İnceleme
Kategoriler
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Son İncelenenler
Dreame L10 Prime inceleme
SteelSeries Arctis GameBuds inceleme
Xiaomi Mix Flip inceleme
OPPO A3 inceleme
Nurus Me Too inceleme
Pusat Ghost Pro inceleme
nubia Z60 Ultra inceleme
Haber
Kategoriler
Kripto Dünyası
Cep Telefonu
Windows
Sosyal Medya
Oyun ve Eğlence
Bilim
Dijital Fotoğraf
Notebook
Ekran Kartları
Güvenlik
Mobil Uygulamalar
Twitter
Instagram
Facebook
CES 2024
Scooter
Araçlar
Netflix
Gitex 2022
En Son Haberler
GTA 6, tarihin en büyük eğlence lansmanı olabilir mi?
“Kıyamet Günü Enkazı" bombadan daha tehlikeli bir sır mı saklıyor?
Galaxy S25 Plus ve S25 Ultra'nın yeni görselleri ortaya çıktı
Google, Gemini yapay zekasını televizyonlara da getiriyor
Yeni Xbox konsolu, yeni Call of Duty ile gelecek: Peki ne zaman?
vivo X200 Pro için güzel haber geldi! Bekleyenler çok sevinecek!
The Last of Us 2. sezonun ilk fragmanı yayınlandı, yayın tarihi açıklandı
Forum
CHIP Online
Chip Dergisi
PDF Arşivi
2013
Temmuz
CHIP Dergisi Arşivi: Temmuz 2013 - Sayfa 49
47
48
49
50
51
Kategoriler
İnceleme
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Haberler
Cep Telefonu
Oyun ve Eğlence
Bilim
Notebook
Ekran Kartları
Mobil Uygulamalar
Yapay zeka
Sony Xperia Z3
Xiaomi
Xbox One
Windows 11
Windows 10
TikTok
Sinema
Samsung Galaxy S8
Samsung Galaxy S6
Samsung Galaxy S5
Samsung
Playstation 5
Oyun konsolu
Otomobil
Ofis ve Finans
Note 4
MWC 2018
MWC 2017
MWC 2015
Microsoft
LG G6
LG G5
LG G4
LG G3
İşletim Sistemleri
İş dünyası
iPhone SE
iPhone 7
iPhone 6S
iPhone 6
iOS
Instagram
IFA 2017
HTC One M9
HTC 10
Google
Diziler
Discovery 2
CES 2018
CES 2017
CES 2015
Blockchain ve Bitcoin
Bilgisayarlar
Xbox Game Pass
Xbox Series S/X
Uzay
Android
Forum
© 2025 Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.
47 07/2013 WWW.CHIP.COM.TR MOZILLA E ric S. Raymond, geleceğe işaret etmek için gayet ortaçağdan kalma bir imgeye başvurmuştu. 1997 tarihli "Katedraller ve pazar" başlıklı makalesinde Açık Kaynak projelerinin anlamını bu terimlerle netleştirmeye çalışmıştı. Özetlemek gerekirse, Raymond iki tür yazılım geliştirme modelinden söz ediyordu. Bunlardan birinde koda ancak yeni bir sürüm çıktığında erişilebiliyordu (katedral), diğerinde ise kod geliştirme sürecinde de tümüyle ve sınırsız olarak açıktı (pazar, yani Açık Kaynak). Raymond'un esin kaynağı Açık Kaynak kodlu Linux'tu. Bununla beraber, Raymond internet üzerinde ne kadar büyük etkisinin olacağını bilemezdi. 90'lı yılların başında internet kendini ilk defa, karmaşık ağ kodlarını ekranda görüntüleyen tarayıcılar sayesinde gösterdi. İnternetin babası Tim Berners-Lee tarafından geliştirilen ilk tarayıcı World Wide Web (Dünya Çapında Ağ) adını taşıyordu. Bununla beraber tarayıcı resimleri gösteremiyordu. Bu durum kısa süre sonra Illinois Üniversitesi'nden Marc Andressen ve Eric Bina, NSCS Mosaic'i geliştirince değişti. İnternetin öncü isimlerinden Bob Metcalfe, "Ansızın milyonlarca insan internetin seksten daha iyi olduğunu düşünmeye başladı," diyordu. Uyuyan dev uyanınca Aslında tarayıcının önemini ne kadar anlatsak az. Tarayıcı, giderek birbirine bağlanan bir dünyaya erişim kapınız. İlk başta bunun farkında olan çok az insan vardı. Bunlardan biri, Mosaic yüzünden bir tartışma yaşayan ve sonrasında Silicon Graphics'in kurucusu Jim Clark'la işbirliği yapan Marc Andressen'di. İkisi bir araya gelip 1994'te Netscape'i kurdular ve Netscape Navigator göz açıp kapayana kadar internette tekele dönüştü ve milyonlarca dolar değerinde bir firmaya dönüştü. Ancak 1995'te WWW aynı zamanda uyuyan dev Microsoft'u da uyandırmıştı. Navigator ile Internet Explorer arasındaki pazar kavgası web tarihinde "tarayıcılar savaşı" olarak da biliniyor. Savaşın dönüm noktası, yeni binyılın başında Explorer'ın Windows işletim sistemiyle geldiği için %90 piyasa payına erişmesiydi. Microsoft, ABD'de ve Avrupa'da kartel yasalarına takıldı. Ancak 1998'de Netscape, Mozilla Suite adıyla Açık Kaynak koleksiyonunu hazırlamıştı bile. Raymond'un katedraller ve pazar imgesi şirketin esin kaynağı olmuştu. Bunun altında yatan düşünce, çok sayıda insanın bilgisinden faydalanmaktı. Raymond daha sonraları, "Bunun tarihin yazılmasına katkıda bulunduğunu bilmek çok komik," diyecekti. Mozilla Açık Kaynak'ın öncüsüydü; bilgi ve motivasyon sahibi herkesin üstünde beraberce çalışabileceği açık ve erişilebilir bir kaynak koduydu. Bir sonraki cephe cep telefonları İlk başta, 1999'da Netscape'i satın alan internet firması AOL da bu projeye dahildi. Bundan on yıl önce, 2003'te bu sorumluluğu yeni kurulan Mozilla Vakfı devraldı. Kâr amacı gütmeyen kuruluş "Açıklığın, yeniliğin ve özgür seçimin internetin sağlıklı gelişiminin anahtarı olduğuna inanan küresel bir topluluk" olarak tanımlanıyor. Burada yalnızca teknoloji değil, özgürlük ve güvenlik gibi küresel değerler de önemli sayılıyor. 2004'ün Kasım ayında Mozilla nihayet Firefox'un 1.0 sürümünü piyasaya sürdü. Projenin meraklıları New York Times'a iki sayfalık bir ilan vermişlerdi. Üstünden daha bir yıl geçmişti ki Firefox 100 milyon kez indirilme rekorunu kırdı. Dört yıl sonra bir milyar kez indirilme rakamına erişerek aynı başarıyı yeniledi. O sırada, Firefox her altı haftada bir yeni bir sürüm yayınlıyordu. Bu projenin az bilinen ancak çok önemli bir parçası, Gecko adındaki çekirdek programdı. Tartışmaya yer bırakmayacak, çok şaşırtıcı bir başarıydı bu. 90'ların sonunda Netscape'ten ayrılan Andreesen gibi öncüler bile projeden şüphe ediyordu. 2002'de yapılan bir röportajda "Ben herkesin hayatında en az bir defa Microsoft'la boy ölçüşmesi gerektiğini düşünüyorum" demişti. Ancak "bir defa" sözü Firefox için az kalır. Tarayıcıların pazardaki varlığını ölçmek gayet güç ancak şurası kesin: Piyasaya Firefox'tan önce sürülen Opera ve Google'ın Chrome'u gibi tarayıcılar, Explorer'ın üstünlüğünü sona erdirdi. Almanya'da StatCounter değerlerine göre Firefox'un pazar payı %48 civarında. O arada internet de çok değişti. Artık birbirine bağlanmış dünyaya sadece tarayıcılarla değil, uygulamalarla, akıllı telefonlarla, tabletlerle de erişiyoruz. 2013'te Mozilla, akıllı telefonlar için ilk Firefox işletim sistemini duyurdu. Mozilla'nın Apple ve Microsoft gibi milyarlarca dolarlık şirketlerle savaşması gerekiyor. Ancak bu proje, devlere nasıl meydan okunacağını kesinlikle göstermiş durumda. balkim@chip.com.tr Tarayıcılar internete açılan kapımız. Bundan on yıl önce Mozilla, Firefox'u geliştirmeye başlayarak Microsoft'a meydan okudu. Şimdi sırada Apple ve Google var. PS / BARIŞ EMRE ALKIM FOTOĞRAFLAR: CERN
