İnceleme
Kategoriler
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Son İncelenenler
Huawei FreeBuds Pro 4 inceleme
WD MyPassport 6TB inceleme
TP-Link Archer BE230 inceleme
Dreame L10 Prime inceleme
SteelSeries Arctis GameBuds inceleme
Xiaomi Mix Flip inceleme
OPPO A3 inceleme
Haber
Kategoriler
Kripto Dünyası
Cep Telefonu
Windows
Sosyal Medya
Oyun ve Eğlence
Bilim
Dijital Fotoğraf
Notebook
Ekran Kartları
Güvenlik
Mobil Uygulamalar
Twitter
Instagram
Facebook
CES 2024
Scooter
Araçlar
Netflix
Gitex 2022
En Son Haberler
Microsoft'tan masaüstünüz için yepyeni duvar kağıtları
2025 Skoda Enyaq tanıtıldı: Özellikleri...
ASUS, yeni Zenbook A14'ü Türkiye’de ön siparişe açtı
Tüm zamanların en çok izlenen Netflix filmleri: İşte ilk 20
1977'de kaybolan Ay taşının garip hikayesi ortaya çıktı
Yeni Instagram kararı, Zuckerberg'i Trump'ın öfkesinden kurtarabilecek mi?
PUBG'ye yapay zeka destekli NPC'ler geliyor
Forum
CHIP Online
Chip Dergisi
PDF Arşivi
2012
Mayıs
CHIP Dergisi Arşivi: Mayıs 2012 - Sayfa 32
30
31
32
33
34
Kategoriler
İnceleme
Cep Telefonu
Notebook
Anakart
ADSL Modem
İşlemci
Tablet
Ekran Kartı
Televizyon
Fotoğraf Makinesi
Depolama
Klavye ve Mouse
Giyilebilir Teknoloji
Kulaklık
Ses Sistemi
Oyun İnceleme
Ev Elektroniği
Navigasyon
Haberler
Cep Telefonu
Oyun ve Eğlence
Bilim
Notebook
Ekran Kartları
Mobil Uygulamalar
Yapay zeka
Sony Xperia Z3
Xiaomi
Xbox One
Windows 11
Windows 10
TikTok
Sinema
Samsung Galaxy S8
Samsung Galaxy S6
Samsung Galaxy S5
Samsung
Playstation 5
Oyun konsolu
Otomobil
Ofis ve Finans
Note 4
MWC 2018
MWC 2017
MWC 2015
Microsoft
LG G6
LG G5
LG G4
LG G3
İşletim Sistemleri
İş dünyası
iPhone SE
iPhone 7
iPhone 6S
iPhone 6
iOS
Instagram
IFA 2017
HTC One M9
HTC 10
Google
Diziler
Discovery 2
CES 2018
CES 2017
CES 2015
Blockchain ve Bitcoin
Bilgisayarlar
Xbox Game Pass
Xbox Series S/X
Uzay
Android
Forum
© 2025 Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.
05/2012 WWW.CHIP.COM.TR 32 TREND / / TEST / / TEKNOLOJİ YAZI DİZİSİ daha bile çarpıcı. 2010'un Aralık ayında blog yazarları ve internet uzmanlarıyla birlikte Pekin'e davet edilmiştim. Çin'in başkentinde Alman büyükelçiliğinin verdiği bir yemekte genç bir diplomatla sohbet etme şansı buldum. Gayet neşeli bir tavırla, bir gün önce gönderdiği telgrafları WikiLeaks'te okuyup okumadığımı sordu. Bir hafta sonra geri dönerken Amsterdam'da bir servis aracının camından uçak pistinin fotoğrafını çektim. Şoför "Yarın sabah hepsini WikiLeaks'te görürüz," dedi bana. Bu, WikiLeaks'in yarattığı küresel "Cablegate" skandalının bir sonucu. Çünkü daha bir ay önce, Kasım'da, dünyanın dört bir yanındaki ABD konsolosluklarının başkente yolladığı 250.000 gizli telgraf WikiLeaks'te yayımlanmıştı. Sırları ifşa eden Wiki ve başındaki isim Julian Assange daha yılın başında dünyanın altını üstüne getiren haberlerle adlarını duyurmuşlardı zaten. Nisan ayında ABD'nin Bağdat'taki acımasız helikopter saldırısının video kaydını ve Afganistan'daki savaşa dair 75.000 gizli ABD belgesini, Ekim'de ise Irak savaşına ilişkin 400.000 sayfayı yayımlamışlardı. Gazeteciler bu kadar malzemeyi yönetebilmek için yeni ve etkileşimli veri muhabirliği yöntemlerine başvururken, Amerikalı finansal hizmet sağlayıcı PayPal gibi firmalar WikiLeaks'e bağışta bulunulmasını engellediler. Julian Assange ve muhbiri Bradley Manning, süper bir gücün ipliğini pazara çıkarmanın ne olduğunu birinci elden gördüler. Fakat WikiLeaks aslında yeni güç akımlarının internetle birlikte çağlayıp akmaya başladığını ortaya koyan nice dijital yapıdan sadece bir tanesi. Wikilerin de bu noktada rolü büyük. Açıklık ilkesi feda mı ediliyor? Günümüzde her iş için bir Wiki var. Vatikan bile Wikipedia'yı, kardinallerin kısa özgeçmişlerini derlemek için kullanıyor. Yeni bin yılda Wikiler iş dünyasına ve proje iletişimine, belgelemeye ve intranet alanlarına da yayıldı. Artık çoğu şirket Wikileri bir topluluk aracı olarak kullanıyor. Wikipedia'nın açık bir sistem olması tüm Wikilerin öyle olduğu anlamına gelmiyor. Wikipedia'da bile kısıtlamalar söz konusu. Örneğin, yöneticiler bazı siteleri korumaya alabiliyor ve özellikle de seçim zamanlarında, adaylarla ilgili sayfaların kirletilip durmasını engellemek için yazma yasağı getirebiliyorlar. Açıklık, temel bir fikir. Ama kimi Wikiler de var ki, işler tamamen farklı yürüyor. Çevrimiçi yayınlarda sadece şirket çalışanlarının düzenleyebildiği tema sayfaları oluyor. Böylece konu dağılmıyor ya da dışarıdan müdahaleye uğramıyor. Böyle kapalı kısımların bedeli de, bu sayfaya katacak bir değeri olanların bile ekleme yapamaması. Dahili olarak Wiki kullanan şirketler ve kurumlar arasında Amazon, Microsoft, Intel, Adobe ve ABD istihbarat servisleri var. Ulusal İstihbarat Konseyi strateji merkezinin eski müdürü olan Thomas Fingar, özellikle istihbarat topluluğu için geliştirilmiş olan Intellipedia'yı yere göğe koyamıyor. Intellipedia, yazarların kimliklerinin açık olduğu bir ortam. "Özel ağlar için bir Wikipedia" gibi düşünebilirsiniz, "diyor Fingar. "Anonim değil. Kişilerin burada isimlerini duyurup ünlenmelerini istiyoruz. Eğer birisi gerçekten iyiyse, ağ üstündeki diğerlerinin de bunu bilmesini istiyoruz. Birisi bir katkıda bulunursa diğerleri de görebilmeli. Birileri aptallık ederse, başkaları bunu da bilsin." El birliğiyle meşrulaştırma Wikiler dijital dünyanın karmaşık güçlükleriyle başa çıkmak için kusursuz birer alet. Piyanoda ya da ıslıkla bir melodi çalabilen bir bestecinin koca bir orkestrayı cebinde gezdirmesi gibi bir şey. Günümüzde, kolektif bir dünya görüşünü yansıtmak için ortaklaşa yaratılmış metinlere ihtiyacımız var. İzole bir bakış noktasıyla çok yol almak mümkün değil. Çağdaş dünya ancak ve ancak çoklu bakış açılarıyla kavranabilir. Böylesi perspektifler olmadan da işbirliği içinde çalışmak imkansız. "Tümüyle açıklık tek seçenek değil," diyor Associated Press haber ajansının Etkileşimli Teknoloji bölümünün başındaki Jonathan Stray. "Bir dereceye kadar açıklık, ön şartlardan biri." Wikileri bu kadar ayrıcalıklı kılan da bu işte: Açık metinler kendine özgü bir şekilde meşrulaşıyor. Aslında çok kırılgan olan bu metinler, ancak değişikliklerle ve geliştirmelerle desteklenir ve iyi sürümler halinde saklanırsa varlıklarını sürdürebiliyorlar. Wikipedia, durumun genelde böyle olduğunu gösteren iyi bir örnek. Wikiler söz konusu olduğunda, son söz asla kesin olarak söylenmemiştir. balkim@chip.com.tr Hızlı ilham kaynağı: Web'in öncülerinden Ward Cunningham, "Wiki" adını Honolulu havaalanının servis otobüslerinden almış. Özgür düşünce için: Wikipedia, ABD'de interneti kısıtlayan SoPa ve PIPa yasa tasarılarına karşı güçlü bir protesto platformu olduğunu gösterdi.
