İnceleme
Kategoriler
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Son İncelenenler
Aqara Camera Hub G2H inceleme
PlayStation VR 2 inceleme
vivo V40 & v40 lite inceleme
Huawei WiFi 7 BE3 inceleme
iPhone 16 Pro inceleme
Nillkin Desktop Stand, Nillkin MagRoad Lite, Nillkin Bolster Portable Stand inceleme
Mcdodo MC-1360 10.000 mAh LED Göstergeli Powerbank inceleme
Haber
Kategoriler
Kripto Dünyası
Cep Telefonu
Windows
Sosyal Medya
Oyun ve Eğlence
Bilim
Dijital Fotoğraf
Notebook
Ekran Kartları
Güvenlik
Mobil Uygulamalar
Twitter
Instagram
Facebook
CES 2024
Scooter
Araçlar
Netflix
Gitex 2022
En Son Haberler
Siri'yi unutun, "LLM Siri" geliyor!
Starship'in son fırlatma testi o kadar gürültülü oldu ki...
OpenAI, Chrome'a rakip olacak bir tarayıcı geliştiriyor
Honda'dan elektrikli araçların kaderini değiştirecek yeni hamle
Wi-Fi 8 geliyor; peki ama kullanıcılara ne sağlayacak?
13 yaşındaki TikTokçu, kendi ürettiği meme coin'leri satıp kaçtı
Casio'nun yeni sürprizi: Yüzük görünümlü saat!
Forum
CHIP Online
Chip Dergisi
PDF Arşivi
2014
Nisan
CHIP Dergisi Arşivi: Nisan 2014 - Sayfa 35
33
34
35
36
37
Kategoriler
İnceleme
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Haberler
Cep Telefonu
Oyun ve Eğlence
Bilim
Notebook
Ekran Kartları
Mobil Uygulamalar
Yapay zeka
Sony Xperia Z3
Xiaomi
Xbox One
Windows 11
Windows 10
TikTok
Sinema
Samsung Galaxy S8
Samsung Galaxy S6
Samsung Galaxy S5
Samsung
Playstation 5
Oyun konsolu
Otomobil
Ofis ve Finans
Note 4
MWC 2018
MWC 2017
MWC 2015
Microsoft
LG G6
LG G5
LG G4
LG G3
İşletim Sistemleri
İş dünyası
iPhone SE
iPhone 7
iPhone 6S
iPhone 6
iOS
Instagram
IFA 2017
HTC One M9
HTC 10
Google
Diziler
Discovery 2
CES 2018
CES 2017
CES 2015
Blockchain ve Bitcoin
Bilgisayarlar
Xbox Game Pass
Xbox Series S/X
Uzay
Android
Forum
© 2024 Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.
3504/2014 Muhbir B ir Amerikan NSA çalışanı Moskova'da oturmuş, hevesle bekleyen bir yığın gazeteciye eskiden çalıştığı kurumun en az 40 ülkeyi (kendi NATO müttefikleri dâhil) dinlediğini açıklıyor. Bir yerden tanıdık geldi mi? Hayır, Edward Snowden'den değil William Martin'den söz ediyoruz ve yıllardan 1960. Martin, Meksika ve Küba aracılığıyla, meslektaşı Bernon Mitchell'le beraber ülkesinden SSCB'ye kaçarak iltica talebinde bulunmuştu. İkisi, Moskova'daki basın odasında NSA'nın şifreleme kodlarını nasıl kırdığını, insansız hava araçları (İHA) kullanarak başka ülkeleri nasıl gizlice gözetlediklerini ve hoşlanmadıkları hükümetleri nasıl devirdiklerini anlatıyorlar. Kendi vatanlarına ihanet edenler günümüz muhbirlerinin ilk örneği. Gizli bilgileri kamuoyuyla paylaşıyor, etik olmayan ya da yasadışı davranışları herkesin duymasını sağlıyorlar. Halk bu yüzden seviyor onları; hükümetler ve şirketler ise nefret ediyor. Çoğu zaman bunun bedeli, muhbirlerin özgürlüğü oluyor. Bir Amerikan uzmanlığı Dünyanın en nefes kesici muhbirlik öyküleri ABD kaynaklı. Daniel Ellsberg 1971 yılında bazı ABD hükümetlerinin Vietnam Savaşı'nın sebebine ilişkin, halktan bilerek bilgi kaçırdıklarını ortaya çıkardı. 47 dosya, 7.000 sayfa dolusu belgeyi New York Times ve Washington Times'la paylaştı. ABD Başkanı Nixon bunu yasakladıysa da, Yüce Mahkeme muhbirliği yasal kabul etti. Ellsberg hâlâ casuslukla suçlanıyor ve toplam 115 yıl hapis cezasıyla tehdit ediliyordu. Ne var ki dava düşürüldü çünkü Nixon yasa dışı olarak FBI'dan Ellsberg'in psikiyatristinin bürosuna girmelerini talep etmişti. Bu durumdan sorumlu FBI ekibi bir diğer ünlü muhbirin sonunu getiren aynı ekipti: FBI'ın müdür yardımcısı Mark Felt. 1971'de Felt, Watergate skandalıyla ilgili gizli bilgileri, kendi kimliğinin gizli kalması şartıyla, basınla paylaştı. Felt, Watergate skandalının "Deep Throat" (Derin Gırtlak) kod adlı muhbiri olduğunu bu tarihten 33 yıl sonra açıkladı. Yaşlı Felt'in kimliğinin açığa çıkmasına verilen tepkiler, meslektaşlarına verilen tepkilerle aynıydı. Kimileri onu bir kahraman, hükümetin yasa dışı eylemlerini gün yüzüne çıkaran biri olarak görüyor. Birçoklarıysa onun sadakatsiz bir çalışan ve vatana ihanet etmiş bir hain olduğu görüşünde. Benzer bir şey aşağı yukarı aynı sıralarda Bradley Manning için de gerçekleşti. ABD'li asker Bradley Manning, 2010 yılında Irak savaşıyla ilgili gizli bilgileri muhbirlik platformu WikiLeaks'e sızdırdı. Bu bilgiler arasında masum vatandaşların öldürüldüğünü gösteren videolar da bulunuyordu. 2013'ün yazında Manning 35 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve idamdan kıl payı kurtuldu. Yargı sürecinde Manning'in serbest bırakılması için bir protesto başlatıldı ve buna ünlüler de katkıda bulundu fakat bir sonuç elde edemediler. İki ucu keskin kılıç Muhbirliğin her zaman iyi olmadığını savunanlar da var. 1998'de Macar – İngiliz kimyager Arpad Pusztai, genetiği değiştirilmiş patateslerin sıçanların bağışıklık sistemini zayıflatarak ölümlerine yol açtığını kanıtlayan çalışmasını, gizli olarak duyurdu. Bu, genetiği değiştirilmiş bitkilerin üretimini yeni yeni duyuran tarım sektörüne büyük bir darbeydi. Fakat Pusztai'nin çalışmasının geçerli olup olmadığı hâlâ tartışılıyor. Londra'daki Royal Society'deki gibi birçok bilim adamı, deneylerde izlenen yöntemleri ve dolayısıyla sonuçların geçerliliğini sorgularken bazıları da muhbire arka çıkıyor. Vaka bugün bile hâlâ ortalığı karıştırmaya devam ediyor. Pusztai'yi ve çalışmasını konu alan belgesel filmlerden dördü, uluslararası muhbirlik ödülünü kazandı. Bu ödül 1999'dan beri her iki yılda bir veriliyor. Alman Bilim Adamları Derneği muhbirleri onurlandırmak ve başkalarının da böyle yapmasını sağlamak istiyor. Ödül kazananlar arasında iki de Alman muhbir var. 1994'te veteriner Margrit Herbst işvereninin isteğine karşı gelerek Almanya'da 24 Deli Dana vakası görüldüğünü açıklayarak büyük tartışma yaratmıştı. 2005'te ise Brigitte Heinisch bir yaşlılar yurdundaki içler acısı hali gözler önüne sermiş, bunun üzerine hiçbir uyarıda bulunulmaksızın işten çıkarılmıştı. Söz konusu vaka Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne götürüldü ve mahkeme de Heinisch'in lehine karar verdi. En azından özel sektörde muhbirlik, ifade özgürlüğüyle korunuyor. 2009'dan beri ABD'de muhbirliğe izin veren bir yasa var. Aşağı Saksonya bölgesinin Kriminal Soruşturma Bürosu, isimsiz ihbarlar için bir internet sitesi açtı bile. Edward Snowden bu yıl uluslararası muhbir ödülünü aldı fakat ödülü bizzat teslim almaya gelemedi. Eski NSA elemanı şu anda geçerli bir Amerikan pasaportu olmadan Moskova'da ikamet ediyor. Öncüleri Martin ve Mitchell ise Amerikan vatandaşlığını kendi istekleriyle 1960'ta terk etmişlerdi. balkim@chip.com.tr Muhbirler kimileri için kahraman, kimileri içinse nankör. Muhbirler şirketlerin ve hükümetlerin yanlışlarını gözler önüne sererek skandalları ortaya çıkarıyor Barış Emre ALKIM / CS FO TO ĞRAFLAR: DPA/PICTURE ALLIANCE; FOTOLIA/gRAFIK & ART; NATIONAL SECURITY AgENCY; REUTERS/KEVIN LAMARqUE, OSSERVATORE ROMANO, BOBBY YIP; THINKSTOCK/ISTOCKPHOTO; US ARMY; US gOVERNMENT
