İnceleme
Kategoriler
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Son İncelenenler
Aqara Camera Hub G2H inceleme
PlayStation VR 2 inceleme
vivo V40 & v40 lite inceleme
Huawei WiFi 7 BE3 inceleme
iPhone 16 Pro inceleme
Nillkin Desktop Stand, Nillkin MagRoad Lite, Nillkin Bolster Portable Stand inceleme
Mcdodo MC-1360 10.000 mAh LED Göstergeli Powerbank inceleme
Haber
Kategoriler
Kripto Dünyası
Cep Telefonu
Windows
Sosyal Medya
Oyun ve Eğlence
Bilim
Dijital Fotoğraf
Notebook
Ekran Kartları
Güvenlik
Mobil Uygulamalar
Twitter
Instagram
Facebook
CES 2024
Scooter
Araçlar
Netflix
Gitex 2022
En Son Haberler
13 yaşındaki TikTokçu, kendi ürettiği meme coin'leri satıp kaçtı
Casio'nun yeni sürprizi: Yüzük görünümlü saat!
Onay gelmedi: Netflix'in sevilen yapımına ikinci sezon şoku
Yeni DS 4 Pallas satışa çıktı: Türkiye fiyatı ve özellikleri
vivo X200 Pro performansı nasıl? Teknik özellikleri neler?
Huawei’den dünya çapında ‘Akıllı Ağ’ anlaşması
Yeni sızıntı, RTX 5070 Ti'nin ne kadar güç çekeceğini ortaya koydu
Forum
CHIP Online
Chip Dergisi
PDF Arşivi
2015
Şubat
CHIP Dergisi Arşivi: Şubat 2015 - Sayfa 32
30
31
32
33
34
Kategoriler
İnceleme
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Haberler
Cep Telefonu
Oyun ve Eğlence
Bilim
Notebook
Ekran Kartları
Mobil Uygulamalar
Yapay zeka
Sony Xperia Z3
Xiaomi
Xbox One
Windows 11
Windows 10
TikTok
Sinema
Samsung Galaxy S8
Samsung Galaxy S6
Samsung Galaxy S5
Samsung
Playstation 5
Oyun konsolu
Otomobil
Ofis ve Finans
Note 4
MWC 2018
MWC 2017
MWC 2015
Microsoft
LG G6
LG G5
LG G4
LG G3
İşletim Sistemleri
İş dünyası
iPhone SE
iPhone 7
iPhone 6S
iPhone 6
iOS
Instagram
IFA 2017
HTC One M9
HTC 10
Google
Diziler
Discovery 2
CES 2018
CES 2017
CES 2015
Blockchain ve Bitcoin
Bilgisayarlar
Xbox Game Pass
Xbox Series S/X
Uzay
Android
Forum
© 2024 Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.
Bununla birlikte söz konusu fikrin gerçeğe dökülmesi pek olası değil çünkü sektör buna çok hevesli değil ve kullanıcılar da tepkisiz. Fakat Mayer-Schönberger'in ikinci fikri daha etkili olabilir. Bu yaklaşıma göre verinin sorumluluğu orijinal sahibinde kalmayacak, o an kullanan her kimse ona aktarılacak. Büyük şirketler için bu, veriyi kullanıp kâr elde edebilecekleri, ancak veriler kötüye kullanılırsa bunun hesabını verecekleri anlamına geliyor. Bu da bilgide özerklik hakkını adeta kaldırıyor. Ama bu hak zaten öleli çok olmuştu. Bir diğer büyük veri uzmanı olan, hukuk eğitimi görmüş Ivone Hofsetter'in ise "bilgi kapitalizmi" ve pasif siyasi yapıyı eleştirdiği "Sie wissen alles" (Her şeyi biliyorlar) diye bir kitabı var. "Büyük verinin kişisel verileri ele alma tarzı insanlık onuruyla uyuşmuyor. Bu ilkeleri koruma görevi bariz biçimde devlete düşüyor ve devletin gerekli yasal düzenlemeleri hazırlarken hiç zaman yitirmemesi gerekiyor. Bu hemen yapılmazsa büyük veri geri döndürülmesi zor bir duruma yol açacak." Şu anki durum dünya politikalarını etkileyebilir. 2012 başkanlık seçimleri sırasında Barack Obama'nın ekibinin akıllı bir strateji geliştirecek zamanı oldu çünkü iş başındaki başkanın demokrat olduğu en başından belliydi. Obama'nın kampanya yöneticisi Jim Messina ultra modern iş analizine güveniyordu ve sırf bu iş için 50 adet veri bilimciyi işe almıştı. Amaç, kıran kırana mücadelenin yaşanacağı sekiz eyalette bariz bir zafer elde etmekti. Çünkü seçimin sonucunu bu sekiz eyalette yaşayan oy verenlerin belirleyeceği ortadaydı. Obama'nın veri uzmanları bu sekiz eyaletteki bireysel seçmen profilini inceledi ve önceki seçim sonuçlarıyla sosyodemografik veri arasında ilişkiler kurdu. Ardından kararsız seçmenleri saptayıp istatistiksel profillerini modellediler. Algoritma 100 civarı karakteristiğe bakarak bu kararsız seçmenleri tanıdı ve bu kişilere ulaşmak için e-posta pazarlama stratejilerinden Facebook'a, ev ziyaretlerine kadar her şey yapıldı. Sonuçta oyların başa baş olduğu sekiz eyaletin yedisini Obama kazandı ve görev süresini bir dönem daha uzattı. Büyük verinin acil durum çıkışı var mı? Eğer büyük veri kamuoyunu ve seçilmiş başkanları değiştirebiliyorsa bu daha buzdağının görünürdeki kısmı. Boston'da MIT'nin İnsan Dinamikleri Laboratuvarı'nın müdürü olan Alex Pentland toplumları analiz etmek (buna "gerçeklik madenciliği" diyor) ve sonra değiştirmek istiyor. Eğer makine bazı kişi ya da grupların kontrolden çıkmasına kesin gözüyle bakıyorsa o kişiler davranışlarını değiştirme yönünde teşvik edilecek. Pentland'ın önerdiği sosyolojik uyaran – tepki – ödül yöntemi, bunu takip etmesi kesin olan ceza dikkate alınmasa bile distopyalardan fırlamış bir kâbus. Sonuçta sürekli bir optimizasyonun sonucunda ortaya herkesin birbirinin tıpatıp aynısı olduğu bir toplum çıkacak. Ya da Mayer-Schönberger'in deyimiyle, "Bir gün gelecek makineler 'İnsanlardan alabileceğimizi aldık, hadi şimdi gidip onları ortadan kaldıralım,' diyecek." Tümüyle tekdüze bir toplum korkusunun haklı gerekçeleri var fakat insanoğlu büyük veriyi iyi yönde kullanabilecek potansiyele sahip. Fantezi ve yaratıcılık ilişki ve veri modelleriyle geliştirilemez. Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg veri devriminin öncülerinden ve bundan en çok kâr eden insanlardan sayılabilir fakat 2002'de Harvard'da okurken veri devrimi daha başlamamış olduğu için kendini şanslı saymalı. Ne de olsa iyi bir algoritma okulu kimlerin yarıda bırakacağını saptayabilirdi ve Zuckerberg bu filtreye takılsa, elit üniversitenin altyapısını kötüye kullanamaz ve çığır açan sosyal medya projesini başlatamazdı. Zuckerberg çok başarılı oldu çünkü kuralları çiğnedi. Algoritma bunu anlayabilir mi peki? Yine aynı biçimde, Harvard'ın sonuçta okuldan kendi ayrılan Zuckerberg'i reddetmemesi de bir şanstı. Tutucu işletme okulunun imajı da Zuckerberg'in başarı öyküsüyle değişti. Harvard bugün potansiyel internet dâhilerinin Eldorado'su olarak görülüyor ve teknolojik araştırmada Boston'daki MIT ve California'daki Stanford ile aşık atıyor. Tabii herkes bir sonraki Zuckerberg, Picasso ya da Ella Fitzgerald olamaz. Bununla birlikte sosyal özgürlüklerini kullananlar, haklarını savunanlar ve ara sıra çizginin dışına çıkanlar büyük verinin dünya görüşünü değiştirecek. Güvenli tarafta olmak için belki de verilerin kendi kendini ifade etmesine izin vermeliyiz. Acaba büyük verinin nasıl bir gelecek inşa edeceğini tahmin edecek bir algoritma ve model geliştirilebilir mi? Daha da önemlisi, böyle bir gelecekten nasıl kaçınabiliriz? s balkim@chip.com.tr Verileştirme (datafication): İnsanlar, nesneler, yapılar, hareketler, başarılar... her şey şu ya da bu şekilde ölçülebilir bilgiye dönüştürülebilir. Verileştirme, büyük verinin geleceğinde kilit rol oynuyor ve şu anda içine gömülmüş durumdayız. Veri egzozu (data exhaust): İnternette arama yaptığınız zaman ardınızda bıraktığınız küçük dijital izler. Bu izlere fare hareketleri, kazara tıklamalar, yazım hataları ve reddedilen sonuçlar girebiliyor. küçük veri bu tür izleri çöp kabul ediyor ama büyük veri için bunlar sonuç listelerini, kullanılabilirliği, yazımı ve iş modeli için yararlı her şeyi iyiye götürebilecek hammadde sayılıyor. İlişki (correlation): Özellikler, olaylar ve durumlar arasındaki bağıntıyı tanımlıyor. Büyük veri ilginç ilişkiler saptayabiliyor fakat bu ilişkiler sebep sonuç bilgisi vermiyor. Negatif özgürlük (negative freedom): kişisel verilere hükümetler, toplum ve ekonomik sistem tarafından erişilmesini önleme hakkı (giderek kayboluyor). Tahmine dayalı analiz (predictive analytics): Veri içinde tekrarlanan örüntüleri saptayan, sonra algoritmalar kullanarak gelecekteki gelişmeleri tahmin eden analitik prosedür. Böylece geleceği görmek mümkün oluyor. Bulanıklık (blur): Bir şekilde veri yığınlarına karışan hatalar (yanlış değerler, uygun olmayan biçimler ve hassas olmamaktan kaynaklanan yanlışlıklar). Büyük veri bunların oyunun gerçekçi bir kısmı olduğuna inanıyor çünkü iyi sonuçlara ulaşmak söz konusu olduğunda verinin niceliği veri kümesinin niteliğinden daha önemli. Küçük veri (small data): küçük veri yığınlarına yönelik geleneksel yaklaşım. Bu konsepte rastgele örnekleme dâhil. Büyük verinin aksine, küçük veride hassaslık önemli. Bulanıklığa izin verilmiyor çünkü bu, zaten anlaşılmaz olan görüntüyü daha da bozabilir. TERMİnoLojİ Büyük veriye küçük kılavuz yeni veri dünyasıyla birlikte yepyeni bir terminoloji geliyor. Burada büyük veriyle ilgili en önemli terimleri açıklıyoruz. Profesör Viktor Mayer-schönberger büyük veri konusunda dünyanın önde gelen isimlerinden biri. "Big Data – Die Revolution, die unser Leben verändern wird" (Büyük Verihayatımızı değiştirecek devrim) adlı kitabıyla veri devriminin risklerine ve olumlu yanlarına ışık tutuyor. 3202/2015 TREND Büyük Veri
