İnceleme
Kategoriler
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Son İncelenenler
TP-Link Archer BE230 inceleme
Dreame L10 Prime inceleme
SteelSeries Arctis GameBuds inceleme
Xiaomi Mix Flip inceleme
OPPO A3 inceleme
Nurus Me Too inceleme
Pusat Ghost Pro inceleme
Haber
Kategoriler
Kripto Dünyası
Cep Telefonu
Windows
Sosyal Medya
Oyun ve Eğlence
Bilim
Dijital Fotoğraf
Notebook
Ekran Kartları
Güvenlik
Mobil Uygulamalar
Twitter
Instagram
Facebook
CES 2024
Scooter
Araçlar
Netflix
Gitex 2022
En Son Haberler
Nvidia'dan, 3.000 dolarlık kişisel süper bilgisayar
Microsoft’un Windows 11’e geçin reklamı, bilgisayarları "bozdu"
Samsung'un sevimli robotu Ballie, satışa sunuluyor
Sony açıkladı: 3 oyunun daha filmi geliyor!
ASUS Republic of Gamers 2025 ROG Strix dizüstü bilgisayar serisini tanıttı
Razer, CES 2025’te yenilikçi teknolojilerini ve çözümlerini tanıttı
TCL, NXTPAPER 4.0 teknolojisi ve NXTPAPER 11 Plus tabletini tanıttı
Forum
CHIP Online
Chip Dergisi
PDF Arşivi
2013
Şubat
CHIP Dergisi Arşivi: Şubat 2013 - Sayfa 47
45
46
47
48
49
Kategoriler
İnceleme
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Haberler
Cep Telefonu
Oyun ve Eğlence
Bilim
Notebook
Ekran Kartları
Mobil Uygulamalar
Yapay zeka
Sony Xperia Z3
Xiaomi
Xbox One
Windows 11
Windows 10
TikTok
Sinema
Samsung Galaxy S8
Samsung Galaxy S6
Samsung Galaxy S5
Samsung
Playstation 5
Oyun konsolu
Otomobil
Ofis ve Finans
Note 4
MWC 2018
MWC 2017
MWC 2015
Microsoft
LG G6
LG G5
LG G4
LG G3
İşletim Sistemleri
İş dünyası
iPhone SE
iPhone 7
iPhone 6S
iPhone 6
iOS
Instagram
IFA 2017
HTC One M9
HTC 10
Google
Diziler
Discovery 2
CES 2018
CES 2017
CES 2015
Blockchain ve Bitcoin
Bilgisayarlar
Xbox Game Pass
Xbox Series S/X
Uzay
Android
Forum
© 2025 Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.
47 02/2013 WWW.CHIP.COM.TR Yazılım PATENTLERİ J ohn von Utynam'ın bir fikri vardı. Bu fikir öylesine parlaktı ki İngiliz Kralı 6. Henry koruması altına aldı. Flaman cam ustası İngiliz Eton Koleji'ne ürettiği camlarda yeni bir teknik geliştirmişti. 6. Henry bu teknolojinin tekel olarak kalması için gerekli hakları ona 1449'da verdi. Karşılığında John bu bilgileri sadece İngilizlerle paylaşacaktı. Bu ayrıcalık John'a yirmi yıllık bir süre için tanınmıştı ve modern çağın ilk patenti sayılıyor. John vakasının patent hakları konusunda altyapıyı hazırladığı su götürmez. Bugün aynı şey dünyanın her yanında sayısız patent için de geçerli. Utynam'dan 500 yıl sonra bilgisayar çağı başladı ve beraberinde "acaba yazılımların patenti alınabilir mi?" sorusunu da getirdi. Halen sorunun yanıtı verilebilmiş değil. Bu bağlamda 26 Mayıs 1981, ABD için çok önemli bir gün. Zira Amerikalı avukat Satya Pal Asija, "Swift Answer" adındaki yazılım için patent koruması aldı. Asija, yazılımı 1969 yılında kendi geliştirmiş, ancak patentini alamadığı için avukat olmuştu. 4270182 numaralı bu patent, ABD'de alınmış ilk yazılım patenti sayılıyor. Bu türden ilk patent ise 1966'da, İngiltere'de alınmış. Gereksiz patentler ekonomi için yük Bununla birlikte ABD günümüzde bile en çok patent kavgasının yaşandığı yer. 70'lerden bu yana patent süreçleri, patent kararları ve iptalleri birbirini izliyor. Konunun tıpkı Avrupa'daki gibi, telif haklarıyla hiç ilgisi yok. O bakımdan yazılımlar zaten koruma altında. Büyük BT firmaları programlarını patentleyerek güvenceye almak istiyor. Dahası, böyle davalarda verilen hükümlerin karmaşık geçmişi, ABD'deki durumun netleşmesini önlüyor. Kısa süre önce ABD'de Yüce Mahkeme yazılımlara patent verilmesini mümkün kıldı. Fakat böylesi patentlerin alınması için hangi şartların gerektiğini netleştirmedi. Avrupa'da da durum farksız. 1970'lerden kalma Avrupa Patent Anlaşması veri işleme amacıyla yazılmış programların patent koruması altına alınamayacağını bildiriyor. Fakat bunun nedenini bilen yok. Avrupa Patent Ofisi 1998 yılında bir yazılımın patentinin alınması için "ileriye uzanan teknik etkisinin" bulunması gerektiğini, yani bilgisayarın sadece "çalışmasının" ötesinde bir şey sağlamasını zorunlu kıldı. 2005 yılında Avrupa Parlamentosu kuralları netleştirmeyi reddetti. Bu konuda eleştiride bulunanlar, her türden yazılımın patentinin alınabilmesini savunuyor. Hem ABD'de hem AB ülkelerinde patent ofisleri genel geçer bir biçimde patent veriyor. Sadece EPA'nın verdiği patentlerin sayısı 65.000. Patentlerin yazılım geliştirme ve buna bağlı ekonomi üzerinde olumsuz etkileri olduğu tartışılıyor. Bunu söyleyenler Açık Kaynak kodlu programların daha iyi bir seçenek olduğunu (aslında patentleri savunanlar hep büyük BT firmaları) iddia ediyor. Ayrıca en yaygın kullanılan programlar için bile "önemsiz" patentler verilmesinden şikayet ediliyor. Örneğin ABD'de Apple'ın otomatik yazılım güncelleme, Microsoft'un sayfa kaydırma ve çift tıklama patentleri var. Adobe ise birden çok pencereyi tek pencerede birleştiren "sekme"lerin patentini almış. IBM'in "çizgi kalınlığı" patenti bile var. Adobe'nin patenti hem ABD'de hem AB'de geçerli. Aslında patentler her yerde geçerli olacak şekilde alınamıyor. Örneğin Amazon "1-click-buy" (tek tıklamayla satın al) özelliğinin patentini ABD'de aldı ancak Avrupa'da alamadı. Bu patent, alışveriş sırasında alışveriş sepeti ve bir de grafiksel ilerleme çubuğu göstermeyi kapsıyor. Bu tuhaf örnekler patentlerle destekleniyor, tıpkı Microsoft'un FAT veri sistemi gibi. Bu sistemin geçerliliği Federal Adalet Mahkemesi tarafından 2010'da onaylandı. Büyük teknoloji firmaları telif hakkı korumasının sadece geliştirme aşamasında koruma sağladığından, yani fikrin değil sadece kaynak kodun korunduğundan şikayetçi. İşin içinde çok para var. Örneğin Fraunhofer Enstitüsü MP3 standardının patenti sayesinde her yıl 100 milyon avro kazanıyor. Patentler, BT devleri arasındaki savaşın cephanesi. Böyle bir savaş şu an San Fransisco'da sürüyor ve Google'ın Android'de patentlerini ihlal ettiği Oracle'a büyük bir para ödemesi söz konusu olabilir. Facebook kısa süre önce ilkin IBM, sonra AOL patentlerini satın almak için milyarlarca dolar harcadı. Google'ın 12 milyar dolar ödeyerek Motorola Mobility'yi satın almasının ardında da fikir hakları yatıyor. Çünkü tüm bu satın almaların tek bir amacı var: BT devleri ciddi bir patent savaşına hazırlanıyor. Bu savaş sadece kendi aralarında gerçekleşmiyor, madalyonun bir yüzü daha var. Bazı BT "trolleri", yani elinde çok miktarda patent bulunduran firmalar da var. Söz konusu firmaların bu patentleri ürüne dönüştürmeye hiç niyeti yok; onlar patentlerin ihlal edilmesini bekliyor, sonra da muazzam tazminat davaları açıyor. Sadece 2010'da ABD'de bu davalarda zararın karşılığı olarak 80 milyar dolar ödendi. balkim@chip.com.tr Yazılımın patenti olur mu? Bu soru çok uzun süredir ateşli biçimde tartışılıyor. BT endüstrisinin büyük oyuncularının patent savaşları milyarlarca dolar büyüklüğünde. PS / BARIŞ EMRE ALKIM FOTOĞRAFLAR: BUNDESARCHIV BILD 102-08647 UNBEKANNT CC-BY-SA; EUROPEAN PARLIAMENT; FLICKR/HERRY LAWFORD, OZINOH; FOTOLIA/ HUBERT KÖRNER; FRAUNHOFER IDMT; ISTOCKPHOTO/SCOTT DUNLAP, DAVID LEINDECKER, TOMBAKY; WIKIPEDIA/OLIVER KURMIS
