknolojinin insanların işlerini elinden aldığı 11 Örnek

Yapay zeka, çok sayıda çalışanın işlerini ellerinden alacağı endişesi ile birlikte hayatımıza girdi. Yapay zekanın yaratıcısının dahi teknolojinin kontrolü ele geçirme ihtimaline karşı uyarıda bulunması göz korkutucu bir gelişme. Gerçek şu ki, teknolojik gelişmeler yüzyıllardır istihdamın önüne geçiyor, seri üretimin önünü açıyor ve bu işlere muhtaç olanlar arasında infial yaratıyor. 1970'lerde tekstil endüstrisinde çalışan kadınlardan santral operatörlerine, 2000'lerde video akış hizmetlerinin fiziksel video mağazalarının yerini almasına kadar... Belirli işlere olan ihtiyacı ortadan kaldıran her teknolojik gelişmeyle birlikte, bu fenomen için bir deyim icat eden ekonomist Maynard Keynes de dahil olmak üzere insanlar protesto ederek seslerini yükseltti. Keynes 1930 yılında yayınlanan bir makalesinde "Yeni bir hastalığa yakalanıyoruz" diye yazmıştı. Bu hastalığın "teknolojik işsizlik" olduğunu söylüyordu. Challenger, Gray, and Christmas, Inc. tarafından hazırlanan bir rapora göre, geçen aylarda işten çıkarılan yaklaşık 4.000 kişinin yerini yapay zeka aldı. 21. Yüzyılda teknolojinin geleceğine bakarken geçmişe bakmak iyi bir başlangıç noktası olabilir. Yapay zeka alanındaki ilerlemelerin devam edeceğine dair korkular oldukça ciddi ve bunun çalışanların geçim kaynakları üzerindeki etkisi küçümsenemez, ancak geçmişte yaşananlar da gösteriyor ki insanlar dirençli ve uyum sağlayabilecek kapasiteye sahip. Fakat sizlerle paylaşacağımız örnekler, geçmişin bugünden çok da farklı olmadığını gösteriyor.1811: Tekstil Endüstrisi 1800'lerin başında, dokumacılar ve tekstil işçileri makinelerin fabrikadaki işlerini devralmasını protesto etmek için ayağa kalktıklarında, Luddite teknolojiye karşı çıkan insanlar için kullanılan genel bir terim haline geldi. Tekstil işçilerinin çoğu, tasarruf sağlayan makinelerin devreye girmeye başlamasıyla yıllarını, belki de on yıllarını harcayarak zanaatlarını geliştirmiş ve mükemmelleştirmişlerdi. Yün kırpma makinesi olan Gig değirmenleri, birkaç kişi yerine sadece bir kişi kullanarak daha hızlı bir şekilde yün üretirken, çorap kalıp makinesi de çorap üretim sürecini eskisine göre altı kat hızlandırdı. Bazı dokumacılar tekstil makinelerini parçalayarak protesto ederken, diğerleri fabrikaları yaktı ya da muhafızlar ve askerlerle çatışmaya girdi. Ordu sonunda 1813'te isyanı bastırdı ve makine ekipmanlarına zarar vermenin ölümle cezalandırılmasını öngören yeni bir yasa çıkardı.1940: Tarım İşleri Ekonomist Maynard Keynes, 1930'larda Büyük Buhran sırasındaki ekonomik gerilemenin sorumlusunun teknoloji olduğunu ileri sürdü. O dönem traktörün piyasaya sürülmesinde olduğu gibi, işlerde emek tasarrufu sağlayan değişikliklerin insanları işsiz bırakmak anlamına geldiği bir dönemdi. Traktör ilk olarak 1902'de piyasaya sürüldü ancak sıradan çiftçilerin bir tane edinmesi için çok büyük ve pahalıydı. Henry Ford 1917'de Fordson traktörünü ürettiğinde pazar doyuma ulaştı. Elektrikli liftler ve lastik tekerleklerden, dizel motorlara kadar yeni teknolojiler kullanılmaya başlandıkça traktör de tarımın önemli bir dişlisi haline geldi. İlk kullanılmaya başlandığında Amerikalıların yaklaşık üçte biri çiftliklerde çalışıyordu, ancak The Atlantic'e göre bu sayı 1950'de yalnızca %10'a düştü ve 2010'da bu sayı işgücünün yalnızca %2'sine kadar geriledi.1945: Asansör Operatörleri Asansör Operatörleri 1900'lü yılların başında yüksek binalarda bir kattan diğerine ulaşmak için çok önemliydi. Asansörler, kabini her durağa elle yönlendiren ücretli bir işçi gerektiren bir makara sistemiyle çalışıyordu. Bu eski usul asansörler en güvenli teknoloji değildi; kat ile kabin arasında bir boşluk vardı, yani bir kişi mesafeyi yanlış değerlendirip düşerse operatörün durdurmak için zamanı olmazdı. Asansör endüstrisi bu sorunla başa çıkabilmek için güvenlik tamponları ve otomatik durdurma özelliği ekledikten sonra en sonunda insan desteğine ihtiyaç duymayan asansörleri tasarladı. Günümüzde sürücüsüz araçlar konusundaki belirsizlik gibi, yeni çağ asansörü de onu kullanmaktan korkan insanlar için bir sükse yaratmadı.1950: Otomotiv İşçileri 1950'lerin başında otomobil üreticileri üretimi hızlandırmak ve üretim maliyetlerini düşürmek için teknolojiyi kullanmaya başladı. Buna verilebilecek örneklerden biri, 1949 yılında üretim üssünü Brook Park, Ohio'ya taşıyan ve insan gücünü %90 oranında azaltan Ford Motor Company'dir. El emeği ile çalışan düşük ve orta gelirli işçilerin yerini robotların almasından en çok etkilenen sektör, diğer tüm alanlardan daha fazla otomotiv sektörü olmuştur. Başkan John F. Kennedy'den 1960 yılında teknolojinin işleri ele geçirmesi gibi büyüyen bir soruna değinmesi istenmiş, ancak Kennedy değişiklikleri desteklediğini ifade ederek makinelerin "refahımızı ve ekonomik sağlığımızı yok etsinler diye yaratılmadığını" söylemiş, bunun yerine iş arayanların becerilerini transfer etmek için çalışmaları gerektiğini belirtmişti. Robotik teknolojinin otomotiv sektörüne girmesiyle, çalışanların yerini, saatte 12 dolar ödenen kaynak işleri de dahil olmak üzere, daha az maliyetle daha fazla üretim yapabilen makineler aldı. Teknolojinin yerini alması, şirketlerin üretimi artırırken saat başına yalnızca 3,50 dolar ödeyebileceği anlamına geliyordu.1960: Depo Çalışanları Depo çalışanları günümüzde hala yaygın olsa da işin büyük ölçüde eskimiş olan bir yönü var; malzemeleri sınıflandıranlar. 1960'lara kadar depolar, her bir ürünü depoya girerken sınıflandırmak için çalışanlar işe alıyordu, ancak teknoloji geliştikçe bu işler gereksiz hale geldi. Elektronik ekipmanlar insan işçilerin yerini aldı, bu da tasarruf etmek isteyen üretici şirketler için idealdi ama binlerce insanın işsiz kalmasına neden oldu.1965: Santral Operatörleri Santral operatörleri 19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına kadar telefon iletişiminin önemli bir parçasıydı. O dönemde teknoloji, insanların doğrudan bir telefon numarası çevirmesine yetecek kadar gelişmiş değildi ve bunun yerine telefonlarını açtıklarında bir santral operatörü tarafından karşılanıyorlardı. Graham Bell'in telefonun patentini almasından sadece 16 yıl sonra, 1892'de insan operatörlerin ve santrallerin yerini alacak bir cihaz icat edilmiş olsa da yirmi yıl sonra 11 milyon telefon abonesinin sadece 300.000'i otomatik hizmete sahipti, yani artık operatörlere güvenmiyorlardı. İronik bir şekilde Bell şirketleri, başlangıçta yalnızca bağımsız telefon şirketleri tarafından kullanılan otomatik anahtarlama hizmetini istemedi. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra santral operatörlerinin ücretleri artmaya başlayınca, Bell yönetimi otomatik santral uygulamasının faydalarını fark etti. Şirket yeni sistemi benimseme planlarına 1919 yılında başladı, ancak ilk tam elektronik anahtarlama sistemini 1965 yılına kadar uygulamaya koymadı. Talebin en yüksek olduğu dönemde 342.000 santral operatörü varken, bu sayı 1960'ta 250.000'in altına düşmüş ve 1984'te sadece 40.000'e inmişti. Ancak İşgücü İstatistikleri Bürosu'na göre, bugün ABD'de halen gelen, giden ve ofisler arası aramaları aktarmak için santralleri kullanan yaklaşık 68.000 operatör bulunuyor.1980: Pin Boylar 1980'lerde ve daha öncesinde pin boylar, dostça bir gece geçirmek için yerel bowling salonuna gitmenin keyfi için çok önemliydi. Salonun arka tarafında, lobutların ve bowling kulvarının arkasında, lobutları sıfırlamak ve bowling topunu sahibine geri vermek için bekleyen bir kişi olurdu. Ancak 1980'lerin sonlarına gelindiğinde, otomatik lobut toplayıcılar, insanların yerini aldığı için bu işler neredeyse tamamen ortadan kalktı.1989: Dizgiciler Dijital baskıdan önce, yazılı kelimeyi basmak için Linotype makinesini kullanan Linotype operatörleri veya dizgiciler vardı. Bu makine 1884 yılında, kelimeleri bir sayfaya basmak için sıcak metal bloklar kullanarak tanıtıldı ve 1970'lerde gazete ve dergileri basmak için yaygın olarak kullanıldı. Her harfin, boşluğun ve rakamın bir operatör tarafından ayrı ayrı ayarlandığı elle ayarlamanın aksine, Linotype her biri büyük veya küçük harf, boşluk ve rakamlarla işaretlenmiş 107 tuştan oluşan bir klavye kullanıyordu. New York Tribune, Linotype'ı daha yaygın olarak tanınmadan önce iki yıl boyunca kullandı. Linotype, saatte sadece 250 ems üreten el dizgisine kıyasla, yetenekli bir operatörün saatte 6.000 ems üretmesiyle üretimi büyük ölçüde hızlandırdı. Ancak dijital baskı devreye girdikçe dizgicilere duyulan ihtiyaç azaldı ve kitap yayıncıları, gazeteler, dergiler ve daha fazlası, maliyetleri düşürürken ürünlerinin kısa tirajlarını oluşturabildi.1990: Ambalaj İşçileri 1990'ların başında, üretici şirketler bir kez daha maliyetleri düşürmenin yollarını ararken paketleme makineleri sahneye çıktı. MIT tarafından 2020 yılında hazırlanan bir rapora göre bulgular şunu gösteriyordu: "Endüstriyel robotlar 1993 ve 2007 yılları arasında ABD'de dört kat büyüyerek ... bin işçi başına bir robot oranına ulaştı." Rapor, Avrupa'nın ABD'den biraz daha ileride olduğunu ve aynı dönemde endüstriyel robot oranının bin işçi başına 1,6'ya yükseldiğini de ekledi.2001: Seyahat Acenteleri The Guardian'a göre seyahat verileri, 11 Eylül trajedisinin insanların seyahat etme biçimlerinde önemli bir kırılma noktası olduğunu gösteriyor. Havayolları, yolcuları bilgilendirmek için web sayfalarını kullanarak çevrimiçi hareket edebileceklerini fark ederken, çevrimiçi rezervasyon siteleri de yolcuların bir acenteye ödeme yapma ihtiyacının yerini aldı. Sonraki on yıl içinde, insanlar sosyal medyaya ve Airbnb, Priceline ve Booking.com gibi diğer uygulamalara geçtikçe, fiziksel ofis seyahat acentelerinin sayısı 1990'ların başından bu yana %70 oranında azaldı. Seyahat endüstrisi, daha sonra Twitter, Pinterest ve Instagram'ı da içeren yeni bir paylaşım çağını başlatan Facebook'un gelmesiyle yeniden değişti, yüz yüze seyahat acentelerinin sayısını etkili bir şekilde azalttı ve seyahat şirketlerini çevrimiçi olmaya zorladı. Statista tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre, insanların %72 gibi ezici bir çoğunluğu online rezervasyon yapmayı tercih ediyor; bu oran, seyahatlerini rezerve etmek için seyahat acentelerini kullananların sadece %12'siyle önemli bir tezat oluşturuyor. Rapora göre, online seyahat rezervasyonu yapanların %53'ü online siteleri kullanma nedeni olarak programlarını kişisel olarak ayarlamanın hızını ve rahatlığını gösterirken, %47'si fiyatları karşılaştırmanın ve en iyi teklifi bulmanın daha kolay olduğunu söyledi.2010: Video Mağazaları Video mağazaları eskiden hafta sonu film gecelerinin vazgeçilmeziydi. Ancak yayın hizmetlerinin devreye girmesiyle birlikte video mağazaları yavaş yavaş iflas etti ve beraberinde mağaza görevlileri de... Blockbuster ve diğer video mağazaları sonunda iflas ederek binlerce kişinin işine mal oldu. Popülerliğinin zirvesindeyken Blockbuster'ın dünya çapında 9.000'den fazla mağazası vardı, ancak bugün sadece bir tane kaldı ve o da Oregon'da bulunuyor. Blockbuster, yayın hizmeti henüz bir başlangıç aşamasındayken Netflix'i satın almış olsaydı hayatta kalabilirdi.