Göbekli Tepe yakınlarında keşfedilen 11.000 yıllık duvar oyması arkeoloji tarihine geçti
Türkiye’de, Göbekli Tepe yakınlarındaki Sayburç’ta keşfedilen 11.000 yıllık duvar oyması, büyük hayvanları, insan figürlerini ve penisleri tasvir ediyor... MÖ 9. binyıla tarihlenen yapıdaki beş figürden oluşan kabartma, anlatı sanatının bilinen en eski tasvirini oluşturuyor.
3
5
Özdoğan makalesinde “Bu bölgede yaşayan topluluklar ortak bir kültürel ortamı paylaşıyor” diyor ve devam ediyor: "Kesinlikle birbirleriyle iletişim kuruyorlar ve yenilikleri, sosyal ideolojiyi ve ortak bir kültürü paylaşıyorlar."
1949'da Sayburç antik kentinin büyük bir bölümü yerleşim yerleriyle kaplıydı. Geçtiğimiz yıl başlayan kazılar, Neolitik dönemden kalma bir ortak kullanım yapısını ortaya çıkardı. Şimdiye kadar sadece yarısı kazıldı ve arkeologların Neolitik tarihi daha fazla sorgulayabilmesi için bazı modern yapıların yıkılması planlanıyor.
4
5
Özdoğan, figürlerin yöneliminden yola çıkarak kabartmada iki sahnenin tasvir edildiğini düşünüyor. Birinde bir insan ve boğa, diğerinde ise iki leoparla çevrili bir insan figürü yer alıyor. Sanatçıların oyma için zaman harcadıkları görünen penislere bakılırsa, sahnedeki her iki insan da erkek. Leoparlardan birinin de penisi var, ancak diğerinin yok.
Anlatı sahnelerinin bulunduğu yapı topluluk tarafından ortak olarak kullanılıyordu ve duvarların yanında dizilmiş sıralar bulunuyordu. Ayrıca sıraların arkalıklarında oymalar yer alıyordu. Özdoğan, makalede, sanat eserinin toplumun kolektif hafızasının bir yansıması, değerlerini korumak için bir şey olarak kabul edilebileceğini belirtiyor. Bu değerlerin tam olarak ne olduğu ise biraz daha araştırma gerektirebilir.
5
5
Arkeologların Sayburç'ta yaşayan topluluk hakkında daha fazla bilgi edinebilmesi için daha fazla kazı yapılması gerekecek. Ancak bu, Taş Devri'nden kalma en eski yerleşim yerlerinden bazılarına ilişkin anlayışımız için heyecan verici yeni bir değişiklik olabilir.